Siemion Aleksandrowicz Czerniecki (ros. Семё́н Алекса́ндрович Черне́цкий), właśc. Salomon Isajewicz Sztember[1]; ur. 1881, zm. 1950) – wojskowy, dyrygent, kompozytor, organizator i szef pierwszych radzieckich wojskowych orkiestr, jeden z twórców radzieckiego wojskowego marsza, pedagog muzyczny, Laureat nagrody Nagrody Stalinowskiej drugiego stopnia (1946), Zasłużony działacz sztuki RFSRR (1936), profesor (1946), generał-major (1943), inspektor orkiestr wojskowych Armii Czerwonej w latach 1924–1949.

Siemion Czerniecki
Семё́н Алекса́ндрович Черне́цкий
Imię i nazwisko

Salomon Isajewicz Sztember

Data urodzenia

1881

Data śmierci

1950

Zawód, zajęcie

wojskowy, dyrygent, kompozytor

Odznaczenia
Nagroda Stalinowska
Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Wojny Ojczyźnianej II klasy Order Czerwonej Gwiazdy Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”

Przedrewolucyjny okres życia

edytuj

S.A. Czerniecki urodził się w Odessie w muzycznej rodzinie[2]. Jego ojciec Isaj Aleksandrowicz Sztember był skrzypkiem i nauczycielem gry na skrzypcach, matka Dora Isajewna Czerniecka – nauczycielką gry na fortepianie[3][4][5]. Kuzyn – kompozytor i dyrygent Lew Izaakowicz Czerniecki[6]. Wszystkie trzy siostry – Estera, Nadija i Wiera zostały pianistkami. Pierwsze lekcje muzyki pobierał pod kierunkiem matki. W latach 1892–1893 uczył się gry na puzonie w orkiestrze 24–go Łubieńskiego pułku dragonów w Kiszyniowie (kapelmistrzem pułku był jego wuj). W latach 1893–1897 studiował na odeskim oddziale Cesarskiego Towarzystwa Muzycznego (odeskiej szkole muzycznej). Uczył się tam gry na puzonie i fortepianie.

W 1900 roku, z powodu ciężkiej sytuacji materialnej rodziny po śmierci ojca nie ukończył szkoły, został wysłany do Kiszyniowa do starszego brata matki – kapelmistrza 24 Łubieńskiego Pułku Dragonów (później huzarów). W Kiszyniowie ukończył zajęcia muzyczne lokalnego oddziału Cesarskiego Towarzystwa Muzycznego i postanowił poświęcić się muzyce wojskowej. Najpierw próbował swoich sił jako asystent swego wuja, a w 1903 r. sam stał się kapelmistrzem 14. brygady artylerii. W tym samym roku podczas pogromu Żydów brał udział w organizacji samoobrony, został ciężko ranny i stracił lewe oko[7][8].

Do 1908 roku służył jako kapelmistrz 14. brygady artylerii w Kiszyniowie, a następnie 60. Zamojskiego Pułku Piechoty w Odessie, jednocześnie wykładał muzykę i śpiew chóralny w odeskiej rzemieślniczej szkole zawodowej towarzystwa „Praca”, a także w ludowej szkole zawodowej nr 12, sierocińcu i żeńskim gimnazjum. W 1911 roku rozpoczął studia w Petersburskim Konserwatorium, które ukończył w 1917 roku w klasie A. K. Glazunowa.

Służba w Armii Czerwonej, organizacja i kierownictwo orkiestry

edytuj

W 1918 Czerniecki dobrowolnie zgłosił się do Armii Czerwonej i został mianowany szefem sekcji orkiestr wojskowych okręgu Piotrogrodu.

W 1924 roku Czernieckiego mianowano inspektorem orkiestr wojskowych Armii Czerwonej, w 1926 roku utworzył Orkiestrę Moskiewskiego Garnizonu, którą kierował od 1932 roku. W 1928 roku założył i prowadził orkiestrę symfoniczną Centralnego Domu Armii Czerwonej. W 1935 roku założył orkiestrę Ludowego Komisariatu Obrony, która stała się później pierwszą orkiestrą Ministerstwa Obrony ZSRR, kierował nią aż do 1949 roku. Oprócz tego Czerniecki pomagał w organizacji orkiestr sztabów okręgów wojskowych i wojskowych uczelni, a także zbiorczych orkiestr dużych garnizonów. Pod jego kierownictwem orkiestra moskiewskiego garnizonu zaczęła występować nie tylko w wojsku, ale i uczestniczyć w życiu społeczno-politycznym i w kulturalnych imprezach masowych (takich jak świąteczne koncerty w Teatrze Wielkim).

Ostatnie lata życia

edytuj

W 1946 roku Czerniecki uległ paraliżowi i zmuszony był wycofać się z aktywnej działalności. S.A. Czerniecki zmarł 13 kwietnia 1950 w Moskwie. Został pochowany z honorami na Cmentarzu Nowodziewiczym (kwatera nr 3). Miał 68 lat.

Nagrody i wyróżnienia

edytuj

Działalność pedagogiczna

edytuj

Jednym z kierunków działalności Czernieckiego, któremu poświęcał stałą uwagę, było przygotowywanie wojskowych muzyków. Z inicjatywy Czernieckiego otwarto wojskowe szkoły muzyczne w różnych miastach ZSRR. Osobiście kierował szkołą w Petersburgu. W 1937 roku z jego inicjatywy zorganizowano trzy średnie wojskowo-muzyczne szkoły, z których jedna działa do dziś. Dla odeskiej wojskowej szkoły muzycznej S.A. Czerniecki osobiście wybierał chłopców z tamtejszych domów dziecka.

Twórczość

edytuj

Czerniecki napisał ponad 100 marszów (według niektórych danych około 200) i pieśni patriotycznych. W swoich marszach wojskowych Czerniecki kontynuował tradycje przedrewolucyjnej rosyjskiej wojskowej kultury muzycznej. Wśród najbardziej znanych i popularnych marszów, pod które wciąż odbywają się parady na placu Czerwonym, są m.in.: uroczysty marsz „Rokossowski”, „Salut Moskwy”, „Marsz żołnierzy”, „Chwała Ojczyźnie”, „Wejście Armii Czerwonej do Budapesztu”, „Wejście Armii Radzieckiej do Bukaresztu”.

Marsze

edytuj
  • 1924 lub 1936 Wezwanie Lenina (Ленинский призыв)[9]
  • 1932 Marsz przemysłowy (Индустриальный марш)
  • 1933 Marsz GTO (Марш ГТО)[10]
  • 1934 Marsz Birobidżan (Биробиджан марш)[11][12]
  • 1936 Marsz powitalny (Встречный марш), na podstawie pieśni „Warszawianka[13]
  • 1936 Marsz powitalny (Встречный марш), na podstawie pieśni „Biała armia, czerwony baron[14]
  • 1936 Marsz powitalny (Встречный марш), na podstawie pieśni „Pracownicza Marsylianka” (Рабочая Марсельеза)[15]
  • 1936 Marsz moskiewskich pionierów (Московские пионеры марш)[16]
  • 1936 Marsz kozacki: poświęcony czerwonym kozakom (Казачий марш: Посвящается красному казачеству)[17]
  • 1936 Marsz gruziński (Грузинский марш)[18]
  • 1936 Marsz „Odznaczony komsomoł (Краснознаменный комсомол марш)[19]
  • 1936 Marsz ukraiński nr 1 (Украинский марш №1)[20]
  • 1936 Marsz ukraiński nr 2 (Украинский марш №2)[21]
  • 1936 lub 1938 Marsz ukraiński nr 3 (Украинский марш №3)[22]
  • 1937 Gruziński marsz kolumnowy (Грузинский колонный марш)[23]
  • 1937 Młodość (Молодость)[24]
  • 1937 Oddział Ryś (Кавалерийская рысь)[25]
  • 1937 Odznaczonemu zespołowi (Краснознамённому ансамблю)[26]
  • 1938 Nasza ojczyzna (Наша родина)
  • 1938 Pod flagą narkoma (Под флагом Наркома)
  • 1939 Przyjaźń narodów ZSRR (Дружба народов СССР)[27]
  • 1940 Marsz paradny (Марш-Парад)[28][29]
  • 1940 Uroczysty marsz: Pierwszej armii konnej ku XX-leciu (Торжественный марш: Первой конной армии к XX-летнему юбилею)
  • 1940 Marsz mołdawski: pamięci bohatera Kotowskiego (Молдавский марш: Памяти героя Г.И. Котовского)[30]
  • 1940 Marsz bessarabski: wkroczenie Armii Czerwonej do Kiszyniowa (Бессарабский марш [Советская Молдавия]: Вступление Красной Армии в Кишинёв)[31]
  • 1940 Anatolij Krochaliow (Анатолий Крохалёв)
  • 1940 Uroczystość zwycięstwa (Торжество победы)
  • 1941 Marsz powitalny szkół wojskowych Armii Czerwonej (Встречный марш военных училищ РККА)[32]
  • 1941 Marsz 1-ej gwardyjskiej dywizji strzeleckiej (Марш 1-й стрелковой гвардейской дивизии)[33]
  • 1941 Marsz „Zwycięstwo za nami” (Победа за нами марш)
  • 1942 Marsz powitalny 1-ego gwardyjskiego korpusu kawaleryjskiego (Встречный марш Первого гвардейского кавалерийского корпуса)[34]
  • 1942 Marsz powitalny 2-ego gwardyjskiego korpusu kawaleryjskiego (Встречный марш Второго гвардейского кавалерийского корпуса)[35]
  • 1942 Marsz powitalny 3-ego gwardyjskiego korpusu kawaleryjskiego (Встречный марш Третьего гвардейского кавалерийского корпуса)[36]
  • 1942 Marsz 8-mej gwardyjskiej dywizji strzeleckiej im. generała Panfiłowa (Марш 8-й гвардейской стрелковой дивизии им. генерала Панфилова)[37]
  • 1942 Marsz słowiański (Славянский марш)[38][39]
  • 1942 Marsz fanfarny dywizji gwardyjskich (Фанфарный марш гвардейских дивизий)
  • 1942 Marsz pierwszej gwardyjskiej dywizji strzeleckiej (Марш первой гвардейской стрелковой дивизии)[40][41]
  • 1942 W słusznej sprawie (За правое делo)
  • 1943 Marsz czołgistów (Марш танкистов)[42]
  • 1943 Marsz gwardzistów-grenadierów (Марш гвардейцев-минометчиков)[43]
  • 1943 Bohaterowie Stalingradu (Герои Сталинграда)[44][45]
  • 1943 Bohaterowie Azerbejdżanu (Герои Азербайджана)[46]
  • 1943 Jubileuszowy marsz powitalny Armii Czerwonej (Юбилейный встречный марш Красной Армии)[47], na 25-lecie powstania Armii Czerwonej
  • 1944 Marsz leningradzkich dywizji strzeleckich (Марш Ленинградских гвардейских стрелковых дивизий)[48]
  • 1944 Ojczysty Donbas (Родной Донбасс)[49]
  • 1944 Marsz 53-ej gwardyjskiej dywizji strzeleckiej (Марш 53-й Стрелковой гвардейской дивизии)[50]
  • 1944 Salut Moskwy (Салют Москвы)[51]
  • 1944 Zwycięski marsz Chwała Ojczyźnie (Победный марш Слава Родине)[52]
  • 1944 Wkroczenie Armii Czerwonej do Bukaresztu (Вступление Красной Армии в Бухарест)[53]
  • 1945 Wkroczenie Armii Czerwonej do Budapesztu (Вступление Красной Армии в Будапешт)[54]
  • 1945 Marsz „Święto zwycięstwa” (Праздник Победы марш)[55]
  • 1945 Marsz rosyjski (Русский марш)[56]
  • 1946 Marsz powitalny artylerzystów (Встречный марш артиллерии)[57]
  • 1946 Marsz powitalny czołgistów (Встречный марш танкистов)
  • 1946 Marsz artylerzystów (Марш артиллеристов)[58]
  • 1946 Marsz gwardyjskiej artylerii (Марш гвардейской артиллерии)[59]

Przypisy

edytuj
  1. Później – Solomon Isajewicz Czerniecki (w przedrewolucyjnych publikacjach muzycznych i zbiorach konserwatorium moskiewskiego w 1915 roku), po roku 1917 – Siemion Aleksandrowicz Czerniecki.
  2. Rus. Российская еврейская энциклопедия.
  3. Rus. Семён Александрович Чернецкий.
  4. В.С. Цицанкин. Судьба музыканта. М.: Композитор, 2015.
  5. В.С. Цицанкин. Неизвестные марши С.А. Чернецкого. М.: ВИНИТИ, 2010.
  6. Rus. Николай Овсянников «Как зашагал рождённый ползать».
  7. Rus. В.С. Цицанкин. Неизвестные марши С.А. Чернецкого. М.: ВИНИТИ, 2010.
  8. Rus. Жозефина Кушнир «Погром 1903 года: что это было?
  9. Rus. Ленинский призыв.
  10. Rus. ГТО.
  11. Rus. Биробиджан.
  12. rus. Чернецкий Семен Александрович. Биро-Биджан Марш для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1935..
  13. Встречный марш.
  14. Rus. Встречный марш.
  15. Rus. Встречный марш.
  16. Rus. Московские пионеры.
  17. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Казачий марш Посвящается красному казачеству: Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1936..
  18. Rus. Грузинский марш.
  19. Rus. Краснознаменный комсомол.
  20. Rus. Украинский марш №1.
  21. Rus. Украинский марш №2.
  22. Rus. Украинский марш №3.
  23. Rus. Грузинский колонный марш.
  24. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Молодость Марш (из песен М. Блантера): Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1937..
  25. Rus. Кавалерийская рысь.
  26. Rus. Краснознаменному ансамблю, попурри..
  27. Rus. Дружба народов СССР.
  28. Rus. Парад.
  29. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Марш-парад: Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1941..
  30. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Молдавский марш Памяти героя Г.И. Котовского: Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Инспекция военных оркестров Красной Армии, 1940..
  31. Rus. Бессарабский марш (Советская Молдавия)..
  32. Rus. Встречный марш офицерских училищ.
  33. Rus. Марш 1-й стрелковой гвардейской дивизии.
  34. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Встречный марш первого гвардейского кавалерийского корпуса Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Отд. воен. оркестров Глав. упр. формирования и укомплектования войск Красной Армии, 1942..
  35. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Встречный марш Второго гвардейского кавалерийского корпуса Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Отд. воен. оркестров Глав. упр. формирования и укомплектования войск Красной Армии, 1942..
  36. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Встречный марш Третьего гвардейского кавалерийского корпуса Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Отд. воен. оркестров. Глав. упр. формирования и укомплектования войск Красной Армии, 1942..
  37. Rus. Марш 8-й гвардейской стрелковой дивизии им.
  38. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Славянский марш: Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1942..
  39. Rus. Славянский Марш.
  40. Rus. Чернецкий С. Марш Первой гвардейской стрелковой дивизии. war.gtrf.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]..
  41. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Марш Первой гвардейской стрелковой дивизии [для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1942..
  42. Rus. Марш танкистов.
  43. Rus. Марш гвардейцев-минометчиков.
  44. Rus. Герои Сталинграда.
  45. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Марш „Герой Сталинграда” Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Воен. изд., 1943..
  46. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Марш „Герой Азербайджана” Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Музгиз, 1943..
  47. Rus. Юбилейный встречный марш Красной Армии.
  48. Rus. известен так же как Марш Гвардейской 84-й ордена Суворова дивизии.
  49. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Марш „Родной Донбасс” Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Воен. изд-во, 1944..
  50. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Марш „53-й Стрелковой гвардейской дивизии” Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Воен. изд-во, 1944..
  51. Rus. Салют Москвы.
  52. Rus. Слава Родине.
  53. Rus. Вступление Красной армии в Бухарест, марш (ru-RU)..
  54. Rus. Вступление Красной Армии в Будапешт.
  55. Rus. Праздник Победы.
  56. Rus. Марш.
  57. Rus. Чернецкий Семен Александрович. Встречный марш артиллерии Для духового оркестра. – партитура. – Москва: Инспекция Воен. оркестров Красной Армии, 1946..
  58. Rus. также был известен как „Строевой артиллерийский марш” http://russian-records.com/details.php?image_id=37131&l=russian.
  59. Rus. Марш гвардейской артиллерии.