Serniki
Serniki – wieś w Polsce położona na Wysoczyźnie Lubartowskiej, w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w gminie Serniki[5][6].
| wieś | |
_Ogrodzenie_z_bramkami,_Serniki_(luksus_n)_01.JPG) Kościół św. Marii Magdaleny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
21-107[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LLB |
| SIMC |
0391041[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Serniki  | |
 51°26′13″N 22°39′27″E/51,436944 22,657500[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.
Miejscowość jest sołectwem, siedzibą gminy Serniki[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła mieszkańców[9].
Historia
edytujDzisiejsze Serniki, nosiły kiedyś nazwę „Syrniki”, a w XV wieku – „Zyrniki”. Dopiero w 1676 roku nazwę zmieniono na obecną. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą już z 1330 roku, kiedy to sernickie dobra wchodziły w skład posiadłości kanonika krakowskiego, a król Władysław Łokietek zmienił dla nich prawo osadnictwa[10]. Nazwa wsi wiąże się z serami dobrej jakości, jakie były wytwarzane przez jej mieszkańców.
Serniki znajdowały się między innymi we władaniu Osmólskich, Siennickich i Potockich. Eustachy Potocki zrefundował późnobarokowy kościół zaprojektowany przez Jakuba Fontanę. Został wybudowany na miejscu starego, spalonego kościoła i stoi do dziś. Kolejny właściciel Leon Popławski zbudował na terenie miejscowości przędzalnię bawełny, ale fabryka nie została uruchomiona, a maszyny sprzedano do Łodzi.
Dobra Sernickie przez kilkadziesiąt lat należały do rodziny Grabowskich. Mieli oni w Sernikach wspaniałą stajnię wyścigową. 22 czerwca 1870 roku ówczesny „Kurier Lubelski” pisał o niej tak: Otrzymaliśmy wiadomość ze W. Grabowski, dziedzic dóbr Łęczna i Serniki w tutejszej guberni, na odbytych w Wilnie wyścigach wszystkie prawie stawki i premie wygrał, pobiwszy i zdystansowawszy wszystkie konie – z końmi z jego stadniny rywalizujące.
W ówczesnych czasach Serniki były wsią uprzemysłowioną. Kiedyś znajdowała się tu fabryka guzików, garncarnia, cukrownia (powstała w 1841 roku), gorzelnia, papiernia i inne drobne zakłady. W okolicach Woli Sernickiej znajdowały się duże pokłady torfu, wydobywanego jednak tylko dla miejscowych potrzeb.
W 1847 w Syrnikach urodził się Gustaw Roszkowski.
W czasie II wojny światowej w okolicach dochodziło do walk między partyzantką nacjonalistyczną a komunistyczną. Raport Gwardii Ludowej donosił „Grupa endecka wspólnie z policją hasają po niektórych gminach pow. Lubartów. Między innymi zrobili nalot na wieś Przypisówkę. W odwet nasze oddziały spacyfikowały wieś Serniki 4 XI, wybijając 8 ludzi, zabito 4 dowódców, którzy brali udział w napadach na naszych ludzi, 2 również nie lepszych i jednego, o którym dam ustne wyjaśnienie. Raniono też 1 kobietę i 1 zabito. Ludność ustosunkowała się dodatnio do tego wypadu”[11].
Ludzie związani z Sernikami
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121312
- ↑ Wieś Serniki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-03-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1151 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Strona gminy,sołectwa
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Syrniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 749.
- ↑ Wojciech Lada „Bandyci z Armii Krajowej”, Znak Horyzont 2018, str. 206
Linki zewnętrzne
edytuj- Syrniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 749.
- Hodowla i stado koni pełnej krwi angielskiej Ludwika Grabowskiego w Sernikach (1935) w bibliotece Polona