Savka Dabčević-Kučar
Savka Dabčević-Kučar (ur. 6 grudnia 1923 w Korčuli, zm. 6 sierpnia 2009 w Zagrzebiu[1]) – chorwacka i jugosłowiańska polityk, ekonomistka i nauczyciel akademicki, działaczka komunistyczna, w latach 1967–1969 premier Socjalistycznej Republiki Chorwacji, następnie sekretarz Związku Komunistów Chorwacji, obalona po upadku Chorwackiej Wiosny.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 grudnia 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 sierpnia 2009 |
| Premier Socjalistycznej Republiki Chorwacji | |
| Okres |
od 1967 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Sekretarz Związku Komunistów Chorwacji | |
| Okres |
od 1969 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys
edytujW 1941 ukończyła szkołę średnią dla kobiet w Splicie. W 1943 wstąpiła w szeregi partyzantów i partii komunistycznej, w tym samym roku emigrowała, powracając do kraju w 1945. Podjęła studia ekonomiczne w Zagrzebiu, następnie kształciła się w Leningradzie. W 1949 została absolwentką wydziału ekonomicznego Uniwersytetu w Zagrzebiu, po czym podjęła pracę na tej uczelni. Uzyskała magisterium i doktorat z ekonomii marksistowskiej, a w 1960 tytuł naukowy profesora[1].
Jednocześnie działała politycznie, była posłanką do parlamentu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, członkinią komitetów centralnych Związku Komunistów Jugosławii (SKJ) i Związku Komunistów Chorwacji (SKH), sekretarzem ds. ideologii (1964) i sekretarzem ds. gospodarczych (1966)[1].
W 1967 została przewodniczącym komitetu wykonawczego parlamentu Socjalistycznej Republiki Chorwacji, obejmując tym samym stanowisko będące odpowiednikiem urzędu premiera[1][2]. Stała się wówczas pierwszą kobietą pełniącą funkcję premiera w Europie[3] (choć tytuł pierwszej kobiety kierującej rządem suwerennego państwa europejskiego przypadł Brytyjce Margaret Thatcher w 1979). Swoje stanowisko chorwacka polityk piastowała do 1969. Wówczas stanęła na czele komitetu centralnego Związku Komunistów Chorwacji, wchodząc jednocześnie w skład prezydium Związku Komunistów Jugosławii[1].
Prowadziła politykę na rzecz wzmacniania autonomii Chorwacji w ramach Jugosławii. Propagowała to poprzez organizowanie masowych wieców, które w 1971 dały początek ruchowi politycznemu Chorwacka Wiosna[1][2]. Ruch ten, który publicznie skrytykował Josip Broz Tito, upadł ostatecznie na początku grudnia 1971. W tym samym miesiącu Savka Dabčević-Kučar utraciła kierownictwo w SKH. W 1972 została wykluczona z szeregów partii komunistycznej[1] i zmuszono do wycofania się z działalności publicznej[2]. Zwolniono ją również z pracy na uczelni. Została zatrudniona w administracji finansowej, zaś w 1975 przeszła na emeryturę[1].
Powróciła do działalności politycznej w 1990 w okresie przemian ustrojowych związanych z upadkiem komunizmu. Współtworzyła Koalicję Zgody Ludowej, która poniosła porażkę w wyborach parlamentarnych. Była współzałożycielką i do 1994 przewodniczącą Chorwackiej Partii Ludowej. Brała udział w konferencjach międzynarodowych, agitując za uznaniem niepodległości Chorwacji. W wyborach w 1992 uzyskała mandat posłanki do Zgromadzenia Chorwackiego[1]. W tym samym roku bez powodzenia kandydowała na urząd prezydenta, zajmując w pierwszej turze głosowania 3. miejsce z wynikiem około 6% głosów[4]. Po zakończeniu kadencji parlamentu w 1995 wycofała się z bieżącej polityki[1].
Savka Dabčević-Kučar była mężatką, miała dwie córki[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Savka Dabčević Kučar. vecernji.hr, 1 grudnia 2016. [dostęp 2019-06-20]. (chorw.).
- ↑ a b c Dabcevic-Kucar, Savka. rulers.org. [dostęp 2015-11-24]. (ang.).
- ↑ Dennison Rusinow: Yugoslavia: Oblique Insights and Observations. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2008, s. 138. [dostęp 2015-11-24]. (ang.).
- ↑ 1992 Izbori za predsjednika Republike Hrvatske. izbori.hr, 12 sierpnia 1992. [dostęp 2015-11-24]. (chorw.).