Kościół św. Pryski w Rzymie
Kościół św. Pryski w Rzymie (wł. Chiesa di Santa Prisca) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.
Kościół tytularny | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
Rzym |
Wyznanie | |
Kościół | |
Parafia | |
Wezwanie | |
Położenie na mapie Rzymu | |
Położenie na mapie Włoch | |
Położenie na mapie Lacjum | |
41,8831°N 12,4840°E/41,883100 12,484000 | |
Strona internetowa |
Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym[2]. Jest też kościołem stacyjnym z Wielkiego Wtorku[2].
Lokalizacja
edytujKościół znajduje się w XII Rione Rzymu – Ripa na Awentynie przy Via di Santa Prisca 11[1].
Patronka
edytujPatronką świątyni jest św. Pryska – rzymianka, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w I lub III wieku.
Historia
edytujPowszechnie przyjętą datą założenia kościoła jest koniec IV lub początek V wieku, jednak pierwszy dowód jego istnienia pochodzi z 489 roku[2]. W 772 roku z polecenia papieża Hadriana I kościół rozbudowano[3]. W 1084 roku świątynia została zniszczona przez Normanów[2]. Odbudowano ją za papieża Paschalisa II[2]. Pożar na początku XV wieku uszkodził kościół, który został naprawiony za papieża Kaliksta III[2]. Najbardziej kompleksowa renowacja miała miejsce w latach 1600-1611, jej architektem był Carlo Francesco Lambardi[2][3]. Wystrój wnętrza pochodzi z 1728 roku[3].
W 1660 roku kościół został przejęty przez augustianów[2]. Parafia przy kościele została powołana w 1934 roku[2].
Architektura i sztuka
edytujWnętrze kościoła jest trójnawowe[2]
W ołtarzu głównym mieści się Chrzest św. Pryski, dzieło Passignano z 1600 roku[3]. Na ścianach po bokach znajdują się freski autorstwa Fontebuoni przedstawiające historie z życia św. Pryski[3].
W prawej nawie znajduje się kaplica chrzcielna z 1948 roku, wewnątrz której przechowywany jest antyczny kapitel, który, wg legendy, wykorzystał św. Piotr chrzcząc św. Pryskę i który nadal pełni rolę chrzcielnicy[3]. Na kapitelu leży pokrywa z brązu z figurką przedstawiającą Chrzest Jezusa autorstwa Antonio Biggi[3].
Podczas prac prowadzonych w latach 1934-1966 pod kościołem odkryto pozostałości mitreum, zniszczonego prawdopodobnie podczas budowy kościoła[3].
Kardynałowie prezbiterzy
edytujKościół św. Pryski jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Priscae)[4].
- Dominik (udokumentowany w 499)
- Maur (udokumentowany w 595)
- Jan (udokumentowany w 721)
- Dominik (udokumentowany w 732-745)
- Hermogens (udokumentowany w 761-769)
- Jan (udokumentowany w 853)
- Jan (udokumentowany w 869)
- Jan[a] (udokumentowany w 1099)
- Roman (ok. 1100-1114)
- Grzegorz (ok. 1115-1121)
- Gerard (1123-1129)
- Henryk (1129-1130)
- Grzegorz (1135-1137)
- Ranier (1140-1146)
- Astaldo degli Astalli (1151-1161)
- Giovanni di San Paolo OSB (1193-1204)
- Pierre Arnaud OSB (1305-1306)
- Arnaud Nouvel OCist (1310-1317)
- Simone di Archiac (1320-1323)
- Jacques Fournier OCist (1327-1334)
- Gozzio Battaglia (1339-1348)
- Bertrand Lagier OMin (1371-1375)
- Agapito Colonna (1378-1380)
- Giacomo d'Itri[b] (1378- 1387)
- Pileo di Prata[b] (1387-1391)
- Zbigniew Oleśnicki (1440-1455)
- Juan de Mella (1456-1465)
- vacat (1465-1496)
- Juan de Castro (1496-1506)
- Niccolò Fieschi (1506-1518; in commendam 1518-1524)
- Andrea della Valle (1525-1533; in commendam 1533-1534)
- vacat (1534-1537)
- Gianvincenzo Carafa (1537)
- Rodolfo Pio di Carpi (1537-1543)
- Bartolomeo Guidiccioni (1543-1549)
- Federico Cesi (1550-1557)
- Giovanni Angelo de' Medici (1557-1559)
- Jean Bertrand (1560)
- Jean Suau (1560-1566)
- Bernardo Salviati (1566-1568)
- Antoine Perrenot de Granvelle (1568-1570)
- Stanisław Hozjusz (1570)
- Girolamo di Corregio (1570)
- Gianfrancesco Gambara (1570-1572)
- Alfonso Gesualdo (1572-1578)
- Flavio Orsini (1578-1581)
- Pedro de Deza (1584-1587)
- Girolamo Simoncelli (1588-1598)
- Benedetto Giustiniani (1599-1611)
- Bonifacio Bevilacqua (1611-1613)
- Carlo Conti di Poli (1613-1615)
- Tiberio Muti (1616-1636)
- vacat (1636-1643)
- Francesco Adriano Ceva (1643-1655)
- Giulio Gabrielli (1656-1667)
- Carlo Pio di Savoia (1667-1675)
- Alessandro Crescenzi CRS (1675-1688)
- Marcello Durazzo (1689-1701)
- Giuseppe Archinto (1701-1712)
- Francesco Maria Casini OFMCap (1712-1719)
- Giovanni Battista Salerni SJ (1720-1726)
- Luis Belluga y Moncada CO (1726-1737)
- Pietro Luigi Carafa (1737-1740)
- Silvio Valenti Gonzaga (1740-1747)
- Mario Millini (1747-1748)
- vacat (1748-1760)
- Ludovico Merlini (1760-1762)
- vacat (1762-1801)
- Francesco Mantica (1801-1802)
- vacat (1802-1832)
- Francesco Maria Pandolfi Alberici (1832-1835)
- Giuseppe Alberghini (1835-1847)
- vacat (1847-1862)
- Miguel García Cuesta (1862-1873)
- Tommaso Martinelli OESA (1875-1884)
- Michelangelo Celesia OSBCas (1884-1887)
- vacat (1887-1891)
- Luigi Sepiacci OESA (1891-1893)
- Domenico Ferrata (1896-1914)
- Vittorio Amedeo Ranuzzi de’ Bianchi (1916-1927)
- Charles-Henri-Joseph Binet (1927-1936)
- Adeodato Giovanni Piazza OCD (1937-1949)
- Angelo Giuseppe Roncalli (1953-1958)
- Giovanni Urbani (1958-1962)
- José da Costa Nunes (1962-1976)
- Giovanni Benelli (1977-1982)
- Alfonso López Trujillo (1983-2001)
- Justin Francis Rigali (2003-nadal)
Uwagi
edytuj- ↑ Mianowany przez antypapieża Klemensa III
- ↑ a b Mianowany przez antypapieża Klemensa VII
Przypisy
edytuj- ↑ a b Parrocchia santa Prisca. Diocesi di Roma. [dostęp 2019-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-17)]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j Santa Prisca. Churches of Rome. [dostęp 2019-04-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Legendarne wzgórza Rzymu – Awentyn. Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2019-04-07].
- ↑ Kościół św. Pryski w Rzymie [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2019-04-07] (ang.).