Sado (Japonia)

Sado
Nazwa japońska
Kanji	佐渡市
Transkrypcja Hepburna	Sado-shi
	; Widok miasta Sado
Herb	Flaga
Państwo	Japonia
Prefektura	Niigata
Wyspa	Sado
Region	Chūbu
Powierzchnia	855,68 km²
Populacja (1 XI 2009); • liczba ludności; • gęstość	; 63 316; 74 os./km²
	Symbole japońskie
Drzewo	cyprys
Kwiat	lukrecja
Ptak	ibis
	Położenie na mapie prefektury Niigata Sado
	Położenie na mapie Japonii Sado
	38°01′N 138°22′E/38,016667 138,366667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Sado (jap. 佐渡市 Sado-shi) – miasto położone na wyspie Sado (佐渡島 Sado-shima lub 佐渡ヶ島 Sado-ga-shima) na Morzu Japońskim (w odległości ok. 40 km od zachodniego wybrzeża głównej wyspy Honsiu (Honshū), w regionie Chūbu (prefektura Niigata, w Japonii).

Od 2004 roku miasto i wyspa stanowią geograficzną i administracyjną jedność^[a]. Powierzchnia wyspy Sado wynosi 854,81 km²^[2], a miasta (cała wyspa Sado wraz z mniejszymi wyspami) 855,68 km²^[1]. Do XIX w. wyspa stanowiła prowincję Sado (Sado-no-kuni). Obecnie jest częścią prefektury Niigata^[3].

Geografia

Dzisiejsze miasto Sado, z populacją około 60 tys. mieszkańców, jest położone wśród łagodnych, latem zielonych wzgórz i portów rybackich.

Wyspa Sado ma charakterystyczny kształt przypominający znak błyskawicy „⚡” i można ją podzielić na trzy części: góry Ōsado na północy, góry Kosado na południu i równinę Kuninaka pomiędzy nimi. Ōsado są wyższe i są wśród nich: najwyższy Kinpoku (1172 m), Myōken (1042) i Donden (940). W górach wytyczono sieć pieszych szlaków. Na drodze Ōsado Skyline znajduje się punkt widokowy o nazwie Haku-un-dai, oferujący widok na całą wyspę^[3].

Pasmo Kosado, zwrócone ku wybrzeżu Honsiu (Honshū) jest niższe. Najwyższym szczytem jest Ōji (646 m)^[3].

Historia

Miasto zostało utworzone 1 marca 2004 z połączenia wszystkich miast, miejscowości i wsi znajdujących się na wyspie: Ryōtsu, Aikawa, Sawata, Kanai, Niibo, Hatano, Mano, Ogi, Hamochi i Akadomari.

Miejsce zsyłki

W przeszłości wyspa była miejscem wygnania dla trudnych lub niewygodnych osób. Była to kara ustępująca pod względem surowości jedynie karze śmierci, między innymi z powodu ciężkich zim na Sado. Nie spodziewano się powrotu wygnanych. Były cesarz Juntoku (1197–1242) został zesłany na Sado po zamieszkach ery Jōkyū w 1221 roku. Spędził na niej dwadzieścia lat, aż do swojej śmierci w 1242. Na wyspę zostali również zesłani: mnich buddyjski Nichiren Daishōnin (1222–1282) trzy lata przed ułaskawieniem w 1274 oraz, z nieznanych przyczyn, dramatopisarz teatru nō, Motokiyo Zeami (ur. 1363 lub 1364 – zm. 1443 lub 1444) w 1434 roku.

Kopalnie złota

W okresie Edo (1603–1868) wyspa Sado przeżywała gwałtowny rozwój gospodarczy dzięki odkryciu złota w Aikawa. Kopalnie były głównym źródłem dochodów dla siogunatu (bakufu) rodu Tokugawa, który bezpośrednio kontrolował wyspę i jej kopalnie. Górnicy, wśród których byli skazańcy, sieroty i bezdomni przywiezieni z głównych wysp, pracowali jak niewolnicy^[4].

Najbardziej produktywną kopalnią była Sado Kinzan produkująca rocznie prawie 400 kg złota oraz mniejsze ilości srebra i miedzi. Kopalnia działała przez cały okres Edo. Dziś jest otwarta dla zwiedzających^[4].

W dawnych czasach Japonia była znana w świecie zachodnim jako „kraina złota”. Wydobycie złota w Japonii sięga co najmniej VIII wieku, a w połowie XVII wieku produkowała około 20% światowej produkcji złota^[5].

Ludność

W 2000 roku wyspę zamieszkiwało 72 173 osób. Liczba mieszkańców wyspy zmniejsza się od lat 60. XX wieku, gdy populacja liczyła 113 296 osób. Podobny trend panował w innych, oddalonych od miast, obszarach Japonii po II wojnie światowej, gdy młodzi ludzie przenosili się do zurbanizowanych obszarów. 32,1% populacji wyspy przekroczyło 65. rok życia, co jest współczynnikiem znacznie wyższym od średniej krajowej. Jest to jedyna grupa wiekowa, w której odnotowuje się przyrost.

Galeria

Kuniyoshi Utagawa (1798-1861), Nichiren brnący w śniegu w wiosce Tsukahara na wyspie Sado
Wejście do kopalni złota Sado Kinzan
Zrekonstruowana siedziba zarządcy kopalni z ramienia siogunatu
Port Ryōtsu

Uwagi

↑ Pomijając "Terytoria Północne" (kilka spornych z Rosją i okupowanych przez nią Wysp Kurylskich), Sado jest szóstą co do wielkości wyspą w Japonii, zaraz po Okinawie.

Przypisy

↑ ^a ^b Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 32.
↑ Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 91.
↑ ^a ^b ^c 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 172, 173. ISBN 978-4-415-11272-5.
↑ ^a ^b Sado Kinzan Gold Mine. japan-guide.com, 2022. [dostęp 2022-07-21]. (ang.).
↑ Sado Island Gold Mines: A Precious Heritage for Japan and the World. The Government of Japan, 2022. [dostęp 2022-07-21]. (ang.).

Bibliografia

Geospatial Information Authority of Japan: 令和3年全国都道府県市区町村別面積調 (1月1日時点) (Reiwa 3rd year Area adjustment by prefecture, city, ward, town, and village (As of January 1)). gsi.go.jp, 2021. [dostęp 2021-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-05)]. (jap.).

Linki zewnętrzne

Informator o wyspie (ang.)
Informacje o wyspie, ze zdjęciami (ang.)

[2] Pomijając "Terytoria Północne" (kilka spornych z Rosją i okupowanych przez nią Wysp Kurylskich), Sado jest szóstą co do wielkości wyspą w Japonii, zaraz po Okinawie.

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202132-1] Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 32.

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202191-3] Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 91.

[chizu-4] 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 172, 173. ISBN 978-4-415-11272-5.

[guide-5] Sado Kinzan Gold Mine. japan-guide.com, 2022. [dostęp 2022-07-21]. (ang.).

[kizuna-6] Sado Island Gold Mines: A Precious Heritage for Japan and the World. The Government of Japan, 2022. [dostęp 2022-07-21]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]