SU-152
SU-152 (ros. СУ-152 – skrót od nazwy Самоходная Установка) – radzieckie ciężkie działo samobieżne z okresu II wojny światowej.
 SU-152 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Zakłady Kirowskie w Czelabińsku |
| Typ pojazdu |
ciężkie działo samobieżne (pancerne) |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
5 osób |
| Historia | |
| Prototypy |
1943 |
| Produkcja |
luty – wrzesień 1943 |
| Wycofanie |
1945 |
| Egzemplarze |
około 700 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
12-cylindrowy silnik wysokoprężny W-2K o mocy 600 KM |
| Transmisja |
Mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
Zasadnicze: 600–615 l, dodatkowe: 360 l[1] |
| Pancerz |
Spawany z płyt walcowanych, 22–75 mm |
| Długość |
8,95 m |
| Szerokość |
3,25 m |
| Wysokość |
2,45 m |
| Prześwit |
0,44 m |
| Masa |
45,5 t |
| Moc jedn. |
13,2 KM/t |
| Nacisk jedn. |
0,85 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
43 km/h na drodze, |
| Zasięg pojazdu |
330 km na drodze |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,6 m |
| Rowy (szer.) |
2,7 m |
| Ściany (wys.) |
1,2 m |
| Kąt podjazdu |
36° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x haubicoarmata ML-20S kal. 152 mm (20 nab.) uzbrojenie załogi (1-2 pm PPSz (1278-1300 nab.), 25 szt. granatów F-1) | |
| Użytkownicy | |
| Armia Czerwona, Wojsko Polskie, Wehrmacht (zdobyczne) | |
Historia
edytujW dniu 15 kwietnia 1942 roku w Głównym Zarządzie Artylerii Armii Czerwonej podjęto decyzję o rozpoczęciu prac nad szeregiem dział samobieżnych przeznaczonych dla wsparcia piechoty. W tej decyzji stwierdzono, że mają być one budowane na podwoziach czołgów produkowanych seryjnie.
Na podwoziu czołgu KW miał być opracowany „ciężki samobieżny niszczyciel schronów bojowych” uzbrojony w haubico-armatę kal. 152 mm. Prace nad tym ciężkim działem samobieżnym rozpoczęto jesienią 1942 roku równocześnie ustalono, że oprócz niszczenia umocnień i schronów bojowych miał zwalczać ciężkie czołgi. Pracami kierowało biuro konstrukcyjne Ż. Kotinowa z Zakładów Kirowskich w Czelabińsku przy współpracy z biurem konstrukcyjnym artylerii samobieżnej zakładów Uralmaszzawod w Swierdłowsku.
Projekt nowego działa samobieżnego był gotowy na początku stycznia 1943 roku i w dniu 4 stycznia został zatwierdzony i zlecono budowę prototypu, który miano ukończyć do 29 stycznia. Prototyp wyposażono w specjalnie adaptowaną dla tego działa haubico-armatę wz. 1937/43 (ML-20S) kal. 152 mm. Nosił on oznaczenie KW-14.
Już 7 lutego 1943 roku zakończono próby działa, a w dniu 14 lutego 1943 roku przyjęto je na uzbrojenie. Zmieniono jednocześnie jego oznaczenie na SU-152. Także w lutym rozpoczęto produkcję seryjną w Zakładach Kirowskich w Czelabińsku, gdzie trwała do września 1943 roku. W tym czasie wyprodukowano około 700 sztuk SU-152. Produkcję ich przerwano z uwagi na opracowanie i wdrożenie do produkcji seryjnej nowego ciężkiego działa samobieżnego ISU-152.
Do obecnych czasów z około siedmiuset SU-152 przetrwały zaledwie trzy sztuki, z których dwie znajdują się w Polsce, w Lubuskim Muzeum Wojskowym w Zielonej Górze z/s w Drzonowie, gdzie je przeniesiono w 1997 roku z Cmentarza Żołnierzy Radzieckich w Cybince, a jedna w rosyjskim Muzeum Czołgów w Kubince.
Opis konstrukcji
edytujCiężkie działo samobieżne SU-152 było oparte na podwoziu czołgu KW-1s, na którym zamontowano nieruchomą wieżę. W wieży umieszczono haubico-armatę wz. 1937/43 (ML-20S) kal. 152 mm adaptowano do potrzeb tego pojazdu. Pancerz wykonany był z płyt walcowanych i odlewanych o grubości od 22 mm (góra) do 75 mm (przód wieży).
Napęd stanowił silnik wysokoprężny, widlasty, 12-cylindrowy W-2K, układ napędowy składał się z wielotarczowego sprzęgła głównego i skrzyni przekładniowej mechanicznej. Posiadał 8 biegów do przodu i 2 wsteczne.
Podwozie składało się z 6 par podwójnych stalowych kół nośnych umieszczonych niezależnie na wahaczach, koła napędowego z tyłu i koła napinającego z przodu.
Służba
edytujW chwili rozpoczęcia produkcji seryjnej działa samobieżne SU-152 były systematycznie wprowadzane na uzbrojenie Armii Czerwonej i formowane w pułki ciężkiej artylerii samobieżnej. W skład takiego pułku wchodziło początkowo 12 dział SU-152 a później 21.
Działa samobieżne SU-152 chrzest bojowy przeszły w trakcie bitwy na łuku kurskim, gdzie były użyte w walce z czołgami PzKpfw V Panther, PzKpfw VI Tiger i działami Ferdynand, użytymi przez Niemców po raz pierwszy. Dla SU-152 wyposażonego w działo o tak dużym kalibrze nawet pancerze Tygrysów nie były problemem[2]. Wtedy właśnie działo to otrzymało nazwę „Pogromca zwierząt” (ros. Зверобой – czyt. zwieroboj).
W późniejszym okresie zaczęto wycofywać te działa zastępując je działami ISU-152.
W zasadzie działa samobieżne SU-152 były na uzbrojeniu tylko Armii Czerwonej, choć trzy egzemplarze znalazły się na wyposażeniu Wojska Polskiego, jeden w 3 szkolnym pułku czołgów i dwa w Oficerskiej Szkole Broni Pancernej. Użytkowano je tam w latach 1945–1949 do szkolenia.
Przypisy
edytuj- ↑ Według innych źródeł 830 l w zbiornikach wewnętrznych i 270 l w dodatkowych
- ↑ Szlagor 2006 ↓, s. 12.
Bibliografia
edytuj- Janusz Magnuski, Andrzej Kiński. Ciężkie działo samobieżne SU-152. „Nowa Technika Wojskowa”. 2003. nr 7. s. str. 53-58. ISSN 1230-1655.
- Tomasz Szlagor: Pancerna pięść. Lublin: 2006. ISBN 83-60445-85-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i opis SU-152 w Lubuskim Muzeum Wojskowym w Zielonej Górze z/s w Drzonowie
- Profil poświęcony działom samobieżnym SU-152
- Norbert Bączyk, Kamil Kawalec. Działo pancerne SU-152. Podcast Wojenne Historie. Pobrano 05.07.2024 - za pośrednictwem YouTube.