SS Wisła (1908)

SS Wisła – masowiec o napędzie parowym o nośności 830 ton (DWT), w polskiej służbie w latach 1922-1926. Był jednym z pierwszych polskich statków handlowych i pierwszym, który zawinął do nowo budowanego portu w Gdyni 12 maja 1926.

Wisła

Poprzednie nazwy	Ernst (1908-1915) Edna (1915-1922)
Następne nazwy	Runa (1927-1931) Lontue (do 1960)
Bandera	Polska
Armator	"Sarmacja"
Dane podstawowe
Typ	Masowiec
Historia
Stocznia	Göteborg Mek. Verkstad, Göteborg
Data wodowania	1908
Data wycofania ze służby	1926 (jako "Wisła") 1960 (złom.)
Dane techniczne
Nośność (DWT)	850
Liczebność załogi	15
Długość całkowita (L)	51,1 m
Szerokość (B)	8,7 m
Zanurzenie (D)	4,0 m
Pojemność	brutto: 634 RT netto: 347 RT
Napęd mechaniczny
Silnik	maszyna parowa potrójnego rozprężania 3-cyl.
Moc silnika	400 KM
Liczba śrub napędowych	1
Prędkość maks.	8,5 w.

Historia

Budowa i początek służby

Zbudowany w 1908 w Szwecji, służył najpierw u szwedzkiego armatora pod nazwą "Ernst". W lutym 1915 został nabyty przez norweskie przedsiębiorstwo żeglugowe Det Bergenske Damskibsselskab z Bergen, gdzie służył pod nazwą "Edna". Podczas I wojny światowej, w latach 1917-1919 służył pod banderą brytyjską, w brytyjskiej dyspozycji. W 1922 został wniesiony przez Bergenske Damskibsselskab do polsko-norweskiej spółki Towarzystwo Żeglugowe "Sarmacja". Statek podniósł polską banderę i nadano mu nazwę "Wisła" 30 marca 1922 w Gdańsku. Kapitanem "Wisły" był Zdenko Knoetgen.

Pod polską banderą

W polskiej służbie statek był dość intensywnie używany, eksportowano na nim głównie drewno i zboże z Polski, przywożono m.in. śledzie i węgiel. Pływał do Europy Zachodniej i krajów bałtyckich. Od 1924 szkolili się na nim w roli asystentów pierwsi absolwenci Szkoły Morskiej w Tczewie. 12 maja 1926 jako pierwszy polski statek zawinął do nowego portu w Gdyni. W nocy z 9 na 10 października 1926, płynąc z Rotterdamu z koksem, statek wpadł w silny sztorm, który rozbił przegrody utrzymujące ładunek pokładowy. Doszło do awarii steru, po czym rano statek został wyrzucony na mieliznę koło wyspy Terschelling u wybrzeża Holandii. Utonęli drugi oficer Bolesław Dunin Marcinkiewicz i marynarz Józef Łabuń, będący pierwszymi ofiarami wśród marynarzy polskiej marynarki handlowej (imiennie odnotowanymi), uratowało się 14 marynarzy i będąca na statku żona kapitana. Izba morska orzekła w 1927, że kapitan ani załoga nie ponoszą odpowiedzialności za awarię.

Dalsza służba

Statek został w grudniu 1926 ściągnięty z mielizny, do czego trzeba było specjalnie wykonać kanał. Został zakupiony przez szwedzkiego armatora z Göteborga, po czym wyremontowany w Rotterdamie, przy czym przedłużono kadłub. Otrzymał nazwę "Runa" i pływał do 1931, odwiedzając m.in. polskie porty. Został następnie sprzedany do Chile, gdzie służył pod nazwą "Lontue". Skasowany i oddany na złom dopiero w 1960.

Bibliografia

• Jerzy Miciński, Księga statków polskich: 1918-1945. T.1, Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996, ISBN 83-86181-23-0, s. 139-150