SFM M14 Iskra

SFM M14 Iskra
Producent	Szczecińska Fabryka Motocykli
Klasa	motocykl
Okres produkcji	1964
Miejsce produkcji	Polska. Szczecin
	Napęd
Silnik	dwucylindrowy czterosuwowy chłodzony powietrzem
Rozrząd	OHC
Pojemność	350 cm³
Stopień sprężania	8.5:1–9:1
Moc	21 przy 6000 – 26 przy 7000
Moment obrotowy	32 Nm przy 3200-4200 obr./min
Skrzynia biegów	4 stopniowa
	Ogumienie
Rozmiar opon	3.25 × 18
	Wymiary i masa
Długość	1945 mm
Wysokość	945 mm
Rozstaw osi	1348 mm
Masa własna	140 kg
Pojemność baku	13 l
	Osiągi
Prędkość maks.	140 km/h

SFM M14 Iskra – opracowany w Szczecińskiej Fabryce Motocykli model motocykla turystycznego, mającego być następcą popularnego Junaka. Pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej.

Historia

Na początku lat 60. XX w. zaczął gwałtownie spadać popyt na motocykle Junak. Spowodowane to było głównie ich wysoką ceną (Junak był ok. trzy razy droższy od popularnej „wuefemki”). Pomimo obniżenia ceny (z 24 do 20 tysięcy złotych) sprzedaż Junaka nie wzrastała, postanowiono więc opracować zupełnie nowy model o nowoczesnej sylwetce i dobrych osiągach. Model otrzymał oznaczenie M14 i przydomek „Iskra”, który miał podkreślać zrywność i szybkość pojazdu.

Nadwozie opracowano w Szczecińskiej Fabryce Motocykli we współpracy z warszawskim Instytutem Wzornictwa Przemysłowego. Zgodnie z panującą wówczas modą, nadwozie motocykla zostało w znacznym stopniu obudowane osłonami, co upodabniało go nieco do skutera, jednak przy zachowaniu dobrych osiągów (projektowana prędkość maksymalna wynosiła 140 km/h).

Konstrukcji silnika podjęły się łódzkie Zakłady Sprzętu Motoryzacyjnego. Miała być to 2-cylindrowa, 4-suwowa jednostka napędowa o zakładanej maksymalnej mocy 22–26 KM. Przygotowane zostały trzy projekty wstępne, z których do dalszych prac wybrano projekt silnika oznaczony symbolem S132 LO autorstwa inż. Leszka Ornafa. W silniku tym zastosowano szereg nowatorskich rozwiązań wzorowanych na ówczesnych silnikach europejskich i japońskich, m.in. kształt komór spalania zbliżony do zastosowanych w późniejszych latach w motocyklach Honda i konstrukcja wału korbowego z przeciwciężarem umieszczonym centralnie, umożliwiająca łatwe i tanie wykonanie napraw. Założeniem konstruktora było, by wykorzystując większość elementów silnika S132, można było wprowadzić do produkcji jednostki jednocylindrowe o pojemności 175 cm³, a także 4-cylindrowe do zastosowania w samochodach. Temu celowi m.in. miało służyć zastosowanie dwóch identycznych głowic i dwóch identycznych cylindrów. Równocześnie przygotowano też konstrukcyjnie wariant silnika oznaczony S132 LO2, różniący się m.in. umieszczeniem sprzęgła na czopie wału korbowego, a także umożliwiający zamontowanie w motocyklu w taki sposób, by oś koła łańcuchowego pokrywała się z osią łożyskowania wahacza. W 1964 roku zmontowane zostały dwa prototypowe egzemplarze silnika S132 LO, do przeprowadzenia prób prototypów jednak nie doszło. W związku z decyzją o zaprzestaniu produkcji motocykli w Szczecińskiej Fabryce Motocykli dalsze prace nad silnikami wstrzymano.

Łącznie wykonano trzy egzemplarze motocykla „Iskra” (w dwóch zainstalowano silniki od „emzetki”, w trzecim – model wymiarowy – atrapę silnika opracowywanego w Łodzi). Produkcji seryjnej nie podjęto.

Prototyp motocykla M14 „Iskra” znajduje się w Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie.

Charakterystyka techniczna według dokumentacji

silnik projektowany: 4-suwowy, górnozaworowy OHC, 2-cylindrowy, rzędowy, z zapłonem iskrowym, chłodzony powietrzem
pojemność skokowa: 350 cm³
średnica cylindra: 62 mm, skok tłoka: 58 mm
stopień sprężania: 8,5:1 – 9:1
moc maksymalna: 21 KM/6000 obr./min – 26 KM/7000 obr./min
maksymalny moment obrotowy: 32 Nm przy 3200 do 4200 obr./min
sprzęgło: 4-tarczowe, mokre, ze sprężyną centralną
skrzynia biegów: 4-biegowa
masa zespołu napędowego ok. 47 kg
hamulce: mechaniczne, bębnowe, pełnopiastowe
zawieszenie przednie: wahacz pchany z hydraulicznymi amortyzatorami teleskopowymi
zawieszenie tylne: wahacz wleczony z hydraulicznymi amortyzatorami teleskopowymi
masa: 140 kg
pojemność baku: 13 l
prędkość maksymalna: 140 km/h (projektowana)

Galeria

Bibliografia

Andrzej Wojciech Feliński, Jacek Ogrodniczak: Sedina to samochód. Pojazdy w zbiorach Muzeum Techniki i Komunikacji Zajezdnia Sztuki w Szczecinie. Szczecin: Muzeum Techniki i Komunikacji Zajezdnia Sztuki w Szczecinie, 2010. ISBN 978-83-927576-1-0.
Andrzej Zieliński: Polskie konstrukcje motoryzacyjne 1947-1960. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2006. ISBN 978-83-206-1541-8.
Leszek Ornaf, Stanisław Kochanowski: Materiały Seminarium. Wybrane zagadnienia związane z pojazdami zabytkowymi. Rydzyna: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich, 2004.