Sąd Okręgowy w Krakowie
Sąd Okręgowy w Krakowie – organ wymiaru sprawiedliwości z siedzibą przy ul. Przy Rondzie 7 w Krakowie. Przynależy do jurysdykcji Sądu Apelacyjnego w Krakowie.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia |
1 stycznia 1999 |
| Dziedzina | |
| Prezes |
Bartłomiej Migda |
| Adres |
ul. Przy Rondzie 7, |
Położenie na mapie Polski  | |
| 50,06372°N 19,96228°E/50,063720 19,962280 | |
| Strona internetowa | |
Status prawny
edytujSąd okręgowy jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. W polskim wymiarze sprawiedliwości jest zasadą, że w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, natomiast sąd okręgowy orzeka jako sąd pierwszej instancji tylko w sprawach o zbrodnie i niektóre występki. Na wniosek sądu rejonowego sąd apelacyjny może przekazać sądowi okręgowemu do rozpoznania w I instancji sprawę o każde przestępstwo ze względu na szczególną wagę lub zawiłość tej sprawy.
Sąd Okręgowy stanowi element władzy sądowniczej sprawującej wymiar sprawiedliwości na podstawie Konstytucji RP[1]. Sposób organizacji Sądu reguluje ustawa o ustroju sądów powszechnych[2], a także akty wykonawcze[3].
- Obszar właściwości:[4]
- Sąd Rejonowy dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie
- Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie
- Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie
- Sąd Rejonowy dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie
- Sąd Rejonowy w Chrzanowie
- Sąd Rejonowy w Miechowie
- Sąd Rejonowy w Myślenicach
- Sąd Rejonowy w Olkuszu
- Sąd Rejonowy w Oświęcimiu
- Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej
- Sąd Rejonowy w Wadowicach
- Sąd Rejonowy w Wieliczce
Struktury organizacyjne
edytujSądy okręgowe funkcjonują w strukturach sądów powszechnych, które rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów.
W Sądzie Okręgowym w Krakowie utworzono następujące wydziały[4]:
- Wydział I Cywilny.
- Wydział II Cywilny Odwoławczy.
- Wydział III Karny.
- Wydział IV Karny Odwoławczy.
- Wydział V Penitencjarny.
- Wydział VI Karny.
- Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
- Wydział IX Gospodarczy.
- Wydział X Wizytacyjny.
- Wydział XI Cywilny Rodzinny.
- Wydział XII Gospodarczy Odwoławczy.
Historia
edytujW 1855 roku w Galicji zorganizowano jednolity system sądownictwa powszechnego. W Krakowie utworzono Cesarsko-Królewski Sąd Krajowy jako trybunał pierwszej instancji dla Miasta Krakowa i jego okręgu. Sądem I instancji był Sąd Miejsko-Delegowany, którego zakresem właściwości w pozostałej części Galicji sprawowały urzędy powiatowe. W 1868 roku urzędy powiatowe zostały zastąpione przez CK Sądy Powiatowe. W 1898 roku CK Sąd Miejsko-Delegowany podzielono na sądy powiatowe: Cywilny i Karny w Krakowie. Instancję apelacyjną dla urzędów i sądów powiatowych stanowił jednolity CK Sąd Krajowy, z którego w 1871 roku wydzielono CK Sąd Krajowy Karny. Trybunałami apelacyjnymi dla sądów krajowych i obwodowych były Cesarsko-Królewskie Sądy Krajowe Wyższe w Krakowie i Lwowie. W 1914 roku obszar właściwości CK Sądu Krajowego w Krakowie obejmował okręgi: krakowski, jasielski, nowosądecki, rzeszowski, tarnowski i wadowicki[5].
1 stycznia 1919 roku sądownictwo w Galicji zostało przejęte przez polskie Ministerstwo Sprawiedliwości. Sąd Krajowy Wyższy został przemianowany na Sąd Apelacyjny, a Sądy Krajowe i Obwodowe zostały przemianowane na Sądy Okręgowe. 1 stycznia 1929 roku weszło w życie nowe prawo o ustroju sądów powszechnych. W Krakowie działały: Sąd Grodzki, Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny. W latach 1929–1933 działał również Sąd Grodzki w Podgórzu. Podczas II wojny światowej sądy były poddane nadzorowi władz okupacyjnych, a także działały niemieckie sądy powszechne i sąd specjalny[5].
Po 1945 roku w Krakowie funkcjonowały: Specjalny Sąd Karny, Wojskowy Sąd Rejonowy i delegatura Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. 1 stycznia 1951 roku Sąd Okręgowy został zniesiony, a sądy grodzkie przemianowane na powiatowe[6][5].
W 1975 roku sądy powiatowe zostały przemianowane na sądy rejonowe. 1 stycznia 1999 roku został utworzony sąd okręgowy.
Kontrowersje
edytujW styczniu 2023 poseł Grzegorz Braun zabrał z holu Sądu Okręgowego w Krakowie stojącą tam choinkę; po czym wrzucił ją do kosza na śmieci stojącego na ulicy[7]. Powodem działania Brauna były znajdujące się na choince Bombka z symbolami Unii Europejskiej, Ukrainy i społeczności LGBTQ+[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483
- ↑ Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217), w skrócie u.s.p.
- ↑ W szczególności rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 867), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz. Urz. MS z 2019 r. poz. 138) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów powszechnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1166)
- ↑ a b Informacje o właściwości miejscowej i rzeczowej Sądu i Wydziałów
- ↑ a b c Historia Sądu Okręgowego w Krakowie
- ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 listopada 1950 r. o dostosowaniu sądów powszechnych do nowych przepisów ustrojowych i o zniesieniu sądów zbędnych. Dz.U. z 1950 r. nr 54, poz. 496
- ↑ a b Grzegorz Braun zniszczył choinkę krakowskich sędziów. Za bombki z symbolami LGBT+ i UE [online], oko.press, 27 stycznia 2023 [dostęp 2023-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-15] (pol.).