Rzewniowate

Rzewniowate
	; Allocasuarina littoralis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	rzewniowate
	Nazwa systematyczna
	Casuarinaceae R. Br. in Flinders; Voy. Terra Austr. 2: 571. 19 Jul 1814
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rzewniowate (Casuarinaceae R. Br.) – rodzina roślin z rzędu bukowców (Fagales). Zalicza się tutaj 4 rodzaje z 95 gatunkami^[2]. Zasięg ich występowania obejmuje obszar od Madagaskaru, poprzez południowo-wschodnią Azję do wysp Oceanii i Australii, gdzie znajduje się centrum zróżnicowania rodziny. Ślady kopalne świadczą o dawnym występowaniu tych roślin także w południowej Afryce i w Ameryce Południowej^[2]. Jedynym gatunkiem szeroko rozprzestrzenionym jest rzewnia skrzypolistna Casuarina equisetifolia, który też uprawiany jest poza zasięgiem rodzimym w całej strefie międzyzwrotnikowej, głównie w celu utrwalania wydm oraz dla drewna^[3], także jako rośliny ozdobne^[4]. Bardzo twarde drewno drzew z rodzaju rzewnia powoduje, że zaliczane są one do tzw. drzew żelaznych. Rośliny te w większości zasiedlają siedliska suche tworząc kseromorficzne zarośla^[3].

Morfologia

Kwiatostan w czasie owocowania Allocasuarina huegeliana

Pokrój: Drzewa i krzewy osiągające na ogół 5–15 m, wyjątkowo do ok. 30 m wysokości^[3]. Gałązki barwy zielonej, członowane (jak u skrzypów)^[3], rozgałęzione okółkowo^[4], rózgowate, często zwisające^[5].
Liście: Silnie zredukowane, łuskowate, wyrastają w okółkach po 4–20^[5], zrośnięte w pochewkę otaczającą łodygę^[4].
Kwiaty: Drobne i rozdzielnopłciowe^[4], choć zwykle kwiaty męskie i żeńskie występują na tych samych roślinach (jednopienność)^[3]. Kwiaty męskie zebrane są w kłosokształtne kwiatostany, a żeńskie w kulistawe lub jajowate główki^[5]. Kwiaty męskie składają się z pojedynczego pręcika otoczonego czteroząbkowym okwiatem. Kwiaty żeńskie pozbawione są okwiatu, składają się z pojedynczego słupka, którego zalążnia zbudowana jest z dwóch owocolistków. Na końcu krótkiej, rozwidlonej szyjki słupka znajdują się dwa silnie wydłużone znamiona^[5]^[3].
Owoce: Skrzydlaki wsparte drewniejącymi przysadkami, dzięki czemu cały kwiatostan w czasie owocowania przypomina szyszkę nagonasiennych^[5]^[3].

Systematyka

W I połowie XX wieku m.in. Richard Wettstein i Adolf Engler z powodu prostej budowy kwiatów i kotkowatych kwiatostanów uznawali rzewniowate za najbardziej prymitywną rodzinę w obrębie dwuliściennych, która miała wyewoluować z przęślowatych Ephedraceae. W istocie prosta budowa kwiatów wynika z wtórnego przystosowania tych roślin do wiatropylności^[6].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jedna z rodzin rzędu bukowców należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2]. Ze względu na specyficzną budowę rodzina ta dawniej była wyodrębniana w osobny rząd rzewniowców Casuarinales^[3].

bukowce

bukanowate Nothofagaceae

bukowate Fagaceae

	woskownicowate Myricaceae

	orzechowate Juglandaceae

rzewniowate Casuarinaceae

	brzozowate Betulaceae

	Ticodendraceae

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa oczarowe (Hamamelididae Takht.), nadrząd Casuarinanae Takht. ex Reveal & Doweld, rząd rzewniowce (Casuarinales Lindl.), rodzina rzewniowate (Casuarinaceae R. Br. in Flinders)^[7].

Wykaz rodzajów^[8]

Allocasuarina L.A.S.Johnson
Casuarina Rumph. ex L. – rzewnia
Ceuthostoma L.A.S.Johnson
Gymnostoma L.A.S.Johnson

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 108-110. ISBN 83-7079-778-4.
↑ ^a ^b ^c ^d Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 797. ISBN 83-214-1305-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 280-281. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ GurcharanG. Singh GurcharanG., Plant Systematics. An Integrated Approach, Enfield, Plymouth: Science Publishers, Inc., 2004, s. 240, ISBN 1-57808-351-6 .
↑ Crescent Bloom: Casuarinaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-08]. (ang.).
↑ List of genera in family Casuarinaceae. Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2010-01-08]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[encyk-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 108-110. ISBN 83-7079-778-4.

[slownik-4] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 797. ISBN 83-214-1305-6.

[maarten-5] Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 280-281. ISBN 978-1-84246-634-6.

[singh-6] GurcharanG. Singh GurcharanG., Plant Systematics. An Integrated Approach, Enfield, Plymouth: Science Publishers, Inc., 2004, s. 240, ISBN 1-57808-351-6 .

[A-7] Crescent Bloom: Casuarinaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-08]. (ang.).

[8] List of genera in family Casuarinaceae. Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2010-01-08]. (ang.).

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]