Rudolf Rosenberg-Łaszkiewicz
Rudolf Antoni Rosenberg-Łaszkiewicz[a] (ur. 3 czerwca 1893 w Nowym Sączu, zm. 15 października 1957 w Wellington) – major artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 major artylerii
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Rudolf Antoni Rosenberg-Łaszkiewicz |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
3 czerwca 1893 |
| Data i miejsce śmierci |
15 października 1957 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1913–1929, 1939 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się 3 czerwca 1893 w Nowym Sączu, w rodzinie Józefa Maurycego, kapitana c. i k. Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 20 i Klary z Rimlerów[2][3]. Ukończył szkołę powszechną i pięć klas gimnazjum[4]. Do szkół uczęszczał w Nowym Sączu, Terezinie i Chomutovie, a przenosiny związane były z przebiegiem służby wojskowej ojca, który zakończył ją w 1910 jako podpułkownik i komendant I batalionu c. i k. Czeskiego Pułku Piechoty Nr 92[4][5] (na emeryturze otrzymał tytuł pułkownika[6]). W 1909 wstąpił do Szkoły Kadetów Artylerii w Traiskirchen[7].
18 sierpnia 1913 rozpoczął zawodową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej Armii[8]. Został wcielony do Pułku Armat Polowych Nr 3 w Krakowie[9][4], który w 1916 został przemianowany na Pułk Armat Polowych Nr 5, a dwa lata później na Pułk Artylerii Polowej Nr 5. W szeregach tego oddziału walczył na froncie rosyjskim I wojny światowej[10][11][12]. Od 1915 do końca wojny dowodził baterią[4]. W 1916 został przeniesiony na front włoski i przydzielony do Pułku Artylerii Polowej Nr 48[4]. W 1918 został kontuzjowany. Leczył się w szpitalu w Ołomuńcu, a następnie w Wiedniu[4]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów artylerii: chorążego (1 września 1913)[13], podporucznika i porucznika (1 lutego 1916)[14][15][16].
W 1919 przyjechał do kraju, został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Grupy Szkół Artylerii w Rembertowie na stanowisko dowódcy baterii[4]. 3 czerwca 1920, w czasie wojny z bolszewikami, na czele 2. baterii wyruszył na front, gdzie został przydzielony do 6 Pułku Artylerii Polowej[4]. Wyróżnił się 14 sierpnia 1920 w walce pod Kurowicami, stoczonej w ramach bitwy o Lwów[17]. 3 października 1920 dowódca 6 pap, pułkownik Ryszard Frendl we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:
podczas ataku własnej piechoty dnia 14 sierpnia 1920 na Kurowice, cofnęło się nagle lewe skrzydło 54 pułku piechoty pod Wyżniany. W tym krytycznym momencie, kiedy groziło otoczenie własnej piechoty przed Kurowicami, wyjechał porucznik Rosenberg Rudolf z własnej inicjatywy, wśród gwałtownego ognia piechoty nieprzyjacielskiej i nieprzyjacielskich karabinów maszynowych na otwartą pozycję koło koty 269 na jeden kilometr przed nieprzyjacielską linię tyralierską. Przez szybki i nader umiejętnie kierowany ogień baterii zdołał dzielny por. Rosenberg nie tylko zatrzymać nieprzyjacielską piechotę w jej ataku, ale zadając jej ciężkie straty zmusił do panicznej ucieczki. Przez ten czyn równający się samopoświęceniu por. Rosenberga przez jego dzielne i energiczne wystąpienie została sytuacja znów naprawioną, a nadto własna piechota mogła szybko i bez strat zająć Laszki Królewskie. Por. Rosenberg odznaczył się parokrotnie także wśród ostatnich walk jako dzielny i odważny oficer w każdym wypadku i otrzymał pisemną pochwałę dowódcy 6 Armii w rozkazie Dowództwa 6 Armii nr 5 z dnia 25 sierpnia 1920[17].
19 stycznia 1921 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika artylerii, zaliczony do Rezerwy armii z równoczesnym powołaniem do służby czynnej[18], i przydzielony służbowo do Grupy Szkół Artylerii w Toruniu[19]. W tym samym roku został przeniesiony do 16 Pułku Artylerii Polowej w Grudziądzu[20][21]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 188. lokatą w korpusie oficerów artylerii[22]. W 1924 został przeniesiony do 21 Pułku Artylerii Polowej w Krakowie[23]. W grudniu 1925 został przeniesiony do 9 Pułku Artylerii Polowej w Siedlcach na stanowisko pełniącego obowiązki kwatermistrza[24]. 12 kwietnia 1927 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 9. lokatą w korpusie oficerów artylerii[25]. Z dniem 30 kwietnia 1927, z powodu choroby, został przeniesiony w stan nieczynny[26][27][28][4], a z dniem 31 grudnia 1929 w stan spoczynku[29][4].
W 1924 ożenił się z Olgą (ur. 25 czerwca 1902 w Krakowie), córką pułkownika Korpusu Sprawiedliwości Antoniego Neussera, z którą miał syna Antoniego Rudolfa Juliusza (ur. 19 lutego 1928 w Warszawie) i córkę Olgę Teresę Marię (ur. 6 lipca 1931 w Poznaniu)[7][3]. 11 lipca 1930 przeniósł się z rodziną z Warszawy do Poznania, gdzie pracował jako kupiec, prowadząc własną hurtownię skór wyprawnych[2][3]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[30]. W 1937 przeniósł się do Szczakowej[31].
Od 12 września 1939 pełnił służbę w Dowództwie Artylerii Grupy Obrony Lwowa na stanowisku II oficera sztabu[32][33].
Do 1948 razem z żoną pracował w Obozie Polskich Dzieci w Pahiatua w Nowej Zelandii[34]. Był opiekunem i kierownikiem magazynów, a żona opiekunką i tłumaczką języka angielskiego[35][36]. W obozie przebywała także córka[36]. Po likwidacji obozu przeniósł się do Wellington[35], gdzie zmarł 15 października 1957 i został pochowany na cmentarzu Karori[37].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 871[38] – 22 lutego 1921[39][40]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[41]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[41]
- Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką[42]
- austriackie
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami,
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej dwukrotnie,
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
- Krzyż Wojskowy Karola[12].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 18 kwietnia 1931 roku, s. 202.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- ↑ a b c Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 2023-11-24]..
- ↑ a b c d e f g h i j Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Schematismus 1910 ↓, s. 83, 241, 640, jako Moritz Rosenberg.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 178.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 790.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 693.
- ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 908.
- ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 1133.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 763.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 648.
- ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 832.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1044.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921 roku, s. 222.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 12 lutego 1921 roku, s. 280.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 300, 847.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 745, 818.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 195.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 676, 742.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 18 grudnia 1925 roku, s. 725.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 120.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 136.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 235.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 377.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 16 listopada 1929 roku, s. 344.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 343, 993.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 8.
- ↑ Dokumenty 1997 ↓, s. 42, 210.
- ↑ Zarzycki 2005 ↓, s. 79, 97.
- ↑ Dwie Ojczyzny 2016 ↓, s. XXXVII, 358.
- ↑ a b Lista Personelu w Pahiatua. Kresy-Siberia Foundation. [dostęp 2021-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-22)]..
- ↑ a b Dwie Ojczyzny 2016 ↓, s. 358.
- ↑ Search cemetery records. NZ government. [dostęp 2021-01-16]..
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 5 marca 1921 roku, s. 374.
- ↑ Kuś 1929 ↓, s. 28.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1 foto.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto, 3.
Bibliografia
edytuj- Rosenberg-Łaszkiewicz Rudolf Antoni. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.62-5262 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-24].
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1910. Wiedeń: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1909. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1916. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1917. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Dwie Ojczyzny. Polskie dzieci w Nowej Zelandii. Tułacze wspomnienia. Stanisław Manterys (red.). Społeczny Zespół Wydania Książki o Polskich Dzieciach w Nowej Zelandii, 2016.
- Kazimierz Kuś: Zarys historji wojennej 6-go pułku artylerii polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Dokumenty obrony Lwowa 1939. Artur Leinwand (oprac.). Warszawa: Instytut Lwowski, 1997. ISBN 83-910659-0-1.
- Piotr Zarzycki. Artyleria w obronie Lwowa w roku 1939. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (207), 2005. Warszawa: Wojskowe Biuro Badań Historycznych. ISSN 1640-6281.