Rudawka wielka

Rudawka wielka
	Pteropus medius
	Temminck, 1825
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Pteropodoidea
Rodzina	rudawkowate
Podrodzina	Pteropodinae
Plemię	Pteropodini
Rodzaj	rudawka
Gatunek	rudawka wielka
Synonimy
	Pteropus edwardsii I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1828; Pteropus leucocephalus Hodgson, 1835; Pteropus Assamensis McClelland, 1839; Pteropus rubicollis Ogilby, 1840; Pteropus kelaartii J.E. Gray, 1870; Pteropus ariel G.M. Allen, 1908; Pteropus giganteus chinghaiensis Z.-Y. Wang & S. Wang, 1962;
	Pteropus edwardsii I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1828; Pteropus leucocephalus Hodgson, 1835; Pteropus Assamensis McClelland, 1839; Pteropus rubicollis Ogilby, 1840; Pteropus kelaartii J.E. Gray, 1870; Pteropus ariel G.M. Allen, 1908; Pteropus giganteus chinghaiensis Z.-Y. Wang & S. Wang, 1962;
Podgatunki
	P. m. medius Temminck, 1825; P. m. ariel G.M. Allen, 1908; P. m. leucocephalus Hodgson, 1835;
	P. m. medius Temminck, 1825; P. m. ariel G.M. Allen, 1908; P. m. leucocephalus Hodgson, 1835;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rudawka wielka^[11]^[12], pies latający^[12] (Pteropus medius) – gatunek ssaka z podrodziny Pteropodinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae), jeden z największych spośród znanych gatunków nietoperzy.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku niderlandzki zoolog Coenraad Jacob Temminck, nadając mu nazwę Pteropus medius^[2]. Holotyp pochodził z okolic w pobliżu Kolkaty i Puducherry, w Indiach^[13].

Pteropus medius należy do grupy gatunkowej vampyrus^[14]. Taksonomia P. medius jest problematyczna; epitet gatunkowy medius zastępuje giganteus (młodszy obiektywny synonim P. vampyrus)^[14]^[15]. Może być konspecyficzny z P. vampyrus i może obejmować część P. intermedius (P. intermedius uważany jest za konspecyficzny z P. vampyrus, do czasu rewizji taksonomicznej)^[14]. Podgatunek chinghaiensis stanowi nomen nudum, a okaz z Qinghai uważany jest za obcy w Chińskiej Republice Ludowej^[14]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki^[14]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
P. m. ariel	Pteropus ariel	G.M. Allen, 1908	Malé Atholhu, Malediwy^[16].
P. m. leucocephalus	Pteropus leucocephalus	Hodgson, 1835	Centralny region Nepalu^[17].

Etymologia

Pteropus: gr. πτερόπους pteropous „skrzydłostopy”, od πτερον pteron „skrzydło”; πους pous, ποδος podos „stopa”^[18].
medius: łac. medius „pośredni, środkowy”^[19].
ariel: w średniowiecznym folklorze Ariel, był duchem lub sylfem powietrza^[20].
leucocephalus: gr. λευκοκεφαλος leukokephalos „białogłowy”, od λευκος leukos „biały”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”^[21].

Zasięg występowania

Występuje w południowej Azji, zamieszkując w zależności od podgatunku^[14]:

P. medius medius – zachodni Pakistan, Indie (z wyjątkiem północno-wschodniej części), Sri Lanka, Bangladesz, zachodnia Mjanma i Andamany.
P. medius ariel – Malediwy.
P. medius leucocephalus – Nepal, północno-wschodnie Indie (Sikkim, Asam i Manipur) i Bhutan.

Morfologia

Długość ciała 220–247 mm, ogona brak, długość ucha 37–42 mm, długość tylnej stopy 45–55 mm, długość przedramienia 163–176 mm; masa ciała 1–1,2 kg^[15].

Ekologia

W odróżnieniu od pozostałych nietoperzy nie ma zmysłu echolokacji, więc nie potrafi latać w całkowitej ciemności. Ma za to świetny słuch i wzrok. Zwany potocznie także nietoperzem owocowym, latającym lisem, latającym psem.

Żyje kolonijnie, dzień spędza wisząc na gałęziach drzew. Jest owocożerny. Rudawka wielka bywa często hodowana w ogrodach zoologicznych.

Przypisy

↑ Pteropus medius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. T. 1. Paris: 1824, s. 176. (fr.).
↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire: Roussette. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 14. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 699. (fr.).
↑ B.H. Hodgson. Synopsis of the Vespertilionidæ of Nipal. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 4 (2), s. 700, 1835. (ang.).
↑ J. McClelland. List of Mammalia and Birds collected in Assam. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 148, 1839. (ang.).
↑ W. Ogilby. Memoir on the Mammalogy of the Himalayas. „Madras Journal of Literature and Science”. 11, s. 146, 1840. (ang.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: The Trustees, 1870, s. 104. (ang.).
↑ G.M. Allen. Notes on Chiroptera. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 52, s. 28, 1908. (ang.).
↑ Z.-Y. Wang & S. Wang. The discovery of a flying fox (Pteropus giganteus Brünnich) from Chin-Hai Province, Northwestern China. „Acta Zoologica Sinica”. 14, s. 494, 1962. (chiń. • ang.).
↑ S.M.S.M. Tsang S.M.S.M., Pteropus giganteus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-11] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 84. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 315, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pteropus giganteus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 112. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 157. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Zijlstra ↓, s. N#19790.
↑ Zijlstra ↓, s. N#19796.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 596, 1904. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, medius [dostęp 2022-06-11] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, ariel [dostęp 2022-06-11] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, leucocephalus [dostęp 2022-06-11] .

Bibliografia

J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-05-19]. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Pteropus medius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Temminck-2] C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. T. 1. Paris: 1824, s. 176. (fr.).

[Geoffroy-3] I. Geoffroy Saint-Hilaire: Roussette. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 14. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 699. (fr.).

[Hodgson-4] B.H. Hodgson. Synopsis of the Vespertilionidæ of Nipal. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 4 (2), s. 700, 1835. (ang.).

[McClelland-5] J. McClelland. List of Mammalia and Birds collected in Assam. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 148, 1839. (ang.).

[Ogilby-6] W. Ogilby. Memoir on the Mammalogy of the Himalayas. „Madras Journal of Literature and Science”. 11, s. 146, 1840. (ang.).

[Gray-7] J.E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: The Trustees, 1870, s. 104. (ang.).

[Allen-8] G.M. Allen. Notes on Chiroptera. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 52, s. 28, 1908. (ang.).

[Wang-9] Z.-Y. Wang & S. Wang. The discovery of a flying fox (Pteropus giganteus Brünnich) from Chin-Hai Province, Northwestern China. „Acta Zoologica Sinica”. 14, s. 494, 1962. (chiń. • ang.).

[iucn-10] S.M.S.M. Tsang S.M.S.M., Pteropus giganteus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-11] (ang.).

[miiz-11] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 84. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msz-12] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 315, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Wilson&Reeder-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pteropus giganteus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-11].

[Burgin&inni-14] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 112. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Giannini&inni-15] N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 157. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/19790_N#19790]-16] Zijlstra ↓, s. N#19790.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/19796_N#19796]-17] Zijlstra ↓, s. N#19796.

[Palmer-18] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 596, 1904. (ang.).

[19] The Key to Scientific Names ↓, medius [dostęp 2022-06-11] .

[20] The Key to Scientific Names ↓, ariel [dostęp 2022-06-11] .

[21] The Key to Scientific Names ↓, leucocephalus [dostęp 2022-06-11] .

[11]

[12]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]