Rolka sztokholmska
Rolka sztokholmska, in. rulon polski (szw. Polska rullen) – gwasz anonimowego artysty, powstały w pierwszej dekadzie XVII wieku, przedstawiający tryumfalny wjazd polskiego króla Zygmunta III do Krakowa z okazji jego małżeństwa z austriacką arcyksiężniczką Konstancją, siostrą arcyksięcia i późniejszego cesarza Ferdynanda II. Konstancja była drugą żoną Zygmunta, rodzoną siostrą zmarłej siedem lat wcześniej Anny Habsburżanki.
| |
| Autor |
nieznany |
|---|---|
| Data powstania |
po 1605 |
| Medium | |
| Wymiary |
27 × 1609 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Opis
edytujKolorowy gwaszem namalowany jest na rolce papieru szerokości 27 cm, z której zachował się odcinek długości 16,09 m. Anonimowy artysta, utożsamiany przez niektórych historyków z nadwornym malarzem królewskim Baltazarem Gebhardem, uwiecznił tryumfalny wjazd królewskiego orszaku, który odbył się 4 grudnia 1605 r. w Krakowie. Oprócz postaci nowożeńców przedstawia także dwór królewski, szlachtę polską oraz polskie wojsko, w tym m.in. dość rzadkie wizerunki husarzy. Rolka jest zapisem wydarzenia sporządzonym na podstawie notatek mistrza ceremonii ściśle określającego porządek pochodu[1].
Rulon stanowił część prywatnej kolekcji polskiego króla, zanim został zrabowany wraz z innymi łupami podczas najazdu Szwedów na Polskę. Po zajęciu Warszawy dnia 30 sierpnia 1655 roku specjalnie wyszkolone oddziały w armii szwedzkiej, zajmujące się rabunkiem, ukradły pośród innych polskich dzieł sztuki także zrolowany sztych. Następnie przez setki lat spoczywał on zapomniany w Livrustkammaren – zbrojowni królewskiej w Sztokholmie.
W roku 1961 zainteresowali się nim polscy badacze, planując z początkiem roku 1966 wspólne polsko-szwedzkie wydanie historycznej pamiątki w formie książki. Pomimo tego, że w sprawę zaangażował się również kustosz zbrojowni królewskiej w Sztokholmie, dr Brynolf Hellner, do publikacji nie doszło.
W 1969 rolka sztokholmska została przekazana jako depozyt do Muzeum Narodowego w Warszawie[2]. W kwietniu 1974 przebywający z oficjalną wizytą w Polsce premier Szwecji Olof Palme ofiarował ją odbudowywanemu Zamkowi Królewskiemu w Warszawie[3]. Jest to jeden z niewielu wywiezionych przez Szwedów poloników, który powrócił do kraju.
Pod koniec lat 80. XX wieku podjęto decyzję o podziale zabytku na 39 pojedynczych arkuszy w miejscach, w których były sklejone w długi pas[2]. Z powodu luki w banderolach z numerami między 15 a 24 istnieje hipoteza, że może brakować długiego odcinka rolki[2].
Rolka sztokholmska jest przechowywana na Zamku Królewskim w Warszawie. Z powodu wrażliwości na światło jest pokazywana bardzo rzadko i na krótko (po raz ostatni w 2002 i 2019 roku)[2]. Nie jest już także wypożyczana za granicę[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Jerzy S. Majewski. Królewski orszak na rolce. „Stolica”, s. 45, styczeń–luty 2019.
- ↑ a b c d e Tomasz Urzykowski. Królewski komiks ślubny. „Gazeta Stołeczna”, s. 11, 11 lutego 2019.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 IV–30 VI 1974. „Kronika Warszawy”. 4 (20), s. 139, 1974.
Bibliografia
edytuj- Zdzisław Żygulski jun.: Broń w dawnej Polsce. Warszawa: PWN, 1982. ISBN 83-01-02515-8.
- M. Gutkowska-Rychlewska: Historia ubiorów. Wrocław: 1968.