Rhizopogon
Rhizopogon Fr. (piestrówka) – rodzaj grzybów z rodziny piestrówkowatych (Rhizopogonaceae)[1].
.jpg) Piestrówka różowawa | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
piestrówka |
| Nazwa systematyczna | |
| Rhizopogon Fr. Symb. gasteromyc. (Lund) 1: 5 (1817) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Rhizopogon luteolus Fr. & Nordholm 1817 | |
Charakterystyka
edytujGrzyby podziemne o mięsistym, kulistym, podłużnym lub nieregularnym owocniku bez trzonu, powszechnie nazywane „fałszywymi truflami”. Wnętrze owocnika wypełnia gleba, podglebia zazwyczaj brak. Zarodniki jasnej barwy[2]. Należące do tego rodzaju gatunki występują w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji i w Australii[3].
Są grzybami ektomykoryzowymi żyjącymi w symbiozie głównie z drzewami z rodziny sosnowatych. Odgrywają ważną rolę w ekologii lasów iglastych[4]. Są powszechnymi gatunkami w zbiorowiskach grzybów, które kolonizują korzenie drzew podczas zakładania sadzonek i utrzymują się w starych drzewostanach. Zarodniki Rhizopogon żyją w glebie długo, u niektórych gatunków mogą przetrwać przez co najmniej cztery lata, a ich żywotność wzrasta wraz z upływem czasu. Rhizopogon są grzybami wypaleniskowymi; występują szczególnie często na korzeniach sadzonek drzew po pożarach lasów, często zasiedlają także doniczki z uprawianymi drzewami iglastymi i świeże nasadzenia lasów[5].
Gatunki rodzaju Rhizopogon dają się łatwo uprawiać, dzięki czemu rodzaj ten stał się rodzajem modelowym do badania morfologicznych, fizjologicznych, ekologicznych i symbiotycznych mutualizmów. Opublikowano prawie 200 artykułów na temat taksonomii Rhizopogon, zakresu i specyficzności żywicieli, morfologii macierzy zewnątrzkomórkowej, rozmieszczenia, ekologii, fizjologii i zastosowań w leśnictwie[6].
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rhizopogonaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Synonimy: Anthracophlous Mattir. ex Lloyd, Hymenangium Klotzsch, in Dietrich, Hysteromyces Vittad., Splanchnomyces Corda[7].
Polską nazwę nadał Stanisław Chełchowski w 1898 r.[8]
- Rhizopogon borealis P. Karst. 1886 – piestrówka północna
- Rhizopogon luteolus Fr. 1817[9][10]
- Rhizopogon marchii (Bres.) Zeller & C.W. Dodge 1929[9]
- Rhizopogon melanogastroides M. Lange 1957[11]
- Rhizopogon mohelnensis Velen. 1931
- Rhizopogon nigrescens Coker & Couch 1928 – piestrówka czerniejąca
- Rhizopogon obtextus (Spreng.) R. Rauschert 1984 – piestrówka żółtawa
- Rhizopogon occidentalis Zeller & C.W. Dodge 1918[9]
- Rhizopogon roseolus (Corda) Th. Fr. 1909 – piestrówka różowawa
- Rhizopogon verii Pacioni 1984[11]
- Rhizopogon vinicolor A.H. Sm. 1966[11]
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[12]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[8] i innych[11].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 437, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].
- ↑ R. Molina i inni, Rhizopogon, [w:] S.M. Chambers (red.), Ectomycorrhizal Fungi Key Genera in Profile, Heidelberg: Springer Berlin, 1999, s. 129–161, DOI: 10.1007/978-3-662-06827-4_5, ISBN 978-3-642-08490-4.
- ↑ J. Baar i inni, Mycorrhizal colonization of Pinus muricata from resistant propagules after a stand-replacing wildfire, „New Phytologist”, 143 (2), 1999, s. 409–418, DOI: 10.1046/j.1469-8137.1999.00452.x.
- ↑ Rhizopogon, [w:] R. Molina i inni, Ectomycorrhizal Fungi Key Genera in Profile, Springer-Verlag Berlin miejsce=Heidelberg, 1999, s. 129–161.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 587–588, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Rhizopogon (piestrówka) [online], grzyby.pl [dostęp 2014-02-15] (ang.).
- ↑ Według W. Wojewody to synonim Rhizopogon obtextus, ale według Index Fungorum to odrębny gatunek.
- ↑ a b c d Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-02-06] (pol.).
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).