Rezerwat przyrody Zbocza Płutowskie
Rezerwat przyrody Zbocza Płutowskie – rezerwat stepowy o powierzchni 34,76 ha, położony w województwie kujawsko-pomorskim, powiecie chełmińskim, w gminach Chełmno i Kijewo Królewskie[1]. Celem ochrony jest zachowanie zespołów roślinności stepowej z udziałem miłka wiosennego (Adonis vernalis L.)[1].
| |
| rezerwat stepowy | |
| Typ |
florystyczny[1] |
|---|---|
| Podtyp |
roślin zielnych i krzewinek[1] |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1963 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
34,76 ha |
| Ochrona | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | |
 53°17′36″N 18°22′41″E/53,293333 18,378056
| |
Obszar rezerwatu podlega ochronie ścisłej (11,41 ha) i czynnej (23,35 ha)[1].
Lokalizacja
edytujPod względem fizycznogeograficznym rezerwat znajduje się w mezoregionie Pojezierze Chełmińskie, na zachód od drogi gminnej, łączącej miejscowości Kiełp i Starogród. Znajduje się na stromym, nachylonym do 30 stopni i wysokim, dochodzącym do 87 m n.p.m. zboczu doliny Wisły. Składa się z trzech osobnych fragmentów i ciągnie się na długości ok. 3,5 km w kierunku południowym.
Rezerwat jest położony w obrębie Chełmińskiego Parku Krajobrazowego wchodzącego w skład Zespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą.
Tuż obok południowego krańca rezerwatu „Zbocza Płutowskie” znajduje się rezerwat „Płutowo”.
Historia
edytujRezerwat powstał w 1963 r. na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w celu zabezpieczenia rzadkiej roślinności ciepłolubnej tworzącej niewielkie, reliktowe płaty. Początkowo zajmował powierzchnię 19,49 ha. W 1989 r. powiększono go do 34,49 ha[2].
W 2009 r.[3] zaproponowano do włączenia w sieć Natura 2000 wschodnich zboczy doliny Wisły od Unisławia na południu, po Starogród na północy (włącznie z górą św. Wawrzyńca), jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk). Obszar ten został zatwierdzony przez Komisję Europejską w 2011 r. pod nazwą „Zbocza Płutowskie” (kod PLH040040) i zajmuje powierzchnię 1002,42 ha[3].
Charakterystyka
edytujRezerwat „Zbocza Płutowskie” stanowi najbogatsze nad dolną Wisłą skupisko roślinności kserotermicznej. Głównym przedmiotem ochrony są dwa kserotermiczne zespoły murawowe[4]:
- zespół pięciornika piaskowego i ostnicy włosowatej, który w składzie i w budowie najbardziej przypomina stepy,
- zespół miłka wiosennego i kłosownicy pierzastej, który swym wyglądem przypomina barwne stepy o charakterze łąkowym.
Charakterystyczna jest też obecność szparaga lekarskiego oraz jastrzębca żmijowcowatego – roślin suchych zboczy i stepów[4].
Flora kserotermiczna tworzy niewielkie, reliktowe, wyspy oderwane daleko od swego centrum rozmieszczenia. Gatunki tworzące murawy kserotermiczne rozwijają się w określonych warunkach środowiska, które w tym wypadku stanowi wapienne lub gipsowe podłoże, gleba sucha i silnie nagrzana oraz wysoka temperatura powietrza. Pod względem ekologicznym rośliny te charakteryzują się obecnością długich i silnie rozgałęzionych korzeni oraz liści przystosowanych do minimalnej transpiracji[4].
Na terenie rezerwatu murawy stepowe zachowały się w górnej partii zboczy, dolne zaś w coraz większym stopniu opanowywane są przez zbiorowiska formacji krzewiastych, która zarasta cenne zbiorowiska roślinne. Do najczęściej spotykanych drzew należy osika, zaś szczególnie ekspansywnym gatunkiem spychającym murawy jest grochodrzew[5].
Najatrakcyjniejszy wygląd rezerwat posiada w okresie kwitnięcia miłka (kwiecień) oraz jesienią, gdy barwią się owoce głogu, dzikiej róży i trzmieliny. Deptanie zboczy jest zabronione, murawy oglądać można z drogi biegnącej u podnóża skarpy.
Zbiorowiska roślinne rezerwatu stanowią cenny materiał naukowy, pozwalający rozwiązać nie do końca poznaną historię wędrówki i pochodzenie roślinności stepowej w Polsce[5].
Szlaki turystyczne
edytujW sąsiedztwie rezerwatu przebiega 
pieszy szlak turystyczny „Rezerwatów Chełmińskich” Bydgoszcz Fordon – Chełmno 48 km[6]. Podążając nim pieszo lub rowerem można zwiedzić rezerwaty rozlokowane na prawym zboczu Doliny Wisły:
- Wielka Kępa (leśny),
- Las Mariański (leśny),
- Reptowo (faunistyczny),
- Linje (torfowiskowy),
- Płutowo (leśny),
- Zbocza Płutowskie,
- Góra św. Wawrzyńca (stepowy),
- Ostrów Panieński (leśny),
- Łęgi na Ostrowiu Panieńskim (leśny)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Rezerwat przyrody Zbocza Płutowskie. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-21].
- ↑ Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 10 maja 1989 r. zmieniające zarządzenie w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1989 r. nr 17, poz. 119 §10)
- ↑ a b Natura 2000 - Standardowy Formularz Danych. Zbocza Płutowskie PLH040040. [dostęp 2019-04-21].
- ↑ a b c Łachowski Jerzy, Tylżanowski Tadeusz, Beil Beata: Rezerwaty i pomniki przyrody województwa bydgoskiego. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Przyrodniczych, seria B, nr 13. Warszawa-Poznań 1972
- ↑ a b Zbocza Płutowskie. Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. [dostęp 2010-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-02)].
- ↑ Bykowski Włodzimierz: Weekend w drodze. Interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy. Wydawnictwo Aperion. Bydgoszcz 1999 ISBN 83-911441-0-0
Bibliografia
edytuj- Marcysiak Katarzyna: Ochrona przyrody - Bydgoszcz i okolice. [w.] Banaszak Józef red.: Przyroda Bydgoszczy. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004. ISBN 83-7096-531-8
Linki zewnętrzne
edytuj- Zbocza Płutowskie. Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą. [dostęp 2019-04-21].
- Galeria zdjęć z wycieczki rowerowej do rezerwatu. [w:] Wyprawy rowerowe ks. Grzegorza Kortasa [on-line]. [dostęp 2019-04-21].