Rezerwat przyrody Domické škrapy

Rezerwat przyrody Domické škrapy (słow. Národná prírodná rezervácia Domické škrapy) – rezerwat przyrody w południowo-zachodniej części Krasu Słowacko-Węgierskiego na Słowacji. Powierzchnia: 24,44 ha.

Rezerwat przyrody Domické škrapy
Národná prírodná rezervácia Domické škrapy

Państwo	Słowacja
Mezoregion	Kras Słowacko-Węgierski
Data utworzenia	1973
Powierzchnia	24,44 ha
Położenie na mapie Słowacji Rezerwat przyrody Domické škrapy
48°28′46″N 20°28′12″E

Położenie

Rezerwat jest położony ok. 2 km na południowy zachód od wsi Kečovo w powiecie Rożniawa w kraju koszyckim. Obejmuje fragment słabo nachylonego ku południu zbocza wzgórza zwanego Čertova diera (465 m n.p.m.), stanowiącego południowy skrawek Płaskowyżu Silickiego.

Historia

Rezerwat powstał na mocy rozporządzenia Ministra Kultury Słowackiej Republiki Socjalistycznej nr 2778/1973-OP z dnia 24 kwietnia 1973 r.

Warunki naturalne

Rezerwat obejmuje fragment południowych stoków wzgórza pomiędzy poziomicami 370 a 430 m n.p.m. Podłoże geologiczne tworzą jasnoszare wapienie środkowego triasu. Teren rezerwatu należy do najcieplejszych i najsuchszych miejsc w całej Słowacji.

Flora i fauna

Teren dzisiejszego rezerwatu, pierwotnie porośnięty w większości lasem, został (poczynając od końca średniowiecza) odlesiony, a następnie był intensywnie wykorzystywany jako pastwiska. Nadmierny, niekontrolowany wypas doprowadził w wielu miejscach do zaniku pokrywy roślinnej, a to – do szybkiej erozji cienkiej warstwy gleby, spod której odsłoniła się lita skała wapienna, bardzo podatna na krasowienie. Najbardziej charakterystyczną formą krasowienia jest tu lapiaz.

W kępowo rozrzuconych zagajnikach rosną dąb omszony (Quercus pubescens Willd.), krzaczaste formy klonu polnego (paklonu; Acer campestre L.) i klonu tatarskiego (Acer tataricum L.), trzmielina brodawkowata (Euonymus verrucosus Scop.), wiśnia wonna (antypka; Prunus mahaleb L.) i róża francuska (Rosa gallica L.). Spośród roślin porastających suche łąki występują tu m.in. kostrzewa walezyjska (Festuca valesiaca Schleich. ex Gaudin), pięciornik piaskowy (Potentilla arenaria Borkh.), Cleistogenes serotina [L.] Keng (= Kengia serotina (L.) Packer), ostnica powabna (Stipa pulcherrima K. Koch), smagliczka pagórkowa (smagliczka piaskowa; Alyssum montanum ssp. brymii L.), mniszek rurkojęzyczkowy (Taraxacum obliquum (Fr.) Dahlst.), bylica pontyjska (Artemisia pontica L.), Trinia glauca (L) Dumort., pragnia kuklikowata (Waldsteinia geoides Willd.), miłek wiosenny (Adonis vernalis L.), sasanka zwyczajna (Pulsatilla vulgaris Mill.), jurinea miękka (Jurinea mollis (L.) Reichb.).

W zespołach sucholubnej i ciepłolubnej roślinności występują bardzo rzadkie i zagrożone gatunki takie jak lepnica przewiercieniowata (Silene bupleuroides L. = Silene longiflora Ehrh.), pszczelnik austriacki (Dracocephalum austriacum L.), krupina pospolita (Crupina vulgaris Cass.) (Cytisus procumbens [Waldst. & Kit.] Spreng.), kosaciec bezlistny (Iris aphylla L.), lnica włoska (Linaria italica Trev.), Asyneuma canescens (Waldst. & Kit.) Griseb. & Schenk. i inne.

W ciepłolubnych zoocenozach najliczniej reprezentowana jest entomofauna z wieloma gatunkami chrząszczy, motyli i pluskwiaków. Zwraca uwagę występowanie kilku gatunków ciepłolubnych gadów: jaszczurka murowa (Lacerta muralis), jaszczurka zielona (Lacerta viridis) oraz ablefarus panoński (Ablepharus kitaibelii), który tutaj osiąga swój północny skraj występowania w Europie.

Ochrona

Przedmiotem ochrony jest fragment słabo nachylonego zbocza z klasycznymi formami krasu powierzchniowego wraz z występującymi na tym terenie różnymi zespołami kserotermicznych gatunków roślin i zwierząt. Jednocześnie teren ten podlega ochronie jako powierzchniowe „zaplecze” jaskini Domica. Cały obszar rezerwatu leży w granicach Parku Narodowego Kras Słowacki.

Bibliografia

• Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977.
• Ponec Jozef, Mihlik Štefan: Prírodné rezervacie na Slovensku, Vydavateľstvo Osveta, Martin 1981.
• Slovenský kras. Domica. Turistická mapa 1:50 000, 3. vydanie, VKÚ Harmanec 2007, ISBN 80-8042-413-6.