Ratatuj

Ratatuj (ang. Ratatouille, 2007) – amerykański film animowany w reżyserii Brada Birda, wyprodukowany przez wytwórnie: Pixar i Walt Disney Pictures w technice trójwymiarowej. Film otrzymał pięć nominacji do Oscara za rok 2007, z czego zwyciężył w kategorii „najlepszy pełnometrażowy film animowany”.

Ratatuj

Ratatouille

Gatunek	animowany komedia familijna
Data premiery	22 czerwca 2007 19 października 2007 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski, francuski
Czas trwania	111 minut
Reżyseria	Brad Bird
Scenariusz	Brad Bird Jan Pinkava
Główne role	Patton Oswalt Ian Holm Lou Romano
Muzyka	Michael Giacchino
Zdjęcia	Robert Anderson Sharon Calahan
Scenografia	Harley Jessup
Montaż	Darren T. Holmes
Produkcja	Brad Lewis
Wytwórnia	Pixar Animation Studios Walt Disney Pictures Productions
Dystrybucja	Buena Vista Pictures
Budżet	150 mln USD (szacowany)
Przychody brutto	627 mln USD (szacowany)
Nagrody
1 Oscar (z 5 nominacji)
Strona internetowa

Fabuła

Szczur Remy mieszka na francuskiej wsi w szczurzej kolonii, jednak nie pasuje do swojej rodziny – ma węch absolutny i wyrafinowany smak, w związku z czym nie chce jeść odpadków jak inne szczury. Swymi kulinarnymi zapędami naraża się ojcu Django. Remy szczególnie uwielbia jedzenie z przepisów kulinarnych sławnego kucharza Aguste'a Gusteau. Pewnego dnia zapędza się do kuchni właścicielki domu, w którym mieszka kolonia i odkrywa, że Gusteau zmarł na zawał, gdy jego pięciogwiazdkowa restauracja straciła jedną z nich wskutek recenzji znanego krytyka kulinarnego Antona Ego. Przypadkowo ujawnia lokalizację kolonii, przez co szczurza rodzina jest zmuszona do ucieczki. Podczas ewakuacji kanałami oddziela się od reszty i trafia do kanału pod ulicami Paryża.

Podczas spaceru po mieście w wyobraźni Remy’ego pojawia się duch Gusteau, zachęcającego do ambitniejszej działalności zamiast wykradania ludziom jedzenia. Zjawa pokazuje Remy’emu drogę do swojej restauracji, gdzie do pracy na stanowisku pomywacza zostaje zatrudniony Linguini, nieznający się na gotowaniu syn byłej partnerki Gusteau. Chłopak przez nieuwagę rozlewa gotujący się sos i, starając się go naprawić, dodaje przypadkowe składniki, robiąc z niego zupę. Remy, widząc to, wchodzi do kuchni i poprawia danie, które ostatecznie zdobywa uznanie gości, dzięki czemu Linguini – wzięty za autora potrawy – zostaje kucharzem. Chłopak niczego świadomy ratuje Remy'ego przed zabiciem z rąk Szpondera, nowego szefa kuchni.

Linguini w swoim domu szybko orientuje się, że Remy mu pomagał. Chłopak nawiązuje współpracę z szczurem, który po oswojeniu pomaga mu w gotowaniu sterując jak marionetką. Pracy kucharza przypatruje się szef kuchni, Szponder, który chce przejąć lokal po zmarłym Gusteau. Przeszkadza mu w tym zapis w testamencie właściciela, na którego mocy restauracja ma trafić w posiadanie dziedzica Gusteau. Okazuje się nim być Linguini, niewiedzący, że jest nieślubnym synem Gusteau. Tymczasem chłopak jest przyuczany przez kucharkę Colette. Remy w końcu jednoczy się ze swą kolonią, stwierdza jednak że zamierza żyć blisko ludzi. Wobec tego Django pokazuje mu sklep z środkami przeciw szkodnikom jako przestroga dla szczurów czujących się zbyt pewnie w towarzystwie ludzi.

Remy pomaga zbliżyć się Linguiniemu z Colette i podczas szukania jedzenia dla swej kolonii odkrywa testament Gustea. Szponder sądząc, że to zwykły szczur, ściga go po całym mieście. Remy mu umyka i niespostrzeżenie podsuwa testament Linguiniemu który przejmuje lokal. Na konferencję prasową stawia się Ego, który zleca Linguiniemu ugotowanie wyjątkowego dania. Sława uderza do głowy Linguiniemu, który kłóci się z Remym i wyrzuca go na bruk widząc szczury z jego kolonii oskarżając go o kradzież spiżarni. Wkrótce Remy'ego więzi mściwy Szponder, który wcześniej odkrywając jego symbiozę z Linguinim, i anonimowo zgłasza sanepidowi obecność szczurów w restauracji. Po wielu perypetiach Remy się uwalnia i wraca do Linguiniego, gdzie Colette i reszta pracowników odkrywa prawdę o nim i szczurze. Wzburzeni zwalniają się.

Przypominając sobie motto Gusteau, Colette wraca, by pomóc Remy'emu i jego kolonii, ujętej stawieniem się za Linguinim, w gotowaniu, podczas gdy Linguini obsługuje stoliki. Remy przygotowuje ratatuję, która przypomina Ego smak z dzieciństwa. Krytyk nalega na przedstawienie szefa kuchni. Colette i Linguini zgadzają się pod warunkiem, że Ego poczeka, aż pozostali goście opuszczą lokal. Zaskoczony Ego opisuje Remy'ego – nie ujawniając, że jest szczurem – jako najlepszego szefa kuchni we Francji. Jednak poinformowany przez Szpondera sanepid zamyka restaurację, a Ego traci pracę i wiarygodność za chwalenie restauracji pełnej szczurów. Chętnie jednak inwestuje w bistro Linguiniego i Colette o nazwie „La Ratatuj”, w którego strychu osiedla się kolonia Remy'ego, a on spełnia się jako szef kuchni lokalu, który osiąga popularność.

Obsada głosowa

• Patton Oswalt – Remy
• Lou Romano – Alfredo Linguini
• Ian Holm – Szponder
• Janeane Garofalo – Colette
• Brad Garrett – Auguste Gusteau
• Brian Dennehy – Django
• Peter Sohn – Émile
• Peter O’Toole – Anton Ego
• Will Arnett – Horst
• Julius Callahan –
  • Lalo,
  • Francois
• James Remar – Larousse
• John Ratzenberger – Mustafa
• Teddy Newton – Talon
• Tony Fucile –
  • Pompidou,
  • inspektor sanitarny
• Jake Steinfeld – Git
• Brad Bird – Ambrister Minion

Wersja polska

• Zbigniew Zamachowski – Remy
• Cezary Kosiński – Alfredo Linguini
• Marian Opania – Szponder
• Agnieszka Grochowska – Colette
• Krzysztof Kowalewski – Auguste Gusteau
• Jerzy Kryszak – Django
• Tomasz Karolak – Émile
• Aleksander Bednarz – Anton Ego
• Marcin Troński – Horst
• Krzysztof Banaszyk – Lalo
• Wojciech Machnicki – Francois
• Sylwester Maciejewski – Larousse
• Andrzej Blumenfeld – Mustafa
• Andrzej Ferenc – Talon
• Paweł Szczesny – Pompidou
• Mirosław Zbrojewicz – Git
• Zbigniew Konopka – Ambrister Minion
• Andrzej Chudy –
  • inspektor sanitarny,
  • różne role

Produkcja

Pomysłodawcą przedstawionej historii był czeski reżyser Jan Pinkava związany wówczas od dłuższego czasu z wytwórnią Pixar. Na krótki czas przed rozpoczęciem zdjęć zastąpił go Brad Bird (możliwe, że Pinkava sam stwierdził, że historia go przerasta). Bird wprowadził poważne zmiany w scenariuszu, w tym m.in. przerobił sylwetki szczurków, które według Pinkavy były bardzo antropomorficzne, a Bird nadał im postać zbliżoną do naturalnej. Ekipa grafików przez miesiąc obserwowała zachowania pary szczurów, ich reakcje i to jak poruszają nosami, wąsami i uszami. Filmowcy przebywali także na rekonesansie w Paryżu, gdzie poznali architekturę i topografię miasta, jak również odwiedzali restauracje w celach kulinarnych i organizacyjnych. Zatrudniono konsultantów do spraw kulinarnych oraz specjalistów z zakresu organizacji pracy w dużych kuchniach. Cała ekipa grafików przeszła krótki kurs gotowania.

Tytuł filmu pochodzi od prowansalskiej, warzywnej potrawy ratatouille.

Odbiór

Box office

Budżet filmu jest szacowany na 150 milionów dolarów. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie film zarobił ponad 206 mln USD. W innych krajach przychody wyniosły ponad 420 mln, a łączny przychód z biletów blisko 627 milionów dolarów.

Krytyka w mediach

W serwisie Rotten Tomatoes 96% z 250 recenzji zostało uznane za pozytywne, a średnia ważona ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 8,47/10. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen wystawionych na podstawie 37 recenzji wyniosła 96 punktów na 100.

Nagrody Akademii Filmowej

Reżyser Brad Bird z Oscarem za najlepszy film animowany

Status	Nagroda	Nominowany
Wygrana	Najlepszy Film Animowany	Brad Bird
Nominacja	Najlepszy Scenariusz Oryginalny	Brad Bird
Nominacja	Najlepsza Muzyka	Michael Giacchino
Nominacja	Najlepszy Dźwięk	Randy Thom, Michael Semanick i Doc Kane
Nominacja	Najlepszy Montaż Dźwięku	Randy Thom i Michael Silvers

Bibliografia

Augusto Macchetto: Disney Komiks. Emilio Urbano, Marco Gentilini, Michela Frare (ilustr.), Monika Parys (tłum.). T. 30: Ratatuj. Warszawa: DeAgostini Polska, 2010. ISBN 978-83-248-2353-6. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ratatuj w bazie IMDb (ang.)
• Polska strona filmu