Ramienica kolczasta

Ramienica kolczasta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	Charophyta
Klasa	Charophyceae
Rząd	ramienicowce (Charales)
Rodzina	Characeae
Rodzaj	Chara
Gatunek	ramienica kolczasta
	Nazwa systematyczna
	Chara aculeolata Kütz. in Rchb. 1832: 147-150; Flora Germanica excursoria...Vol1:Characeae by F.T.Kützing. 147-150 Vol. 2: 843
Synonimy
	Chara intermedia; Ch. hispida var. [maior] f. intermedia; Ch. papillosa var. ornata;
	Chara intermedia; Ch. hispida var. [maior] f. intermedia; Ch. papillosa var. ornata;

Ramienica kolczasta (Chara aculeolata) – gatunek ramienicy. Gatunek Chara aculeolata Kütz. in Rchb. 1832 bywa uznawany za synonim gatunku Chara intermedia A.Braun 1859^[2], co nie jest powszechnie przyjęte^[1]

Morfologia

Pokrój

Stosunkowo duży makroglon (do 80 cm długości) o słabo rozgałęzionej plesze. Gruba (0,6-1,8 mm średnicy) nibyłodyga i nibyliście, a międzywęźla o zmiennej długości (1–10 cm). Plecha szarozielona, zielonopomarańczowa lub zielona, zwykle silnie inkrustowana węglanem wapnia. Wytwarza bulwki chwytnikowe. Roślina jednopienna^[2].

Okorowanie

Dwurzędowe, zmienne, czasem trzyrzędowe. Rzędy główne wyraźnie przeważają nad bocznymi^[2].

Nibyliście

Długie (1,5–8 cm) i cienkie (0,5 mm średnicy). Rzadko dłuższe od międzywęźli. Wygięte na zewnątrz. 7–12 (zwykle 8) w okółku. 5–7 członów, z których ostatni, zwykle jedno- lub dwukomórkowy, nieokorowany i szerszy od okorowanych^[2].

Nibylistki

Zwykle widoczne gołym okiem, długie i cienkie, przy czym zewnętrzne zwykle krótsze od wewnętrznych (na płonnych nibyliściach, zwłaszcza w pierwszych węzłach, zróżnicowanie mniejsze). Wewnętrzne dłuższe od lęgni i tępo zakończone^[2].

Kolce

Zmienne. O nieregularnych kształtach od małych, brodawkowatych po długie, igłowate. Pojedyncze, choć czasem po dwa, trzy w pęczku. W dolnych międzywęźlach słabiej wykształcone^[2].

Przylistki

Bardzo zmienne. W dwurzędowych okółkach. Zwykle w górnym okółku dłuższe (wałeczkowate lub wałeczkowato-igiełkowate), a w dolnym brodawkowate. Rzadziej oba okółki mało zróżnicowane – wałeczkowato-igiełkowate^[2].

Plemnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści. Pomarańczowe. Dość duże i widoczne gołym okiem (0,5 mm średnicy), dwukrotnie mniejsze od lęgni^[2].

Lęgnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści. Jasnobrązowe. Koronka duża (0,2 mm wysokości), lekko rozchylona, o gładkich krawędziach^[2]. Oospory ciemnobrązowe^[1].

Zmienność

Gatunek bardzo zmienny. W wodach płytkich, w strefie falowania, zwykle mniejsze i delikatniejsze, zielone lub zielonopomarańczowe, w głębszych wodach formy bardziej wydłużone, zielone lub szarozielone^[2].

Podobne gatunki

Ramienica omszona, ramienica zwyczajna^[2]

Ekologia

Gatunek zasadniczo słodkowodny, ale znosi niewielkie zasolenie. Nie występuje w wodach szybko płynących. Występuje głównie w jeziorach o niezbyt wysokiej trofii (mezotroficzne lub słabo eutroficzne), o zasadowych wodach. Zwykle w wodach płytkich litoralu (sięga 4 m głębokości), na mulistym podłożu. Może występować w małych zbiornikach (w tym w torfiankach), a nawet rowach^[2]. Tworzy zespół roślinny Charetum aculeolatae w postaci zwartej łąki ramienicowej^[3].

Występowanie

Występuje w większej w Europie^[1]. W Polsce w całym kraju, choć rzadka^[2].

Zagrożenia i ochrona

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest gatunkiem wymierającym. Podlega w Polsce ochronie gatunkowej^[2]^[4]. W Wielkiej Brytanii zaś ma status gatunku narażonego^[1]. Występowanie jej zbiorowiska jest natomiast podstawą do objęcia zbiornika, w którym występuje, ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea) w systemie Natura 2000^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Anders Langangen: Chara aculeolata Kützing. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 46–47, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
↑ Henryk Tomaszewicz: Roślinność wodna i szuwarowa Polski : (klasy Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, Phragmitetea) wg stanu zbadania na rok 1975. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979, s. 41–43, seria: Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego = Dissertationes Universitatis Varsoviensis, 0509-7177. ISBN 83-00-01088-2. (pol.).
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
↑ Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[AB-1] Anders Langangen: Chara aculeolata Kützing. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-10]. (ang.).

[klucz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 46–47, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.

[tom-3] Henryk Tomaszewicz: Roślinność wodna i szuwarowa Polski : (klasy Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, Phragmitetea) wg stanu zbadania na rok 1975. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979, s. 41–43, seria: Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego = Dissertationes Universitatis Varsoviensis, 0509-7177. ISBN 83-00-01088-2. (pol.).

[rozp2014-4] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

[por-5] Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]