Rafał Gurowski
Rafał Krzysztof Gurowski herbu Wczele (ur. 21 czerwca 1716 w Kościelcu koło Koła, zm. 8 kwietnia 1797 w Dryżynie) – kasztelan gnieźnieński, kaliski, przemęcki i ostatni kasztelan poznański.
 Wczele | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Zofia z Przyjemskich primo voto Gruszczyńska |
| Żona |
Magdalena Urszula z Tworzyańskich |
| Dzieci |
Jadwiga Gurowska |
| Odznaczenia | |
 
| |
Rodzina
edytujOjciec Rafała, Melchior Hieronim Gurowski (1686–1756) pełnił urząd kasztelana poznańskiego. Matka, Zofia z Przyjemskich, córka chorążego kaliskiego zajmowała się domem i wychowaniem dzieci. Będąc wdową po kasztelanie kaliskim Adamie Gruszczyńskim była wpływową i szanowaną osobą. Urodził się w rodzinie wielodzietnej. Miał 16 rodzeństwa. Ponad połowa zmarła we wczesnym dzieciństwie. Wieku dorosłego dożyli: Władysław Roch (1717–1790), marszałek wielki litewski, Aleksander (1719–1779), podkomorzy gnieźnieński Melchior (1738–1794), najmłodszy z rodzeństwa, proboszcz gnieźnieński, oficjał i sekretarz królewski i siostra Teresa Apolonia, późniejsza żona Macieja Potockiego.
W 1752 roku poślubił Ludwikę Magdalenę Urszulę Tworzyańską (1735–1779), córkę kasztelana przemęckiego Jana Tworzyańskiego (zm. 1765). Z małżeństwa urodziło się 6 dzieci: Jadwiga (zm. 1761), Jan Nepomucen (1764–1791), Władysław (1769–1818), Rozalia (zm. 1792) i Weronika (zm. 1783). Córka Rafała, Melchiora Katarzyna Józefa Gurowska poślubiła generała ziemiańskiego i starostę inowrocławskiego Kazimierza Albina Sokołowskiego. Jeden z synów Jan Nepomucen (1764–1791) odznaczał się gwałtownym charakterem. Za zabójstwo pułkownika Bolesza został skazany na banicję. Uzyskał tytuł hrabiego od cesarza Fryderyka Wilhelma II dnia 5 listopada 1787 roku.
Pełnione urzędy
edytujW młodości oficer wojska francuskiego. Walczył pod Fontenoy (1745). Pełnił obowiązki starosty kolskiego (1745) oraz brdowskiego (1758). Czterokrotnie piastował urząd kasztelana, w różnych miastach Polski. Był członkiem konfederacji generalnej 1764 roku[1]. Był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku i posłem na sejm elekcyjny z województwa kaliskiego[2]. W latach 1764–1782 sprawował urząd kasztelana przemęckiego. Członek konfederacji 1773 roku, podpisał się na pierwszym zniszczonym egzemplarzu aktu konfederacji, następnie 16 kwietnia 1773 roku złożył przyrzeczenie (sponsję), że podpisze ponownie konfederację[3]. Od 1782 do 1786 był kasztelanem gnieźnieńskim, później kaliskim (1786–1790) i ostatnim kasztelanem poznańskim (1790–1795). Oprócz tych stanowisk był kandydatem na stanowisko kasztelana łęczyckiego 1776 wojewodę kaliskiego 1778 i wojewodę poznańskiego 1781. W 1750 roku nabył wójtostwo w Trześniewie, w powiecie konińskim. Od 1766 sołtys Czołowa. Był szambelanem króla Augusta III. Za zasługi został odznaczony Orderem Orła Białego (1783) i Orderem Św. Stanisława (1772).
Był osobą głęboko religijną i gorliwym obrońcą jezuitów. Zasłużony jako fundator kościołów w Wyszynie i Kościelcu. Ufundował pomnik Św. Jana Nepomucena w Kościelcu. Z charakteru człowiek dbający wyłącznie o swoje interesy, całkowicie obojętny na sprawy ojczyzny. Wchodził w skład delegacji do zatwierdzenia pierwszego rozbioru Polski 1772. W swych dobrach zmuszał chłopów do odrabiania pańszczyzny w dniach wolnych od niej.
W 1776 roku została wydana "Mowa jaśnie wielmożnego pana Gurowskiego kasztelana przemęckiego w Senacie dnia 10 września 1776".
Został pochowany w Klasztorze Ojców Bernardynów pod wezwaniem Św. Józefa we Wschowie.
Przypisy
edytuj- ↑ Konfederacya Generalna Koronna Po doszłym Seymie Convocationis Zaczęta w Warszawie Dnia 23. Czerwca Roku Pańskiego 1764. Ręką J. O. Xcia Jmci Prymasa Korony Polskiey [...] Stwierdzona, [b.n.s]
- ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 53.
- ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
Bibliografia
edytuj- Adam Boniecki, "Herbarz Polski", (tom VII, str. 198-202, Gurowscy herbu Wczele)
- "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana", Saturnina Sikorskiego, (wyd 1892–1914, tom 27 ,str. 99-100)