Radomin (gmina)

gmina wiejska w województwie kujawsko-pomorskim

Radomin (do 1940 gmina Płonne) – gmina wiejska w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie toruńskim.

Radomin
gmina wiejska
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

golubsko-dobrzyński

TERC

0405052

Wójt

Piotr Wolski

Powierzchnia

80,77 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności


3962[1]

• gęstość

48,2 os./km²

Nr kierunkowy

56

Tablice rejestracyjne

CGD

Adres urzędu:
Radomin 1a
87-404 Radomin
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Radomin
Liczba sołectw

16

Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Radomin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Radomin”
Ziemia53°05′N 19°12′E/53,086667 19,195000
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Płonne, kościół św. Jakuba

Siedzibą gminy jest Radomin.

Według danych z 31 marca 2009 roku[2] gminę zamieszkiwało 4167 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[3] gminę zamieszkiwało 3867 osób.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[4] gminę zamieszkiwało 3837 osób.

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2005[5] gmina Radomin ma obszar 80,77 km², w tym:

  • użytki rolne: 85%
  • użytki leśne: 8%

Gmina stanowi 13,18% powierzchni powiatu.

Ochrona przyrody

edytuj

Na terenie gminy znajduje się Rezerwat przyrody Bobrowisko, który chroni stanowisko modrzewia polskiego na granicy jego zasięgu.

Demografia

edytuj

Dane z 31 grudnia 2017 roku[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 3 867 100 1 893 49 1 974 51
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
48 23 25
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Radomin w 2014 roku[6].


 

Historia

edytuj

Przedwojenną poprzedniczką gminy Radomin była gmina Płonne, która powstała w 1867 roku w powiecie rypińskim w guberni płockiej. W okresie międzywojennym gmina Dzierzno należała do powiatu rypińskiego w woj. warszawskim. 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem rypińskim przeniesiono do woj. pomorskiego[7]. Siedzibą gminy Płonne był Radomin[8].

24 października 1940 gminę Płonne zniesiono[9][10], przekształcając ją w gminę Radomin (Reddemin)[11].

Po wojnie, dekretem PKWN z 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji, uchylono wszelki zmiany w podziale administracyjnym państwa wprowadzone przez okupanta (art. 11)[12]. Jednak zmiany w podziale administracyjnym powiatu rypińskiego wprowadzone podczas wojny utrzymywały się w praktyce także po wojnie[9]. Było to praktykowane do tego stopnia, że Wojewoda Pomorski wydał 22 kwietnia 1950 specjalne ogłoszenie informujące o powróceniu do stanu administracyjnego z 1 września 1939[13]. Tak więc przedwojenna gmina Płonne winna funkcjonować de iure także po wojnie, choć w praktyce nadal stosowano zarówno nazewnictwo jak i skład gmin wprowadzony przez okupanta. Na przykład, GUS-owski oficjalny Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r. dalej wylicza gminę Radomin w miejsce gminy Płonne[14][15]. Podobnie było nawet w wydawnictwach wojewódzkich, np. w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 1954 w opisie gmin i gromad podlegających transformacji w związku z reformą administracyjną państwa[16]. Brak konsensusu trwał do jesieni 1954, kiedy to formalnie zniesiono gminy wiejskie w miejsce gromad[17].

Dopiero gmina utworzona w 1973 roku nazywa się formalnie Radomin[18].

Zabytki

edytuj

Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy[19]:

  • drewniany kościół parafii pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z XVIII w. w Dulsku, nr A/350 z 31.08.1927 roku
  • kościół parafii pod wezwaniem św. Jakuba z pierwszej połowy XIV w. w miejscowości Płonne, nr A/346 z 31.08.1927 roku
  • kościół parafii pod wezwaniem św. Mikołaja z XIV w. w Radominie, nr A/260 z 04.07.1980 roku
  • park dworski z aleją bukową z początku XIX w. w Radominie, nr 499 z 01.10.1985 roku
  • zespół pałacowy z połowy XIX w. w Szafarni, obejmujący: pałac (dworek); park, nr A/433/141 z 30.01.1960 roku, siedziba Ośrodka Chopinowskiego

Sołectwa

edytuj

Bocheniec, Dulsk (w tym przysiółki Dulsk-Spiczyny i Dulsk-Frankowo), Gaj, Jakubkowo, Kamionka, Łubki, Piórkowo, Płonko, Płonne, Radomin, Rętwiny, Rodzone, Szafarnia, Szczutowo, Wilczewko, Wilczewo.

Sąsiednie gminy

edytuj

Brzuze, Golub-Dobrzyń, Wąpielsk, Zbójno

Przypisy

edytuj
  1. Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ludność / Ludność / Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia [online], gov.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  2. Informacje ze strony Urzędu Gminy Radomin - ludność. [dostęp 2013-12-16]. (pol.).
  3. a b Gmina Radomin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-31], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  4. Gmina Radomin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-13], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  6. Gmina Radomin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  7. Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  8. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  9. a b Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  10. Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
  11. Amtsbezirk Raudorf, Kr. Reddemin
  12. Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  13. Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 10, poz. 208
  14. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  15. Gromadę Sikorek zniesiono formalnie 1 lipca 1952 (Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 9, poz. 194)
  16. Uchwała Nr 24/10 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu rypińskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
  17. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  18. Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
  19. Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 33-34. [dostęp 2012-02-09].