Pyrwa profesionałna futbołna liga

1. poziom rozgrywek ligowych w piłce nożnej mężczyzn w Bułgarii

Pyrwa profesionalna futbolna liga (bułg. Първа професионална футболна лига) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Bułgarii, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1924 roku i od samego początku zarządzana przez Bułgarski Związek Piłki Nożnej (BFS). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Bułgarii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Wtoroj PFL (II ligi bułgarskiej).

Pyrwa profesionałna futbołna liga
Първа професионална футболна лига
2023/2024
Państwo

 Bułgaria

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

Bułgarski Związek Piłki Nożnej

Data założenia

1924

Założyciel

Bułgarski Związek Piłki Nożnej

Poprzednia nazwa

Dyrżawno pyrwenstwo (1924–1937)
Nacionałna futbołna diwizija (1937–1940)
Dyrżawno pyrwenstwo (1941–1943)
Republikansko pyrwenstwo (1945–1948)
Republikanska futbołna diwizija (1948–1949)
A Republikanska futbołna grupa (1950–2000)
Wissza profesionałna futbołna liga (2000–2003)
A Profesionałna futbołna grupa (2003–2016)

Rozgrywki
Liczba drużyn

16

Zwycięzca

Mistrz Bułgarii

Niższy poziom ligowy

Wtora PFL

Puchary

Puchar Bułgarii

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Władysław Warna (1925)

Obecny zwycięzca

Łudogorec Razgrad (2023/24)

Najwięcej zwycięstw

CSKA Sofia (31)

Strona internetowa


Historia

edytuj

Mistrzostwa Bułgarii w piłce nożnej rozgrywane są od 1924 roku. Na początku rozgrywki nazywały się Dyrżawno pyrwenstwo (bułg. Държавно първенство) z wyjątkiem lat 1937–1940 kiedy nosiła nazwę Nacionałna futbołna diwizija (bułg. Републиканска футболна дивизия). Od 1945 do 1948 liga nazywała się Republikansko pyrwenstwo (bułg. Републиканско първенство), a potem Republikanska futbołna diwizija (bułg. Републиканско първенство). W latach 1950–2000 funkcjonowała pod nazwą A Republikanska futbołna grupa (bułg. „А” Републиканска футболна група), a w latach 2000–2003 jako Wissza profesionałna futbołna liga (bułg. Висша професионална футболна лига). W latach 2003–2016 nazywała się A Profesionałna futbołna grupa (bułg. „А” Професионална футболна група), w skrócie A PFG (bułg. А ПФГ)[1]. Rozgrywki Pyrwa profesionalna futbolna liga (bułg. Първа професионална футболна лига) startowały w sezonie 2016/17[2].

System rozgrywek

edytuj

Obecny format ligi zakładający rozgrywki w dwie rundy obowiązuje od sezonu 2014/15.

Rozgrywki składają się z 26 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Po dwóch rundach rozgrywek zespoły z miejsc 1-6 walczą w trzeciej rundzie o mistrzostwo i europejskie puchary, a zespoły z miejsc 7-14 o utrzymanie w lidze. Pierwsza szóstka rozgrywa ze sobą mecze – u siebie oraz na wyjeździe. Dolna ósemka również rozgrywa ze sobą mecze – u siebie oraz na wyjeździe. Od sezonu 2015/16 w lidze występuje 14 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 5 do 28. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1992/93 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Po rozegraniu dwóch rund systemem kołowym zespoły dzielą się na dwie grupy. Pierwszą jest grupa mistrzowska, w której sześć pierwszych drużyn regularnego sezonu rozgrywa 10 meczów w systemie kołowym o tytuł Mistrza Bułgarii w piłce nożnej. Mistrz Bułgarii kwalifikuje się do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Bułgarii startuje w eliminacjach do Ligi Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej.

Kolejna grupa zostaje utworzona z zespołów, które w sezonie zasadniczym zajęły miejsca od 7 do 14. Drużyny z tej grupy rywalizują o play-off Ligi Europy w dwóch kolejnych podgrupach i rozgrywają po 10 meczów w systemie kołowym. Zwycięzcy podgrup spotykają się w dwumeczu, w celu wyłonienia drużyny, której będzie przysługiwać prawo do zmierzenia się z czwartą lub piątą drużyną grupy mistrzowskiej o rundę kwalifikacyjną rozgrywek Ligi Europy.

Dwie najgorsze drużyny z dwóch podgrup oraz druga i trzecia drużyny z Wtoroj PFL (pierwsza drużyna ma zapewniony awans do najwyższej klasy) następnie walczą w barażach play-off o utrzymanie w najwyższej lidze. Najsłabsza drużyna barażów spada do Wtoroj PFL.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.

Skład ligi w sezonie 2022/23

edytuj
Uczestnicy poprzedniej edycji
RAZ Łudogorec Razgrad   Razgrad 1
CSS CSKA Sofia Sofia 2
BOT Botew Płowdiw Płowdiw 3
LEV Lewski Sofia Sofia 4
CHM Czerno More Warna Warna 5
SLA Sławia Sofia Sofia 6
BSZ Beroe Stara Zagora Stara Zagora 7
CSK CSKA 1948 Sofia Sofia 8
LPL Łokomotiw Płowdiw Płowdiw 9
ARD Arda Kyrdżali Kyrdżali 10
LSO Łokomotiw Sofia Sofia 11
PIR Pirin Błagojewgrad Błagojewgrad 12
po barażach
BVR Botew Wraca Wraca 13
   Spadek z Pyrwa PFL 2020/21
CAR Carsko Seło Sofia Sofia 14
  Awans z Wtora PFL 2020/21
SPV Spartak Warna Warna 1
SEP Septemwri Sofia Sofia 2
HEB Hebyr Pazardżik Pazardżik 3

Oznaczenia:

  • kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn,
  • kolumna trzecia – siedziba klubu,
  • kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

edytuj

Statystyka

edytuj

Tabela medalowa

edytuj

Mistrzostwo Bułgarii zostało do tej pory zdobyte przez 16 różnych drużyn.

Stan na 11 maja 2024.

Lp. Drużyna Miejsca na podium
     
1. CSKA Sofia 31 28 7
2. Lewski Sofia 26 32 13
3. Ludogorec Razgrad 13 0 0
4. Slawia Sofia 7 10 11
5. Lokomotiw Sofia 4 6 10
6. Liteks Łowecz 4 1 3
7. Władysław Warna 3 4 0
8. Botew Płowdiw 2 2 10
9. Lokomotiw Płowdiw 1 2 4
10. Czerno More Warna 1 2 3
11. Spartak Warna 1 2 2
12. Beroe Stara Zagora 1 1 2
13. Spartak Płowdiw 1 1 0
14. Etyr Wielkie Tyrnowo 1 0 2
15. AS 23 Sofia 1 0 0
SK Sofia 1 0 0
17. Spartak Sofia 0 2 0
18. Lewski Ruse 0 1 0
Makedonija Skopje 0 1 0
Neftochimik Burgas 0 1 0
Sportist Sofia 0 1 0
22. Wełbyżd Kiustendił 0 0 3
23. Akademik Sofia 0 0 2
24. Botew Wraca 0 0 1
Marek Stanke Dimitrow 0 0 1
Spartak Plewen 0 0 1
Szypka Sofia 0 0 1
ŻSK-Sławia Sofia 0 0 1
CSKA 1948 Sofia 0 0 1

Rekordy

edytuj

Drużynowe

edytuj
  • Najwięcej tytułów mistrza krajuCSKA Sofia (31)
  • Najwięcej sezonów w I lidzeLewski Sofia (83 sezony, wszystkie od początku rozgrywek)
  • Najmniej sezonów w I lidzeBenkowski Widin, Czerweno Zname Pawlikeni, Rozowa Dolina Kazanliak, Akademik Warna i Olimpik Tetewen (1 sezon)
  • Najwięcej mistrzostw z rzęduŁudogorec Razgrad; 13 (stan na koniec sezonu 2023/2024)
  • Najwyższy stosunek meczów wygranych do rozegranychŁudogorec Razgrad, 236-363; 0.6501 (stan na koniec sezonu 2021/2022)
  • Najwięcej zwycięstw w jednym sezonieŁudogorec Razgrad (27 na 36 meczów Sezon 2017/2018)
  • Najmniej zwycięstw w jednym sezonieTorpedo Ruse (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) i Rakowski Ruse (na 30 meczów w rozgrywkach 1996-97) – ani jedno zwycięstwo
  • Najwięcej porażek w jednym sezonie – Rakowski Ruse (29 na 30 meczów w rozgrywkach 1996-97)
  • Najmniej porażek w jednym sezonieSpartak Sofia (na 22 mecze w rozgrywkach 1951), Lewski Sofia (na 18 meczów w rozgrywkach 1948-49) i CDNA Sofia (na 11 meczów w rozgrywkach 1958) – ani jedna porażka
  • Najwięcej goli zdobytych w jednym sezonieCSKA Septemwrijsko Zname Sofia (95 bramek w 34 meczach w rozgrywkach 1971-72)
  • Najmniej goli zdobytych w jednym sezonie – Rakowski Ruse (na 30 meczów w rozgrywkach 1996-97), Torpedo Ruse (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) i Czerno More Warna (na 11 meczów w rozgrywkach 1968) – po 8 bramek
  • Najwięcej goli straconych w jednym sezonie – Rakowski Ruse (110 bramek w 30 meczach w rozgrywkach 1996-97)
  • Najmniej goli straconych w jednym sezonie – CDNA Sofia (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) i Spartak Sofia (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) – po 7 bramek
  • Największe zwycięstwo – CSKA Sofia-Torpedo Ruse 12:0 w rozgrywkach 1951

Indywidualne

edytuj


Przypisy

edytuj
  1. „A” Професионална футболна група. История. bulgarian-football.com. [dostęp 2011-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-29)].
  2. Bulgaria 2016/17 - RSSSF

Bibliografia

edytuj