Purpurek białobrzuchy
Purpurek białobrzuchy[3], purpurek molucki[4] (Pericrocotus lansbergei) – gatunek ptaka z podrodziny purpurków (Pericrocotinae) w rodzinie liszkojadów (Campephagidae). Słabo poznany ptak występujący na Małych Wyspach Sundajskich, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
| Pericrocotus lansbergei[1] | |
| Büttikofer, 1886 | |
 Ilustracja autorstwa Johna Gerrarda Keulemansa z 1896 roku opublikowana w czasopiśmie „Novitates Zoologicae” | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
purpurek białobrzuchy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Zasięg występowania
edytujPurpurek białobrzuchy występuje na wyspach Sumbawa i Flores, w grupie Małych Wysp Sundajskich[5][6][7].
Taksonomia
edytujGatunek po raz pierwszy naukowo w 1886 roku opisał szwajcarski zoolog Johann Büttikofer na łamach czasopisma „Notes from the Leyden Museum”[8]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Büttikofer wskazał miejscowość Bima na wyspie Sumbawa[8]. Holotyp zebrał i dostarczył do Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie holenderski administrator kolonialny Johan Willem van Lansberge[8].
P. lansbergei tworzy nadgatunek z P. cinnamomeus i P. igneus[6]; czasami traktowany jest jako gatunek konspecyficzny z wyżej wymienionymi gatunkami[5]. Gatunek monotypowy[7].
Etymologia
edytujNazwa rodzajowa: gr. περι peri – bardzo, dookoła; κροκωτος krokōtos – złoto-żółty, od κροκος krokos – szafran[9]. Epitet gatunkowy honoruje Johana Willema van Lansberge’a (1830–1905), holenderskiego administratora kolonialnego, gubernatora Holenderskich Indii Wschodnich w latach 1875–1881[10].
Morfologia
edytujDługość ciała 16 cm[6]. Samiec ma błyszczącą czarną głowę, płaszcz, barkówki i górne części piersi, pomarańczowo-czerwony zad i pokrywy nadogonowe; pokrywy nadskrzydłowe czarniawe, pomarańczowo-czerwone na środku, dużych pokrywach i u podstawach lotek. Centralna para piór ogonowych czarna, reszta pomarańczowo-czerwona; piersi i górna część boku ciała pomarańczowo-czerwona, reszta spodu ciała zwykle koloru białego. Tęczówki ciemnobrązowe, dziób i nogi czarne[6]. U samicy czarne obszary występujące u samca są koloru jasnobrązowego, zad jest matowo żółty, zaś gardło i spód ciała są koloru całkowicie szarawo-białego do białego. Osobniki niedojrzałe przypominają samicę[6].
Ekologia
edytujPurpurek białobrzuchy zamieszkuje otwarty las typu parkowego z rzadkim podszytem; występuje również w lasach pierwotnych, wtórnych i nadrzecznych[6]. Występuje na wysokości do 1150 m n.p.m. na Sumbawa i do 1820 m n.p.m. na Flores, jednak widywany głównie poniżej 500 m n.p.m.[6] Odzywa się cichym, wibrującym głosem[6]. Odżywia się głównie małymi stawonogami[6]. Zazwyczaj pokarm zdobywa w parach lub małych grupach, często łączy się w stada z innymi gatunkami ptaków[6]. Sezon lęgowy przypada na okres od kwietnia do czerwca, brak innych informacji na temat lęgów[6].
Status
edytujW Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[2]. Gatunek o ograniczonym zasięgu występowania[2]. Ogólnie uznawany za rzadki, ale lokalnie może być umiarkowanie pospolity[6]. Populacja tego ptaka wydaje się być stabilna ze względu na brak dowodów na jakiekolwiek spadki lub istotne zagrożenia[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Pericrocotus lansbergei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d BirdLife International, Pericrocotus lansbergei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-12-17] (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Pericrocotinae Sundevall, 1872 – purpurki (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-25].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 254, 1999.
- ↑ a b E. Mayr, J.C. Greenway, Jr.: Check-list of birds of the world. Cz. 9. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology, 1960, s. 211. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l B. Taylor: Flores Minivet (Pericrocotus lansbergei). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-12-17]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bristlehead, butcherbirds, woodswallows, berryhunter, ioras, cuckooshrikes, Shriketit. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-25]. (ang.).
- ↑ a b c J. Büttikofer. On a new species of Pericrocotus from Sumbawa. „Notes from the Leyden Museum”. 8 (3), s. 155, ryc. 6, 1886. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pericrocotus [dostęp 2016-12-17], [archiwum].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lansbergei [dostęp 2016-12-17], [archiwum].
Bibliografia
edytuj- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i krótki filmik. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).