Psammophis

	Psammophis
	Fitzinger, 1826
	; Przedstawiciel rodzaju – piaskowiec zwyczajny (P. schokari)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	Lamprophiidae
Podrodzina	Psammophiinae
Rodzaj	Psammophis
	Typ nomenklatoryczny
	Coluber sibilans Linnaeus, 1758
Synonimy
	Taphrometopon Brandt, 1838; Philodendros Fitzinger, 1843; Chorisodon Duméril, 1853; Phayrea Theobald, 1868; Dromophis Peters, 1869; Amphiophis Barbosa du Bocage, 1872; Mike Werner, 1924;
	Taphrometopon Brandt, 1838; Philodendros Fitzinger, 1843; Chorisodon Duméril, 1853; Phayrea Theobald, 1868; Dromophis Peters, 1869; Amphiophis Barbosa du Bocage, 1872; Mike Werner, 1924;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Psammophis – rodzaj węży z podrodziny Psammophiinae w rodzinie Lamprophiidae.

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Egipt, Libia, Algieria, Maroko, Mauretania, Mali, Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Benin, Togo, Nigeria, Kamerun, Niger, Czad, Egipt, Sudan, Erytrea, Dżibuti, Etiopia, Somalia, Kenia, Uganda, Rwanda, Burundi, Republika Środkowoafrykańska, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini i Południowa Afryka) i Azji (Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt, Libia, Jordania, Izrael, Azerbejdżan, Irak, Iran, Turkmenistan, Uzbekistan, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Afganistan, Mongolia, Chiny, Indie, Pakistan, Nepal, Mjanma, Laos, Tajlandia, Kambodża i Wietnam)^[10]. W miocenie przedstawiciele rodzaju występowali też na terenie Europy (Hiszpania)^[11].

Systematyka

Etymologia

Psammophis: gr. ψαμμος psammos „piasek”^[12]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”^[13].
Taphrometopon: gr. ταφρος taphros „rów”^[14]; μετωπον metōpon „czoło”, od μετα meta pomiędzy; ωψ ōps, ωπος ōpos „oczy”^[15]. Gatunek typowy: Coluber (Taphrometopon) lineolatus Brandt, 1838.
Philodendros: gr. φιλος philos „miłośnik”, od φιλεω phileō „kochać”^[16]; δενδρον dendron „drzewo”^[17]. Gatunek typowy: Dendrophis praeornatus Schlegel, 1837.
Chorisodon: gr. χωρις khōris „oddzielnie, osobno”^[18]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[19]. Gatunek typowy: Chorisodon sibericum A.M.C. Duméril & Bibron, 1854 (= ''Coluber (Taphrometopon) lineolatus Brandt, 1838).
Phayrea: gen.-por. Sir Arthur Purves Phayre (1812–1885), oficer British Army, komisarz Arakan w latach 1849-1852, komisarz Pegu w latach 1852-1862, komisarz Birmy Brytyjskiej w latach 1862-1867^[6]^[20]. Gatunek typowy: Phayrea isabellina Theobald, 1868 (= Coluber condanarus Merrem, 1820).
Dromophis: gr. δρομος dromos „biegacz”, od τρεχω trekhō „biegać”^[21]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”^[13]. Gatunek typowy: Dendrophis praeornatus Schlegel, 1837.
Amphiophis: gr. αμφι amphi „blisko, dookoła”^[22]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”^[13]. Gatunek typowy: Amphiophis angolensis Barbosa du Bocage, 1872.
Mike: etymologia nieznana, Werner nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[9]. Gatunek typowy: Mike elegantissimus Werner, 1924 (= Coluber condanarus Merrem, 1820).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]:

Psammophis aegyptius
Psammophis afroccidentalis^[23]
Psammophis angolensis
Psammophis ansorgii
Psammophis biseriatus
Psammophis brevirostris
Psammophis condanarus
Psammophis crucifer
Psammophis elegans
Psammophis indochinensis
Psammophis jallae
Psammophis leightoni
Psammophis leithii
Psammophis leopardinus
Psammophis lineatus
Psammophis lineolatus
Psammophis longifrons
Psammophis mossambicus
Psammophis namibensis
Psammophis notostictus
Psammophis occidentalis
Psammophis odysseus – wymarły, mioceński gatunek^[11]
Psammophis orientalis
Psammophis phillipsii
Psammophis praeornatus
Psammophis pulcher
Psammophis punctulatus
Psammophis rukwae
Psammophis schokari – piaskowiec zwyczajny^[24]
Psammophis sibilans
Psammophis subtaeniatus
Psammophis sudanensis
Psammophis tanganicus
Psammophis trigrammus
Psammophis trinasalis
Psammophis zambiensis

Przypisy

↑ Psammophis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ L.J.F.J. Fitzinger: Neue classification der reptilien nach ihren natürlichen verwandtschaften: nebst einer verwandtschafts-tafel und einem verzeichnisse der reptilien-sammlung des K. K. zoologischen museum’s zu Wien. Wien: J. G. Heubner, 1826, s. 29, 59. (niem.).
↑ J.F. von Brandt. Note sur quatre nouvelles especes de serpents de la cote occidentale de la mer Caspienne et la Perse septentrionale, decouvertes par M. Kareline. „Bulletin Scientifique publie par l’Académie Impériale des Sciences de Saint Petersbourg”. 3, s. 243, 1838. (fr.).
↑ L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 26. (łac.).
↑ A.M.C. Duméril. Prodrome de la classification des reptiles ophidiens. „Mémoires de l’Académie des sciences de l’Institut de France”. 23, s. 494, 1853. (fr.).
↑ ^a ^b W. Theobald. Catalogue of reptiles in the Museum of the Asiatic Society of Bengal. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 37 (Extra Number), s. 51, 1868. (ang.).
↑ W. Peters. Über neue Gattungen und neue oder weniger bekannte Arten von Amphibien (Eremias, Dicrodon, Euprepes, Lygosoma, Typhlops, Eryx, Rhynchonyx, Elapomorphus, Achalinus, Coronella, Dromicus, Xenopholis, Anoplodipsas, Spilotes, Tropidonotus). „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1869, s. 447, 1870. (niem.).
↑ J.V. Barbosa du Bocage. Diagnoses de quelques espéces nouvelles de Reptiles d’Afrique occidentale. „Jornal de Sciencias Mathematicas, Physicas e Naturaes”. 4, s. 81, 1872. (fr.).
↑ ^a ^b F. Werner. Neue oder wenig bekannte Schlangen aus dem Naturhistorischen Staatsmuseum in Wien. I. Teil. „Sitzungsberichte. Abt. 1, Mineralogie, Krystallographie, Botanik, Physiologie der Pflanzen, Zoologie, Paläontologie, Geologie, physische Geographie und Reisen”. 133, s. 51, 1924. (niem.).
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Psammophis. The Reptile Database. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Georgios L. Georgalis i Zbigniew Szyndlar. First occurrence of Psammophis (Serpentes) from Europe witnesses another Messinian herpetofaunal dispersal from Africa – biogeographic implications and a discussion of the vertebral morphology of psammophiid snakes. „The Anatomical Record”, 2022. DOI: 10.1002/ar.24892. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 186.
↑ ^a ^b ^c Jaeger 1944 ↓, s. 154.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 229.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 135.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 171.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 69.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 49.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
↑ phayrei, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 76.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 14.
↑ Jean-François Trape, Pierre-André Crochet, Donald G. Broadley, Patricia Sourouille, Youssouph Mané, Marius Burger, Wolfgang Böhme, Mostafa Saleh, Anna Karan, Benedetto Lanza i Oleg Mediannikov. On the Psammophis sibilans group (Serpentes, Lamprophiidae, Psammophiinae) north of 12°S, with the description of a new species from West Africa. „Bonn zoological Bulletin”. 68 (1), s. 61–91, 2019. DOI: 10.20363/BZB-2019.68.1.061. (ang.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 403. ISBN 83-01-14344-4.

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Psammophis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Fitzinger-2] L.J.F.J. Fitzinger: Neue classification der reptilien nach ihren natürlichen verwandtschaften: nebst einer verwandtschafts-tafel und einem verzeichnisse der reptilien-sammlung des K. K. zoologischen museum’s zu Wien. Wien: J. G. Heubner, 1826, s. 29, 59. (niem.).

[Brandt-3] J.F. von Brandt. Note sur quatre nouvelles especes de serpents de la cote occidentale de la mer Caspienne et la Perse septentrionale, decouvertes par M. Kareline. „Bulletin Scientifique publie par l’Académie Impériale des Sciences de Saint Petersbourg”. 3, s. 243, 1838. (fr.).

[Fitzinger1843-4] L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 26. (łac.).

[Duméril-5] A.M.C. Duméril. Prodrome de la classification des reptiles ophidiens. „Mémoires de l’Académie des sciences de l’Institut de France”. 23, s. 494, 1853. (fr.).

[Theobald-6] W. Theobald. Catalogue of reptiles in the Museum of the Asiatic Society of Bengal. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 37 (Extra Number), s. 51, 1868. (ang.).

[Peters-7] W. Peters. Über neue Gattungen und neue oder weniger bekannte Arten von Amphibien (Eremias, Dicrodon, Euprepes, Lygosoma, Typhlops, Eryx, Rhynchonyx, Elapomorphus, Achalinus, Coronella, Dromicus, Xenopholis, Anoplodipsas, Spilotes, Tropidonotus). „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1869, s. 447, 1870. (niem.).

[Bocage-8] J.V. Barbosa du Bocage. Diagnoses de quelques espéces nouvelles de Reptiles d’Afrique occidentale. „Jornal de Sciencias Mathematicas, Physicas e Naturaes”. 4, s. 81, 1872. (fr.).

[Werner-9] F. Werner. Neue oder wenig bekannte Schlangen aus dem Naturhistorischen Staatsmuseum in Wien. I. Teil. „Sitzungsberichte. Abt. 1, Mineralogie, Krystallographie, Botanik, Physiologie der Pflanzen, Zoologie, Paläontologie, Geologie, physische Geographie und Reisen”. 133, s. 51, 1924. (niem.).

[Uetz&Hallermann-10] P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Psammophis. The Reptile Database. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).

[AR2022-11] Georgios L. Georgalis i Zbigniew Szyndlar. First occurrence of Psammophis (Serpentes) from Europe witnesses another Messinian herpetofaunal dispersal from Africa – biogeographic implications and a discussion of the vertebral morphology of psammophiid snakes. „The Anatomical Record”, 2022. DOI: 10.1002/ar.24892. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=216_186]-12] Jaeger 1944 ↓, s. 186.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=184_154]-13] Jaeger 1944 ↓, s. 154.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=259_229]-14] Jaeger 1944 ↓, s. 229.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=165_135]-15] Jaeger 1944 ↓, s. 135.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=201_171]-16] Jaeger 1944 ↓, s. 171.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=99_69]-17] Jaeger 1944 ↓, s. 69.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=79_49]-18] Jaeger 1944 ↓, s. 49.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=181_151]-19] Jaeger 1944 ↓, s. 151.

[Jobling-20] phayrei, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=106_76]-21] Jaeger 1944 ↓, s. 76.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=44_14]-22] Jaeger 1944 ↓, s. 14.

[afroccidentalis-23] Jean-François Trape, Pierre-André Crochet, Donald G. Broadley, Patricia Sourouille, Youssouph Mané, Marius Burger, Wolfgang Böhme, Mostafa Saleh, Anna Karan, Benedetto Lanza i Oleg Mediannikov. On the Psammophis sibilans group (Serpentes, Lamprophiidae, Psammophiinae) north of 12°S, with the description of a new species from West Africa. „Bonn zoological Bulletin”. 68 (1), s. 61–91, 2019. DOI: 10.20363/BZB-2019.68.1.061. (ang.).

[pwn-24] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 403. ISBN 83-01-14344-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]