Przymiotno jednokoszyczkowe

Przymiotno jednokoszyczkowe
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	przymiotno
Gatunek	przymiotno jednokoszyczkowe
	Nazwa systematyczna
	Erigeron uniflorus L.; Sp. pl. 2:864. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przymiotno jednokoszyczkowe^[4] (Erigeron uniflorus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w górach Europy, Ameryki Północnej, Turcji i Kaukazu^[5]. W Polsce gatunek rzadki, występuje wyłącznie w Tatrach^[6].

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, o wysokości 2–12 cm, nierozgałęziająca się. Jest zielona i obficie wełnisto owłosiona (ale bez gruczołów). Na jej szczycie pojedynczy koszyczek i stąd gatunkowa nazwa rośliny^[6]. Pod ziemią nierozgałęzione kłącze^[7].
Liście: Dolne klinowatojajowate, o stępionych wierzchołkach, czasami nawet wycięte, łodygowe siedzące, lancetowate, ostro zakończone. Mają orzęsione brzegi i są mniej lub więcej owłosione^[7].
Kwiaty: Zebrane w pojedynczy koszyczek o średnicy 10–27 mm. Kwiaty dwojakiego rodzaju; wewnętrzne kwiaty w koszyczku to obupłciowe kwiaty rurkowate, brzeżne to żeńskie kwiaty języczkowe. Kwiaty rurkowe przeważnie czerwonawe na szczycie, brzeżne kwiaty języczkowe w jasnoliliowym kolorze, ok. 2-krotnie dłuższe od kwiatów wewnętrznych. We wszystkich kwiatach puch kielichowy w jednym szeregu. Listki okrywy koszyczka silnie wełnisto owłosione, zielone, lub o fioletowych szczytach^[7].
Owoce: Niełupki o długości 1,2–2 mm z krótkim (2,5–4 mm) puchem kielichowym^[7].

Morfologia
Pokrój
Kwiatostan

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od lipca do września. Siedlisko: porasta wilgotne skały i hale. W Tatrach występuje głównie w piętrze alpejskim^[6].

Tworzy mieszańce z bardzo podobnym gatunkiem – przymiotnem węgierskim^[8].

Zagrożenia

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[9]: R (rzadki).

Gatunek nie ujęty w polskiej czerwonej księdze roślin^[10].

Gatunek nie jest objęty ochroną prawną, ale w Polsce występuje wyłącznie na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 77-78, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd.. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ BogumiłB. Pawłowski BogumiłB., Erigeron L., Przymiotno, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 150-152 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-11].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 77-78, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].

[mirek-6] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd.. ISBN 83-7073-385-9.

[szafer-7] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[pawlowski-8] BogumiłB. Pawłowski BogumiłB., Erigeron L., Przymiotno, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 150-152 .

[9] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]