Przyścierwek dwubruzdy
Przyścierwek dwubruzdy[1] (Omosita depressa) – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Nitidulinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Sachalin.
| Omosita depressa | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Rycina aut. Jakobsona | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
przyścierwek dwubruzdy | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Silpha depressa[2].
Morfologia
edytujChrząszcz o owalnym w zarysie ciele długości od 2[3] do 5 mm[4][5][3]. Rdzawobrunatne czułki mają beczułkowato rozdęty pierwszy człon[4] oraz prawie owalną buławkę z ostatnim członem zazwyczaj węższym od przedostatniego[3]. Ubarwienie głowy jest czerwonobrunatne[4]. Na spodzie głowy brak jest poprzecznej bruzdy za bródką[3]. Przedplecze ma część środkową wyniesioną, czerwonobrunatną, wyraźnie oddzieloną od szerokich, rozpłaszczonych, rdzawo prześwitujących części bocznych dość głębokimi, zakrzywionymi, podłużnymi bruzdami[4][5][3]. W tylnej części przedplecza położone są dwa płytkie, okrągłe, dołeczkowane wgłębienia[4][5]. Pokrywy mają wyniesioną część środkową czerwonobrunatną, niekiedy z niewyraźnymi, żółtawymi plamami, a rozpłaszczone części zewnętrze prześwitujące rdzawo. Rządek przyszwowy sięga od tylnej krawędzi pokryw do połowy ich długości. Na ich powierzchni pomiędzy delikatnymi i przylegającymi włoskami występują dłuższe, rozmieszczone w niewyraźnych szeregach szczecinki[4][5]. Szerokość rozpłaszczonych krawędzi bocznych pokryw jest większa niż buławki czułka[3]. Brak na pokrywach żeberek. Krawędzie przedplecza i pokryw pozbawione są orzęsienia[4]. Wierzchołki pokryw są wspólnie prawie zaostrzone[3]. Wierzchołek wyrostka międzybiodrowego przedpiersia jest rozszerzony i zaopatrzony w dwa słabo zaznaczone żeberka podłużne[4]. Na śródpiersiu nie występuje kil[5]. Genitalia samca mają tegmen i trzon środkowego płata edeagusa (prącia) mniej więcej dwukrotnie dłuższy niż szeroki, o wyraźnych kątach szczytowych[3].
Ekologia i występowanie
edytujOwad saprofagiczny, głównie zoosaprofagiczny. Zarówno larwy, jak i postacie doskonałe żerują na suchej padlinie, świeżych i starych kościach oraz skórach[4][6]. Osobniki dorosłe ponadto znajdywane są w rozkładających się grzybach, wypływającym ze zranionych drzew soku, a także w gniazdach trzmieli i kretowiskach, te ostatnie wykorzystując zwłaszcza do zimowania[6].
Gatunek palearktyczny o rozmieszczeniu eurosyberyjskim[6]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii i europejskiej części Rosji[7]. Na północy kontynentu wykracza daleko poza koło podbiegunowe[6]. W Azji podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, na wschód po Kraj Nadmorski[6], w tym Sachalin, oraz z Bliskiego Wschodu i Kazachstanu[3]. W Polsce spotykany jest nieczęsto[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Szymon Matuszewski, Daria Bajerlein, Szymon Konwerski. Katalog owadów przydatnych do ustalania czasu śmierci w lasach Polski. Część 3: Chrząszcze (Insecta: Coleoptera). „Problemy kryminalistyki”. 269 (lipiec-wrzesień), s. 5-17, 2010.
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758. (łac.).
- ↑ a b c d e f g h i Seunghyun Lee, Alexander Kirejtshuk, Seunghwan Lee. Review of the genus Omosita Erichson (Coleoptera: Nitidulidae: Nitidulinae) in Korean fauna, with key to the Palaearctic species. „Journal of Asia-Pacific Entomology”. 18, s. 837–843, 2015. Korean Society of Applied Entomology, Taiwan Entomological Society, Malaysian Plant Protection Society. Elsevier. DOI: 10.1016/j.aspen.2015.10.009.
- ↑ a b c d e f g h i Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976.
- ↑ a b c d e Arved Lompe: Gattung Omosita Erichson. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-11-24].
- ↑ a b c d e f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
- ↑ Omosita depressa (Linnaeus, 1758). [w:] PESI Portal [on-line]. [dostęp 2024-11-24].