Przestrzeń kulturowa gongów w Wietnamie

Przestrzeń kulturowa gongów w Wietnamie (wiet. Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên) – przestrzeń kultury gongów obejmująca muzykę i taniec towarzyszący rytuałom życia społecznego siedemnastu społeczności etnolingwistycznych austroazjatyckich i austronezyjskich w pięciu prowincjach wietnamskiego Płaskowyżu Centralnego (Đăk Lăk, Đăk Nông, Gia Lai, Kon Tum i Lâm Đồng)^[1]. Prowincje Đăk Nông, Gia Lai, Kon Tum mają mieć największą liczbę gongów w Wietnamie i poza jego granicami – 6000 zestawów gongów^[2].

Charakterystyczną cechą dla kultury społeczności prowincji centralnych jest użycie gongu jako pośrednika pomiędzy ludźmi, bóstwami i światem nadprzyrodzonym^[1]. Każdy gong symbolizuje bóstwo, którego moc rośnie w miarę jak gong się starzeje^[1]. Każda rodzina posiada przynajmniej jeden gong^[1], który świadczy o jej statusie materialnym^[2].

Gongi używane są podczas wszystkich rytuałów życia społecznego^[1]: podczas obchodów Nowego Roku, budowy nowego domu komunalnego, uroczystości pożegnania żołnierzy i świętowania zwycięstw wojennych^[2], składania rytualnej ofiary z wołu czy święcenie ryżu^[1]. Podczas składania rytualnej ofiary z wołu dźwięki gongu wprowadzają w trans młodych mężczyzn, którzy dźgają wołu przywiązanego do drzewa, aż ten padnie – ofiara ta ma ubłagać duchy, by zapewnić dobre zbiory i długie życie^[3]. Dźwięk gongu towarzyszy najważniejszym wydarzeniom w życiu – narodzinom w ceremonii thoi tai („dmuchania w uszy”), ślubom i pogrzebom w ceremonii bo ma („opuszczania grobu”) przenoszenia zmarłego w zaświaty^[2]. Dźwięki i rytmy dostosowywane są do charakteru uroczystości^[1]. Gongi różnią się wielkością – stosowane są instrumenty o średnicy od 25 do 80 cm^[1].

Ponieważ jeden muzyk gra wyłącznie jeden dźwięk, wykonywanie melodii wymaga współpracy wielu muzyków^[4]. Zespół grających na gongach liczy od trzech do dwunastu instrumentalistów, mężczyzn lub kobiet^[1].

Wskutek długotrwałej wojny tradycyjny tryb życia został zaburzony, a rzemiosło wytwarzania gongów i gry na nich zanika^[1]. W 2005 roku przestrzeń kulturowa gongów w Wietnamie została uznana za arcydzieło ustnego i niematerialnego dziedzictwa ludzkości a w 2008 roku wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k UNESCO ICH: Space of gong culture. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d William Logan: Protecting the Tay Nguyen Gongs. W: Michele Langfield, William Logan, Mairead Nic Craith: Cultural Diversity, Heritage and Human Rights: Intersections in Theory and Practice. Routledge, 2009. ISBN 978-0-203-86301-5. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).
↑ Terry E. Miller, Andrew Shahriari: World Music: A Global Journey. Routledge, 2013, s. 140. ISBN 978-1-136-52053-2. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).
↑ Terry E. Miller, Andrew Shahriari: World Music: A Global Journey. Routledge, 2013, s. 139. ISBN 978-1-136-52053-2. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Vietnam National Administration of Tourism: The Space of gong culture in Central Highlands (Intangible cultural heritage). [dostęp 2014-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-03)]. (ang.).

[wietnam2-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k UNESCO ICH: Space of gong culture. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).

[Langfield190-2] William Logan: Protecting the Tay Nguyen Gongs. W: Michele Langfield, William Logan, Mairead Nic Craith: Cultural Diversity, Heritage and Human Rights: Intersections in Theory and Practice. Routledge, 2009. ISBN 978-0-203-86301-5. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).

[Miller140-3] Terry E. Miller, Andrew Shahriari: World Music: A Global Journey. Routledge, 2013, s. 140. ISBN 978-1-136-52053-2. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).

[Miller139-4] Terry E. Miller, Andrew Shahriari: World Music: A Global Journey. Routledge, 2013, s. 139. ISBN 978-1-136-52053-2. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]