Proso
Proso (Panicum L.) – rodzaj roślin jednorocznych lub bylin z rodziny wiechlinowatych. Należy do niego ok. 265[3]–500 gatunków[4]. Występują one w strefie międzyzwrotnikowej, dalej na północ sięgając strefy klimatu umiarkowanego w Ameryce Północnej i na Dalekim Wschodzie[4][3]. Z tego rodzaju pochodzą jedne z najstarszych roślin zbożowych. Gatunkiem typowym jest Panicum miliaceum L.[5]
 Proso zwyczajne | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
proso |
| Nazwa systematyczna | |
| Panicum L. Sp. Pl. 55. 1753 | |
Morfologia
edytujŹdźbło wyprostowane, podnoszące się lub płożące. Liście nitkowate, równowąskie, lancetowate, nawet do jajowatych. Kwiaty zebrane w kwiatostan – wiechę zwisłą, rozpierzchłą lub wyprostowaną[4].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny Panicoideae, plemienia Paniceae[6].
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa komelinowe (Commelinidae Takht.), nadrząd Juncanae Takht., rząd wiechlinowce (Poales Small), rodzina wiechlinowate (Poaceae (R. Br.) Barnh.), podrodzina prosowe (Panicoideae Link), plemię prosowe (Paniceae R. Br. in Flinders), podplemię Panicinae Fr., rodzaj proso (Panicum L.)[7].
- Gatunki flory Polski[8]
- proso rózgowate Panicum virgatum L. – gatunek uprawiany
- proso włosowate Panicum capillare L. – gatunek uprawiany
- proso zwyczajne, p. właściwe Panicum miliaceum L. – gatunek uprawiany
- proso jesienne Panicum dichotomiflorum Michx. – efemerofit
- proso okryte Panicum implicatum Scribn. ez Britton ≡ Dichanthelium stigmosum (Trin.) Zuloaga[3] – efemerofit
- proso nadrzeczne Panicum barbipulvinatum Nash ex Rydb. – gatunek z kompleksu Panicum capillare introdukowany i zadomowiony
Lista gatunków
edytujZobacz też
edytuj- włośnica ber (Setaria italica ssp. moharium) – podgatunek znany także jako proso węgierskie lub włośnica mohar.
- rosplenica perłowa (Pennisetum glaucum) – gatunek znany także pod nazwą proso perłowe, proso afrykańskie.
- manneczka łękowata (Eleusine coracana) – gatunek znany także pod nazwą proso afrykańskie, dagussa, dogussa, tokussa, ragi.
- kasza jaglana – kasza z łuskanego ziarna prosa
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-26] (ang.).
- ↑ a b c Panicum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-08].
- ↑ a b c Shou-liang Chen, Stephen A. Renvoize: Panicum. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-20].
- ↑ Poaceae (grass family). [w:] Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-27]. (ang.).
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Panicum. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-20]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 126, ISBN 978-83-62975-45-7.