Procesy załogi Bergen-Belsen

Procesy załogi Bergen-Belsen – procesy przeprowadzone przez aliantów po zakończeniu II wojny światowej przeciwko hitlerowskim zbrodniarzom wojennym, członkom załogi obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Wszystkie trzy procesy załogi tego obozu odbyły się przed brytyjskimi Trybunałami Wojskowymi.

Pierwszy proces załogi Bergen-Belsen 17 października – 17 listopada 1945 w Lüneburgu

Był to najważniejszy i największy proces dotyczący zbrodni popełnionych w Bergen-Belsen. Odbył się on przed Military Court for the Trail of War Criminals (Sąd Wojskowy ds. Zbrodni Wojennych) w Lüneburgu. Na ławie oskarżonych zasiadło 45 osób: większość z nich to byli SS-manni, 16 nadzorczyń SS (SS-Aufseherin) oraz więźniowie funkcyjni (kapo i blokowi). Wśród oskarżonych znaleźli się: Josef Kramer (ostatni komendant obozu, wcześniej także komendant Birkenau), lekarz SS Fritz Klein i specjalista od kremacji zwłok Franz Hössler (znani także ze zbrodniczej działalności w Auschwitz-Birkenau) oraz nadzorczynie SS: Irma Grese, Johanna Bormann i Elisabeth Volkenrath. Zarzuty aktu oskarżenia obejmowały popełnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości. Część oskarżonych została objęta zarzutem dokonania zbrodni nie tylko w Bergen-Belsen, ale także w Auschwitz-Birkenau.

Na skutek przeprowadzonego przewodu sądowego 30 oskarżonych uznano za winnych (z tego 11 skazano na karę śmierci przez powieszenie, a resztę na kary pozbawienia wolności od dożywocia do jednego roku), 14 oskarżonych uniewinniono, a jednego wyłączono z procesu z powodu choroby.

Werdykt sądu był następujący:

Josef Kramer, komendant obozu – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Franz Hössler, kierownik obozu – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
dr Fritz Klein, naczelny lekarz obozowy – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Wilhelm Dörr, oficer raportowy – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Irma Grese, naczelna nadzorczyni SS – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Karl Francioh, pracownik kuchni obozowej – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Johanna Bormann, nadzorczyni SS – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Elisabeth Volkenrath, nadzorczyni SS – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Peter Weingärtner, strażnik – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Franz Stöfel, strażnik – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Ansgar Pichen, kierownik kuchni obozowej – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Erich Zoddel, kapo – dożywocie
Heinrich Schreirer, gestapo obozowe – 15 lat pozbawienia wolności
Herta Ehlert, nadzorczyni SS – 15 lat pozbawienia wolności
Otto Kulessa, strażnik – 15 lat pozbawienia wolności
Helena Kopper, kapo – 15 lat pozbawienia wolności
Władysław Ostrowski, kapo – 15 lat pozbawienia wolności
Ilse Forster, nadzorczyni SS – 10 lat pozbawienia wolności
Hertha Bothe, nadzorczyni SS – 10 lat pozbawienia wolności
Irene Haschke, nadzorczyni SS – 10 lat pozbawienia wolności
Gertrude Sauer, nadzorczyni SS – 10 lat pozbawienia wolności
Johanne Roth, nadzorczyni SS – 10 lat pozbawienia wolności
Anna Hempel, nadzorczyni SS – 10 lat pozbawienia wolności
Antoni Aurdzieg, kapo – 10 lat pozbawienia wolności
Hildegard Lohbauer, kapo – 10 lat pozbawienia wolności
Stanisława Starostka, kapo – 10 lat pozbawienia wolności
Gertrude Fiest, nadzorczyni SS – 5 lat pozbawienia wolności
Medislaw Burgraf, kapo – 5 lat pozbawienia wolności
Frida Walter, nadzorczyni SS – 3 lata pozbawienia wolności
Hilde Lisiewitz, nadzorczyni SS – 1 rok pozbawienia wolności
Georg Kraft, kierownik obozu – uniewinniony
Karl Egersdörfer, kierownik magazynu żywnościowego – uniewinniony
Fritz Mathes, urzędnik administracji obozowej – uniewinniony
Walter Otto, urzędnik administracji obozowej – uniewinniony
Erik Barsch, sanitariusz SS – uniewinniony
Ida Forster, nadzorczyni SS – uniewinniona
Klara Opitz, nadzorczyni SS – uniewinniona
Charlotte Klein, nadzorczyni SS – uniewinniona
Hildegard Hahnel, nadzorczyni SS – uniewinniona
Josef Klippel, strażnik – uniewinniony
Anton Polanski, kapo – uniewinniony
Ignatz Schlomowicz, kapo – uniewinniony
Ilse Lothe, kapo – uniewinniona
Oskar Schmitz, kapo – uniewinniony
Ladislaw Gura, kapo/strażnik SS – wycofany z procesu z powodu choroby

Wyroki śmierci wykonano 13 grudnia 1945 w więzieniu w Hameln. Erich Zoddel, skazany w tym procesie na dożywocie, otrzymał od innego sądu alianckiego wyrok śmierci za zbrodnie popełnione już po wyzwoleniu obozu Bergen-Belsen (wyrok wykonano).

Drugi proces załogi Bergen-Belsen 16-30 maja 1946 w Celle i w czerwcu 1946 w Lüneburgu

Proces ten odbył się w dwóch niemieckich miejscowościach. W maju 1946 przed brytyjskim Trybunałem w Celle stanęło pięciu SS-mannów i trzy nadzorczynie SS, a w czerwcu 1946 przed brytyjskim Trybunałem w Lüneburgu jeden oskarżony, kapo Kazimierz Cegielski. Wszyscy oskarżeni należeli do załogi Bergen-Belsen. Z ogólnej liczby 9 oskarżonych osób, cztery skazano na śmierć, a pięć na terminowe kary pozbawienia wolności od 2 do 20 lat.

Wyroki w drugim procesie załogi Bergen-Belsen:

Walter Quakernack – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Heinz Lüder Heidemann – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Karl Reddehase – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
kapo Kazimierz Cegielski – śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Theodor Wagner – 20 lat pozbawienia wolności
Gertrud Heise – 15 lat pozbawienia wolności
Karl Schmitt – 15 lat pozbawienia wolności
Martha Linke – 12 lat pozbawienia wolności
Anneliese Kohlmann – 2 lata pozbawienia wolności

Wyroki śmierci zostały wykonane 11 października 1946.

Trzeci proces załogi Bergen-Belsen 14-16 kwietnia 1948 w Hamburgu

Trzeci proces odbył się w Hamburgu. W procesie tym na ławie oskarżonych zasiadł jedynie Kurt Julius Meyer – SS-mann, który należał do kierownictwa obozu Bergen-Belsen. Skazany został na karę dożywotniego więzienia, lecz zwolniono go z więzienia już w 1954.