Proces wyższego dowództwa

Proces wyższego dowództwa (oficj. proces USA vs. Wilhelm von Leeb i inni) – ostatni z 12 procesów norymberskich przeprowadzonych przed Amerykańskimi Trybunałami Wojskowymi po zakończeniu głównego procesu zbrodniarzy wojennych przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Na ławie oskarżonych zasiedli przedstawiciele najwyższych władz wojskowych III Rzeszy. Proces odbył się w dniach 30 grudnia 1947 – 28 października 1948. Wcześniej, podczas głównego procesu w Norymberdze, OKW (Oberkommando der Wehrmacht, czyli najwyższe dowództwo Wehrmachtu) zostało uwolnione od zarzutu bycia organizacją przestępczą.

Hugo Sperrle podczas procesu

Wilhelm von Leeb

Walter Warlimont

Sędziowie

Jako przewodniczący zasiadał John C. Young, jako sędziowie członkowie składu sędziowskiego Winfield B. Hale i Justin W. Harding.

Oskarżeni

Wśród 14 oskarżonych znaleźli się najwyższej rangi feldmarszałkowie i generałowie hitlerowskiego Wehrmachtu i naczelnego dowództwa oraz jeden admirał Kriegsmarine (marynarki wojennej, był nim Otto Schniewind). Na ławie oskarżonych znaleźli się m.in. gen. Hermann Reinecke (szef Biura Jeńców Wojennych w ramach OKW, odpowiedzialny za zbrodnicze traktowanie jeńców radzieckich i polskich oraz szef NSFO, czyli politycznej propagandy nazistowskiej w niemieckiej armii), gen. Walter Warlimont (zastępca szefa sztabu Wehrmachtu), gen. Rudolf Lehmann (prawnik współodpowiedzialny za opracowanie osławionych rozkazów o zabijaniu komisarzy bolszewickich, o mordowaniu alianckich komandosów oraz innych zbrodniczych rozkazów w trakcie wojny), gen. Georg-Hans Reinhardt (odpowiedzialny za liczne zbrodnie wojsk niemieckich w czasie tłumienia powstania warszawskiego) czy feldmarszałek Wilhelm von Leeb (odpowiedzialny za zbrodnie przeciwko ludzkości podczas kampanii w ZSRR oraz podczas pełnienia funkcji ministra transportu). Gen. Johannes Blaskowitz (m.in. szef administracji wojskowej w okupowanej Polsce) popełnił samobójstwo w trakcie trwania procesu (8 lutego 1948). Dwaj inni najwyżsi oficerowie Wehrmachtu, feldmarszałek Wilhelm Keitel i gen. Alfred Jodl, zostali za swoje zbrodnie osądzeni przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, skazani na karę śmierci i straceni.

Zarzuty

Zarzuty objęły planowanie i udział w dokonaniu zbrodni przez hitlerowskie siły zbrojne w państwach okupowanych w trakcie trwania II wojny światowej. W szczególności zarzuty sprowadzały się do planowania i organizowania wojny agresywnej z pogwałceniem obowiązujących umów międzynarodowych, popełnienia zbrodni wojennych (przez zabijanie i maltretowanie jeńców wojennych i żołnierzy alianckich) oraz dopuszczenia się zbrodni przeciw ludzkości (przez mordowanie, maltretowanie, deportowanie i branie jako zakładników ludności cywilnej krajów okupowanych). Wszyscy oskarżeni zostali uniewinnieni z zarzutu planowania wojny agresywnej, gdyż Trybunał stwierdził, iż nie mieli oni wpływu na politykę państwa i wykonywali w tym zakresie rozkazy zgodnie z prawem międzynarodowym.

Wyrok

Z 13 oskarżonych (bez Blaskowitza) jedenastu zostało skazanych na kary pozbawienia wolności od dożywocia do 3 lat, a dwóch uniewinniono od wszystkich zarzutów. Wszystkim skazanym zaliczono na poczet kary okres przebywania w więzieniu przed i w trakcie procesu (liczony od 7 kwietnia 1945).

Wyrok Amerykańskiego Trybunału Wojskowego w tzw. procesie wyższego dowództwa:

1. Hermann Reinecke – dożywocie
2. Walter Warlimont – dożywocie
3. Georg von Küchler – 20 lat pozbawienia wolności
4. Hans von Salmuth – 20 lat pozbawienia wolności
5. Karl von Roques – 20 lat pozbawienia wolności
6. Hermann Hoth – 15 lat pozbawienia wolności
7. Georg-Hans Reinhardt – 15 lat pozbawienia wolności
8. Otto Wöhler – 8 lat pozbawienia wolności
9. Rudolf Lehmann – 7 lat pozbawienia wolności
10. Karl-Adolf Hollidt – 5 lat pozbawienia wolności
11. Wilhelm von Leeb – 3 lata pozbawienia wolności
12. Hugo Sperrle – uniewinniony
13. Otto Schniewind – uniewinniony
14. Johannes Blaskowitz – popełnił samobójstwo 8 lutego 1948

Kara

Leeb został zwolniony z więzienia po zakończeniu procesu. Von Roques zmarł w więzieniu 24 grudnia 1949 roku. W grudniu 1949 roku zwolniono Hollidta, w 1951 Wöhlera, w 1952 Reinhardta, a w 1953, z powodów zdrowotnych, von Küchlera (wcześniej, w 1951 roku obniżono mu karę do 12 lat pozbawienia wolności). W 1951 roku zmniejszono kary Warlimontowi (na 18 lat pozbawienia wolności) i von Salmuthowi (na 12 lat pozbawienia wolności). Warlimont i Hoth zostali zwolnieni w 1954 r.