United Rugby Championship
United Rugby Championship (dawniej Pro14, Guinness Pro14, Liga Celtycka oraz Pro12) – profesjonalna liga rugby union, w której rywalizują najlepsze drużyny z Irlandii, Szkocji, Walii, Włoch i Południowej Afryki. Uważana jest za jedną z trzech najlepszych lig rugby union w Europie obok angielskiej Premiership i francuskiej Top 14[1].
Państwo | |
---|---|
Dyscyplina | |
Data założenia |
2001 |
Poprzednia nazwa |
Liga Celtycka (Celtic League), Pro12, Guinness Pro14 |
Rozgrywki | |
Liczba drużyn |
16 |
Zwycięzcy | |
Pierwszy zwycięzca | |
Obecny zwycięzca |
Glasgow Warriors (2024) |
Najwięcej zwycięstw |
Leinster (8) |
Strona internetowa |
Format i uczestnicy rozgrywek
edytujLiga została założona jako Liga Celtycka w 2001 dla najlepszych drużyn z Irlandii, Szkocji i Walii. W pierwszym sezonie wzięło udział piętnaście drużyn: cztery irlandzkie zespoły prowincjonalne (Connacht, Leinster, Munster i Ulster), dwie drużyny szkockie (Edinburgh Reivers i Glasgow) oraz dziewięć walijskich klubów (Bridgend, Caerphilly, Cardiff, Ebbw Vale, Llanelli, Neath, Newport, Pontypridd i Swansea). Zespoły podzielono na dwie grupy (7- i 8-zespołową), w których rozgrywki były toczone systemem ligowym (każda drużyna rozgrywała z pozostałymi drużynami w grupie po jednym meczu), a po cztery najlepsze zespoły awansowały do fazy play-off, która kończyła się spotkaniem finałowym. W pierwszym sezonie część spotkań stanowiła jednocześnie część rozgrywek powstałej w 1999 roku Welsh-Scottish League. W drugim sezonie rozgrywek liczba drużyn została powiększona do 16 – dołączył do nich trzeci szkocki zespół, The Borders[2][3].
Pierwsza poważniejsza zmiana formatu ligi nastąpiła w sezonie 2003/2004 i związana była z reformą rozgrywek rugby union w Walii – wprowadzono tam system zespołów prowincjonalnych na wzór Irlandii oraz Szkocji i zamiast dotychczasowych dziewięciu drużyn z tego kraju, w rozgrywkach wzięło udział pięć nowo utworzonych zespołów: Cardiff Blues, Celtic Warriors, Llanelli Scarlets, Neath-Swansea Ospreys i Newport Gwent Dragons. Łączna liczba uczestników ligi wynosiła dwanaście, zrezygnowano z podziału na dwie grupy i fazy play-off – rozgrywki toczyły się systemem ligowym, w którym każda drużyna rozgrywała z wszystkimi pozostałymi po dwa spotkania (w domu i na wyjeździe). Liga Celtycka stała się jedyną zawodową ligą rugby w krajach, z których pochodziły uczestniczące w niej kluby[2][3]. System ten obowiązywał także w kolejnych latach, zmieniała się jednak liczba drużyn: już w 2004 rozgrywki opuścił jeden z niedawno powstałych walijskich zespołów prowincjonalnych Celtic Warriors, a w 2007 szkocki Border Reivers (dawniej The Borders), w ten sposób liczba uczestników została ograniczona do 10[4].
Od sezonu 2009/2010 powrócono do rozgrywania fazy play-off, w której uczestniczyły cztery najlepsze drużyny w tabeli ligowej po sezonie zasadniczym[5]. W 2010 do ligi dopuszczono dwa zespoły włoskie (Benetton i Aironi)[4], a celem tej inicjatywy było m.in. podniesienie poziomu rugby union we Włoszech[6]. Od 2011 wprowadzono nową nazwę ligi: Pro12[7]. W 2012 nastąpiła zmiana w składzie ligi – włoskie Aironi zostało zastąpiono przez inną drużynę z tego kraju, Zebre[4].
Kolejna zmiana formatu rozgrywek nastąpiła w sezonie 2017/2018 i związana była z poszerzeniem ligi o kolejne dwa zespoły. Tym razem do rozgrywek dołączyły dwie drużyny z RPA, które zostały usunięte z rozgrywek Super Rugby (Cheetahs i Southern Kings). Nazwa ligi została tym samym zmieniona na Pro14[8]. W sezonie drużyny podzielone były na dwie konferencje (w każdej po dwie drużyny irlandzkie i walijskie oraz po jednej szkockiej, włoskiej i południowoafrykańskiej). Drużyny z jednej konferencji grały pomiędzy sobą mecz i rewanż, a ponadto rozgrywały dziewięć spotkań z drużynami z drugiej konferencji, w tym dwa o charakterze regionalnych derby. Także faza play-off została zmodyfikowana: uczestniczyły w niej po trzy najlepsze zespoły z każdej konferencji (zespoły z miejsc 2 i 3 rozgrywały ćwierćfinały, których stawką był awans do półfinałów, w których ich przeciwnikami byli zwycięzcy konferencji)[9].
Sezon 2019/2020 z powodu pandemii COVID-19 został skrócony: nie rozegrano części fazy zasadniczej oraz ćwierćfinałów; sezonu nie dokończyły też drużyny z Południowej Afryki[10]. Z tego samego powodu drużyny południowoafrykańskie nie mogły przystąpić do kolejnego sezonu[11]. We wrześniu 2020 ogłoszono rozwiązanie jednej z nich (Southern Kings)[12][13]. W końcu 2020 podjęto decyzję o wycofania także drugiej południowoafrykańskiej drużyny, Cheetahs, i wprowadzeniu do ligi czterech drużyn uczestniczących dotąd w rozgrywkach Super Rugby: Bulls, Lions, Sharks i Stormers[14][15]. W związku z tym zmieniono także format trwającego sezonu 2020/2021: postanowiono, że każda drużyna w fazie zasadniczej zagra tylko 16 meczów, a następnie zwycięzcy obu konferencji spotkają się w finale ligi (nie odbyły się ćwierćfinały i półfinały). Dzięki skróceniu w ten sposób czasu trwania rozgrywek ligowych w końcu wiosną 2021 został rozegrany dodatkowy turniej o nazwie Rainbow Cup z udziałem dotychczasowych drużyn Pro14 oraz nowo przyjętych drużyn z Południowej Afryki[15].
Od sezonu 2021/22 rozgrywki zmieniły nazwę na United Rugby Championship. Zmienił się format rozgrywek: drużyny podzielono na cztery grupy – irlandzką, walijską, południowoafrykańską oraz szkocko-włoską. W fazie zasadniczej każda drużyna rozgrywa 6 spotkań z rywalami ze swojej grupy (mecz i rewanż z każdym) oraz 12 spotkań z pozostałymi (po jednym spotkaniu, bez rewanżów, połowa w domu, połowa na wyjeździe). 8 najlepszych drużyn w łącznej tabeli rozgrywek awansuje do fazy play-off składającej się z ćwierćfinałów, półinałów i finału[16].
Wyniki rozgrywek
edytujNajlepsze drużyny ligi w sezonach 2001/2002–2002/2003 (wyniki finałów):
Sezon | Liczba drużyn | Mistrz | Wynik finału | Wicemistrz | Data finału | Miejsce finału |
---|---|---|---|---|---|---|
2001/2002[17] | 15 | Leinster | 24:20 (6:12) | Munster | 15.12.2001 | Dublin, Aviva Stadium |
2002/2003[18] | 16 | Munster | 37:17 (22:9) | Neath | 01.02.2003 | Cardiff, Principality Stadium |
Najlepsze drużyny ligi w sezonach 2003/2004–2008/2009 (w tych latach nie rozgrywano fazy play-off)[19]:
Sezon | Liczba drużyn | Mistrz | Wicemistrz |
---|---|---|---|
2003/2004 | 12 | Llanelli Scarlets | Ulster |
2004/2005 | 11 | Neath-Swansea Ospreys | Munster |
2005/2006 | 11 | Ulster | Leinster |
2006/2007 | 11 | Ospreys | Cardiff Blues |
2007/2008 | 10 | Leinster | Cardiff Blues |
2008/2009 | 10 | Munster | Edynburg |
Najlepsze drużyny ligi w sezonach od 2009/2010 (wyniki finałów):
Zespoły uczestniczące w rozgrywkach
edytujZespoły uczestniczące w rozgrywkach:
Walia | Szkocja | Irlandia | Włochy | Południowa Afryka |
---|---|---|---|---|
Drużyny w sezonie 2021/2022[35] | ||||
Drużyny występujące w lidze w przeszłości[4] | ||||
Kluby z Wysp Brytyjskich | Kluby z Włoch |
Kluby z Południowej Afryki | |
Celtic Cup
edytujW sezonach 2003/2004 i 2004/2005 zorganizowano także dodatkowe rozgrywki pucharowe dla zespołów występujących w lidze pod nazwą Celtic Cup.
Wyniki finałów:
Sezon | Liczb drużyn | Zwycięzca | Wynik finału | Przegrany | Data finału | Miejsce finału |
---|---|---|---|---|---|---|
2003/2004[36] | 12 | Ulster | 27:21 | Edynburg | 20.12.2003 | Edynburg, Murrayfield Stadium |
2004/2005[37] | 8 | Munster | 27:16 | Llanelli Scarlets | 14.05.2005 | Dublin, Lansdowne Road |
Rainbow Cup
edytujWiosną 2021 zorganizowano dodatkowe rozgrywki dla zespołów występujących w lidze pod nazwą Rainbow Cup.
Wynik finału:
Sezon | Liczb drużyn | Zwycięzca | Wynik finału | Przegrany | Data finału | Miejsce finału |
---|---|---|---|---|---|---|
2021[38] | 16 | Benetton | 35:8 | Bulls | 19.06.2021 | Treviso, Stadio comunale di Monigo |
Kwalifikacja do europejskich pucharów
edytujPoczątkowo rozgrywki Ligi Celtyckiej nie miały wpływu na to, jakie drużyny uczestniczą w rozgrywkach Pucharu Heinekena[39]. Kraje uczestniczące w Lidze miały zapewnione co najmniej 8 miejsc (a po przyłączeniu się Włoch – 10) w 24-zespołowych rozgrywkach europejskich (po 3 – Irlandia i Walia, po 2 – Szkocja i Włochy). Z czasem wprowadzono zasadę, że w przypadku drużyn irlandzkich i walijskich o awansie do Pucharu decyduje kolejność miejsc w poprzednim sezonie Ligi Celtyckiej[40][41].
Do istotnej zmiany zasad kwalifikacji doszło wraz z reformą formatu rozgrywek europejskich w 2014 (w ramach której Puchar Heinekena został zastąpiony przez European Rugby Champions Cup). Liczbę miejsc w rozgrywkach pucharowych najwyższego poziomu zagwarantowanych dla uczestników Pro12 ograniczono do siedmiu. O kwalifikacji decydowała klasyfikacja zespołów w poprzednim sezonie Pro12: awansowały najlepsze drużyny z każdego kraju uczestniczącego w Pro12 oraz trzy najlepsze drużyny spośród pozostałych[42].
Począwszy od 2018 zrezygnowano z gwarantowania miejsca dla poszczególnych federacji, a do European Rugby Champions Cup awansowało siedem najlepszych drużyn Pro14 (po trzy najlepsze z każdej konferencji oraz zwycięzca barażu między drużynami z czwartych miejsc) – przy czym pomijane były drużyny z Południowej Afryki[43][44]. W 2020 w związku z powiększeniem liczby drużyn w Champions Cup uzgodniono, że będzie tam występować osiem drużyn z Pro14 (po cztery najlepsze z Europy z każdej konferencji)[45]. Począwszy od sezonu 2021/2022 wprowadzono nowe zasady awansu: zdobywali go zwycięzcy czterech grup, a liczba drużyn jest uzupełniona przez kolejne cztery najlepsze drużyny w tabeli ogólnej sezonu zasadniczego[16] – przy czym od sezonu 2022/2023 dopuszczono drużyny z Południowej Afryki do europejskich pucharów[46]. Następną zmianę wprowadzono od 2024 – awans uzyskiwało osiem najlepszych drużyn sezonu zasadniczego (z zastrzeżeniem, że musi znaleźć się miejsce dla zdobywców europejskich pucharów w poprzednim sezonie, jeśli będą pochodzić z URC, a zajmą miejsce niższe niż ósme)[47].
Drużyny ligowe, które nie zakwalifikują się do Champions Cup, uczestniczą w kolejnym sezonie z rozgrywkach europejskich o niższej randze – European Rugby Challenge Cup[44].
Sponsorzy tytularni rozgrywek
edytujW latach 2006–2011 sponsorem tytularnym były browary Magners, w latach 2011–2014 Rabobank[48][49], a w latach 2014–2021 browar Guinness[50][51].
Uwagi
edytuj- ↑ Sezon rozpoczęło 14 drużyn, jednak po przerwie spowodowanej pandemią COVID-19 do rozgrywek powróciło 12.
Przypisy
edytuj- ↑ Russ Petty: Rugby statistics: Is the Aviva Premiership the most competitive league in Europe?. Rugby World, 2015-04-14. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)].
- ↑ a b Ben James: The story of Celtic rugby's first experiment with conferences - and how the latest one will need to be so much better. Wales Online, 2017-08-03. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-03)].
- ↑ a b Fred Woods: Celtic Rugby: The Celtic League. Celtic Countries, 2007-10-22. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-12)].
- ↑ a b c d Daniel Kelly: South African Teams Will Add To The Historical Change Of The Pro12. Balls.ie, 2017-07-07. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Tony Curtis: Magners League 2009-10. Sky Sports, 2009-09-02. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Italy confirm Magners League move. BBC Sport, 2008-12-19. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-24)].
- ↑ Celtic League rebranded as Pro 12. ESPN, 2011-06-08. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-30)].
- ↑ Statement: Expansion to Guinness PRO14 Championship. Guinness Pro14, 2017-08-01. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-08)].
- ↑ Competition Rules. Guinness Pro14. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-04)].
- ↑ Guinness PRO14 Restart Fixtures & Kick-Off Times Confirmed. Guinness Pro14, 2020-07-22. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-12)].
- ↑ Statement: Southern Kings. Guinness Pro14, 2020-08-25. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-12)].
- ↑ Southern Kings’ company goes into voluntary liquidation. SA Rugby, 2020-09-19. [dostęp 2020-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)].
- ↑ Guinness PRO14 Statement Regarding South African Participation. Guinness Pro14, 2020-09-23. [dostęp 2020-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-02)].
- ↑ SARU members vote to seek northern hemisphere future. SA Rugby, 2020-09-29. [dostęp 2020-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)].
- ↑ a b Guinness PRO14 to Conclude in March Ahead of Rainbow Cup with South Africa's Super Teams. Guinness Pro14, 2020-12-23. [dostęp 2021-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-28)].
- ↑ a b United Rugby Championship FAQs. United Rugby Championship. [dostęp 2021-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-24)].
- ↑ Fixtures & results. Guinness Pro12. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Fixtures & results. Guinness Pro12. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Tables. Guinness Pro14. [dostęp 2018-05-24].
- ↑ jmcconnell: Grand Final glory for clinical Ospreys. Guinness Pro14, 2010-05-29. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Munster crowned Magners League kings. Guinness Pro14, 2011-05-28. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Super Shane goes out with a bang. Guinness Pro14, 2012-05-27. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Heaslip try sees Leinster finally end their drought. Guinness Pro14, 2013-05-25. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Clinical Kirchner leads Leinster to title. Guinness Pro14, 2014-05-31. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Russell guides Glasgow Warriors to historic title. Guinness Pro14, 2015-05-30. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Glorious Connacht complete dream season in style. Guinness Pro14, 2016-05-28. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Paul Eddison: Breathtaking Scarlets claim Guinness PRO12 glory in style. Guinness Pro14, 2017-05-27. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Paul Eddison: Sexton leads Leinster to Guinness PRO14 glory. Guinness Pro14, 2018-05-26. [dostęp 2018-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Paul Eddison: Leinster hold firm to defend Guinness PRO14 title in Glasgow. Guinness Pro14, 2019-05-25. [dostęp 2019-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-25)].
- ↑ Invincible Leinster secure hat-trick of titles in Dublin. Guinness Pro14, 2020-09-12. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-12)].; Leinster-vs-Ulster. Guinness Pro14, 2020-09-12. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-12)].
- ↑ Leinster claim fourth successive Guinness PRO14 title with Munster win. Guinness Pro14, 2021-03-27. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-27)].; Leinster-vs-Munster. Guinness Pro14, 2021-03-27. [dostęp 2021-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-27)].
- ↑ DHL Stormers crowned inaugural URC champions after edging Vodacom Bulls in Cape Town. United Rugby Championship, 2022-06-18. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-20)].; DHL Stormers-vs-Vodacom Bulls. United Rugby Championship, 2022-06-18. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-20)].
- ↑ Munster crowned URC champions after beating holders DHL Stormers. United Rugby Championship, 2023-05-27. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-28)].; DHL Stormers-vs-Munster Rugby. United Rugby Championship, 2023-05-27. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-31)].
- ↑ Glasgow Warriors crowned URC champions after beating Vodacom Bulls in Grand Final. United Rugby Championship, 2024-06-22. [dostęp 2024-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-23)].; Vodacom Bulls-vs-Glasgow Warriors. United Rugby Championship, 2024-06-22. [dostęp 2024-08-05].
- ↑ Clubs. United Rugby Championship. [dostęp 2021-09-21].
- ↑ Llanelli Scarlets first Welsh Regional winners. Guinness Pro12. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-26)].
- ↑ Ospreys win with a game to spare. Guinness Pro12. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-16)].
- ↑ Benetton stun Bulls to win Rainbow Cup final. United Rugby Championship, 2021-06-19. [dostęp 2021-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-21)].
- ↑ Celtic League ready for kick-off. BBC Sport, 2001-08-15. [dostęp 2018-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-27)].
- ↑ Qualification Process. Heineken Cup. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-26)].
- ↑ Qualification Process. Heineken Cup. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)].
- ↑ Nick Verdier: European Rugby Statement. The Rugby Paper, 2014-04-10. [dostęp 2018-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)].
- ↑ Adam Redmond: PRO12 Rugby Welcomes EPCR Reforms. Guinness Pro14, 2017-05-18. [dostęp 2018-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-28)].
- ↑ a b Qualification. European Professional Club Rugby. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].
- ↑ New EPCR tournament formats agreed for 2020/21 season. European Professional Club Rugby, 2020-09-02. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-03)].
- ↑ EPCR confirms inclusion of South African clubs for 2022/23 season and beyond. 2022-06-02. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-02)].
- ↑ Meritocracy Qualification Will Make URC Stronger. 2023-10-17. [dostęp 2024-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-12-12)].
- ↑ Celtic League unveils new sponsor RaboDirect. BBC Sport, 2011-06-08. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-01)].
- ↑ Owain Jones: Last ride for RaboDirect. Rugby World, 2013-08-23. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ PRO12 Rugby announces four year Guinness sponsorship extension. Guinness Pro14, 2016-08-23. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
- ↑ Ruaidhri O'Connor: Blow for IRFU as Guinness ends 16-year sponsorship of November internationals. [w:] Independent.ie [on-line]. 2021-07-13. [dostęp 2021-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-15)].