Wikipedia

Premiership Rugby

Ten artykuł dotyczy angielskiej ligi w rugby union. Zobacz też: Premier League – liga piłkarska funkcjonująca do 2007 roku pod nazwą Premiership.

Premiership Rugby (Gallagher Premiership Rugby, dawniej Courage League, Allied Dunbar Premiership, Zurich Premiership, Guinness Premiership, Aviva Premiership Rugby) – profesjonalna liga rugby union w Anglii, najwyższy poziom rozgrywek klubowych w tym kraju. Jej zwycięzca zostaje mistrzem Anglii. Założona w 1987, od 1997 zawodowa. Uważana jest za jedną z trzech najlepszych lig rugby union w Europie obok francuskiej Top 14 i międzynarodowej United Rugby Championship[1]. Najwięcej tytułów mistrzowskich w historii zdobyła drużyna Leicester Tigers.

Premiership Rugby
Gallagher Premiership Rugby
Ilustracja
Państwo

 Anglia

Dyscyplina

rugby union

Organizator rozgrywek

Rugby Football Union

Data założenia

1987

Poprzednia nazwa

Courage League, Allied Dunbar Premiership, Zurich Premiership, Guinness Premiership, Aviva Premiership Rugby

Przekształcona
na zawodową

1997

Partner TV

Sky Sports, ESPN UK

Sponsor tytularny

Gallagher

Rozgrywki
Liczba drużyn

10

Niższy poziom ligowy

RFU Championship

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Leicester Tigers

Obecny zwycięzca

Northampton Saints (2024)

Najwięcej zwycięstw

Leicester Tigers (11)

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Gracze Harlequins świętujący zwycięstwo w lidze w 2012
Rzut karny podczas meczu Leicester Tigers – Bath w sezonie 2012/2013
Młyn podczas meczu Harlequins – Northampton Saints w sezonie 2013/2014

Nazwa

edytuj

Początkowo liga nosiła nazwę Courage League. Wraz z jej profesjonalizacją od 1997 zmieniła nazwę na Premiership, a do określenia tego dodawane były nazwy sponsorów tytularnych: w latach 1997–2000 Allied Dunbar Premiership, w latach 2000–2005 Zurich Premiership, w latach 2005–2010 Guinness Premiership, 2010–2018 Aviva Premiership Rugby[2]. Od 2018 nosi nazwę obejmującą wskazanie kolejnego sponsora, Gallagher Premiership Rugby[3].

Zasady

edytuj

Historia

edytuj

Choć Anglia jest ojczyzną rugby, długo nie rozgrywano tu klubowych rozgrywek o mistrzostwo kraju. Pod koniec lat 60. przedstawiciele klubów zgłosili taką propozycję, ale Rugby Football Union (RFU) odrzuciła ją jako sprzeczną z ideą sportu amatorskiego[4][5]. Pod naciskiem klubów w 1971 organizacja ta zgodziła się na prowadzenie rozgrywek pucharowych[6][7], a w 1976 na klasyfikowanie drużyn w oparciu o uzyskane wyniki meczów w tzw. Merit Tables[6]. W 1980 opracowano raport, z którego wynikało, że wprowadzenie rozgrywek ligowych jest pożądane, aby podnieść poziom reprezentacji narodowej[8].

Liga powstała w 1987 jako pierwsze zorganizowane ogólnoangielskie rozgrywki o tytuł mistrza Anglii (wcześniej rozgrywano tylko mecze towarzyskie i turnieje regionalne). Liga nosząca wówczas nazwę Courage League stanowiła najwyższy poziom rozgrywkowy w hierarchii ligowej obejmującej ponad tysiąc klubów[2][9]. Liczyła dwanaście klubów, a rozgrywki toczone były systemem ligowym – każda drużyna rozgrywała z wszystkimi pozostałymi po jednym meczu. Na niższy poziom rozgrywek spadały dwie ostatnie drużyny z ligowej tabeli i były zastępowane dwoma najlepszymi drużynami drugoligowymi. W kolejnym okresie liczba drużyn w lidze wahała się od trzynastu do dziesięciu, aby w 1996 powrócić do dwunastu. W 1993 wprowadzono też zasadę rozgrywania pomiędzy każdą parą drużyn dwóch spotkań: meczu i rewanżu[2].

Pierwszym mistrzem została drużyna Leicester Tigers. Wprowadzenie ligowych rozgrywek w RFU uznano za największą zmianę w angielskim rugby od 1871. Rugby zainteresowali się sponsorzy (m.in. pierwszy tytularny sponsor rozgrywek, browary Courage)[8], kluby zaczęły zatrudniać profesjonalnych trenerów[10]. Początkowo w lidze dominowała drużyna Bath[11][9], która w pierwszej połowie lat 90. zdobyła cztery tytuły mistrzowskie[11].

Wprowadzenie profesjonalizmu do rugby union spowodowało przekształcenie ligi w zawodową w 1997. Poszerzono ją do czternastu zespołów, jednak w wyniku bankructwa jednego z uczestników (Richmond) oraz połączenia się dwóch innych (London Irish i London Scottish) już po jednym sezonie na powrót liczyła dwanaście drużyn[2][12][13]. Wiele zasłużonych klubów miało kłopoty i nie było w stanie sprostać finansowej rywalizacji, m.in. dominującą pozycję utraciło Bath[14]. Do ligi zaczęto ściągać najbardziej utytułowanych zawodników z całego świata[15]. W kolejnych latach dominowały w lidze dwa kluby, Leicester Tigers i Wasps[16]. Rosło zainteresowanie kibiców ligą, a kluby osiągały sukcesy międzynarodowe – w pierwszych latach XXI w. najpierw Leicester Tigers[17][18], a potem Wasps po dwa razy z rzędu wygrali w Pucharze Heinekena (w 2007 te dwie drużyny zagrały ze sobą w finale tych rozgrywek)[19]. Dominację w Europie ograniczyło jednak wprowadzenie pułapu wynagrodzeń[20]. W sezonie 2019/2020 doszło do skandalu – okazało się, że Saracens w ciągu trzech poprzednich sezonów (w ciągu których zdobyli dwa mistrzostwa) naruszało ten pułap wynagrodzeń i w efekcie zostało ukarane karną degradacją na koniec sezonu[21][22][23]. Z kolei w sezonie 2022/2023 z powodu kłopotów finansowych zawieszono i wykluczono z ligi aż trzy spośród 13 uczestniczących w rozgrywkach drużyn: Worcester Warriors, Wasps i tuż po zakończeniu rozgrywek London Irish[24][25][26].

W poszczególnych sezonach zmieniały się zasady spadku i awansu, m.in. w niektórych sezonach stosowano mecze barażowe między najsłabszymi drużynami Premiership i najlepszymi Premiership Two (drugiego poziomu rozgrywek). W 2000 rozpoczęto naliczanie punktów bonusowych, a oprócz sezonu ligowego pojawiła się dodatkowa faza play-off obejmująca ćwierćfinały, półfinały i finał. Uregulowano wówczas też kwestię spadku i awansu – ustalając zasadę automatycznego spadku najsłabszej drużyny i zastępowania jej najlepszą drużyną z niższego poziomu[2], choć największe kluby ligi chciały zlikwidować możliwość spadku i awansu w drodze sportowych rozgrywek, zastępując ją możliwością dopuszczenia do ligi wyłącznie na podstawie kryteriów finansowych[27]. W 2021 podjęto decyzję o wprowadzeniu moratorium na spadek z ligi po sezonie 2020/2021, przy zachowaniu awansu z poziomu Championship[28]. Następnie brak spadków z ligi przedłużono do sezonu 2022/2023. Począwszy od sezonu 2023/2024 zaplanowano rozgrywanie meczów barażowych o udział w Premiership pomiędzy ostatnią drużyną tej ligi a mistrzem Championship[29].

Począwszy od sezonu 2002/2003 rozgrywki fazy play-off decydowały o tytule mistrza Anglii. Zmienił się jednak ich format – zamiast ośmiu drużyn uczestniczyły w nich najpierw trzy zespoły (półfinał między drugą i trzecią drużyną ligi, a następnie finał między zwycięzcą półfinału i pierwszą drużyną ligi), a potem cztery (wprowadzono drugi półfinał między najlepszą i czwartą drużyną ligi)[30].

Obecny format rozgrywek (2023/2024)

edytuj

Sezon ligowy składa się z dwóch części: rundy zasadniczej toczonej systemem kołowym (każdy z każdym u siebie i na wyjeździe) oraz rundy pucharowej. W fazie zasadniczej rozgrywane jest 18 kolejek (po 9 w pierwszej rundzie i rundzie rewanżowej). Cztery najlepsze drużyny w końcowej tabeli rundy zasadniczej kwalifikują się do półfinałów. Zwycięzcy z półfinałów walczą o tytuł mistrza Anglii w finałowym spotkaniu na Twickenham Stadium. Żaden zespół nie spada z ligi[31].

O kolejności zespołów w tabeli ligowej decyduje w pierwszej kolejności punkty zdobyte w rozgrywkach: cztery za zwycięstwo, dwa za remis, zero za porażkę oraz po jednym punkcie bonusowym za zdobycie w meczu co najmniej 4 przyłożeń i za porażkę nie wyższą niż 7 punktami. Jeśli liczba tych punktów jest równa o pozycji w tabeli decydują kolejno liczba zwycięstw w rozgrywkach, bilans punktów meczowych, liczba zdobytych punktów meczowych, bilans punktów meczowych w meczach z zespołem, z którym rywalizuje o miejsce w tabeli[31].

Kluby uczestniczące w rozgrywkach obowiązuje ustalany przed każdym sezonem przez Premiership Rugby Board pułap wynagrodzeń, mający chronić kluby przed problemami finansowymi i zapewniać konkurencyjność rozgrywek. Przekroczenie tego pułapu skutkuje karami. W sezonie 2017/2018 wynosił on 7 milionów funtów. System posiada wiele ulg i wyjątków m.in. z limitu wyłączone są wynagrodzenia dwóch zawodników w każdym klubie, wynagrodzenia zawodników zatrudnionych w celu zastąpienia graczy kontuzjowanych. Premiowane są też działania na rzecz utalentowanych angielskich zawodników[32]. W 2020, z powodu kłopotów finansowych wywołanych pandemią COVID-19 podjęto decyzję o przejściowym zmniejszeniu limitu do 5,6 milionów funtów w okresie od sezonu 2021/2022 do sezonu 2023/2024, a także ograniczenia liczby zawodników wyłączonych z limitu do jednego w sezonach 2022/2023 i 2023/2024[33].

Wyniki rozgrywek

edytuj

Najlepsze drużyny ligi w sezonach 1987/1988–2001/2002 (do sezonu 1999/2000 nie rozgrywano fazy play-off, w sezonach 2000/2001 i 2001/2002 mimo rozegrania fazy play-off mistrzem Anglii została najlepsza drużyna w tabeli ligowej):

Sezon Mistrz Wicemistrz
1987/1988[34] Leicester Tigers Wasps
1988/1989[35] Bath Gloucester
1989/1990[36] Wasps Gloucester
1990/1991[37] Bath Wasps
1991/1992[38] Bath Orrell
1992/1993[39] Bath Wasps
1993/1994[40] Bath Leicester Tigers
1994/1995[41] Leicester Tigers Bath
1995/1996[42] Bath Leicester Tigers
1996/1997[43] Wasps Bath
1997/1998[44] Newcastle Falcons Saracens
1998/1999[45] Leicester Tigers Northampton Saints
1999/2000[46] Leicester Tigers Bath
2000/2001[47] Leicester Tigers London Wasps
2001/2002[48] Leicester Tigers Sale Sharks

Wyniki finałów od sezonu 2002/2003:

Sezon Mistrz Wynik finału Wicemistrz Data finału Miejsce finału Liczba publiczności Najlepsza drużyna fazy ligowej
2002/2003[49] London Wasps 39:3 Gloucester 31.05.2003 Twickenham Stadium 42 000 Gloucester[50]
2003/2004[51] London Wasps 10:6 Bath 29.05.2004 Twickenham Stadium 59 500 Bath[52]
2004/2005[53] London Wasps 39:14 Leicester Tigers 14.05.2005 Twickenham Stadium 66 000 Leicester Tigers[54]
2005/2006[55] Sale Sharks 45:20 Leicester Tigers 27.05.2006 Twickenham Stadium 58 000 Sale Sharks[56]
2006/2007[57] Leicester Tigers 44:16 Gloucester 12.05.2007 Twickenham Stadium 59 400 Gloucester[58]
2007/2008[59] London Wasps 26:16 Leicester Tigers 31.05.2008 Twickenham Stadium 81 600 Gloucester[60]
2008/2009[61] Leicester Tigers 10:9 London Irish 16.05.2009 Twickenham Stadium 81 601 Leicester Tigers[62]
2009/2010[63] Leicester Tigers 33:27 Saracens 29.05.2010 Twickenham Stadium 81 600 Leicester Tigers[64]
2010/2011[65] Saracens 22:18 Leicester Tigers 28.05.2011 Twickenham Stadium 80 016 Leicester Tigers[66]
2011/2012[67] Harlequins 30:23 Leicester Tigers 26.05.2012 Twickenham Stadium 81 779 Harlequins[68]
2012/2013[69] Leicester Tigers 37:17 Northampton Saints 25.05.2013 Twickenham Stadium Saracens[70]
2013/2014[71] Northampton Saints 24:20 Saracens 31.05.2014 Twickenham Stadium 81 193 Saracens[72]
2014/2015[73] Saracens 28:16 Bath 30.05.2015 Twickenham Stadium 80 589 Northampton Saints[74]
2015/2016[75] Saracens 28:20 Exeter Chiefs 28.05.2016 Twickenham Stadium 77 109 Saracens[76]
2016/2017[77] Exeter Chiefs 23:20 Wasps 27.05.2017 Twickenham Stadium 79 657 Wasps[78]
2017/2018[79] Saracens 27:10 Exeter Chiefs 26.05.2018 Twickenham Stadium 75 128 Exeter Chiefs[80]
2018/2019[81] Saracens 37:34 Exeter Chiefs 1.06.2019 Twickenham Stadium 75 329 Exeter Chiefs[82]
2019/2020[83] Exeter Chiefs 19:13 Wasps 24.10.2020 Twickenham Stadium – Exeter Chiefs[84]
2020/2021[85] Harlequins 40:38 Exeter Chiefs 26.06.2021 Twickenham Stadium 10 000 Bristol Bears[86]
2021/2022[87] Leicester Tigers 40:38 Saracens 18.06.2022 Twickenham Stadium 72 784 Leicester Tigers[88]
2022/2023[89] Saracens 35:25 Sale Sharks 27.05.2023 Twickenham Stadium ... Saracens[90]
2023/2024[91] Northampton Saints 25:21 Bath 8.06.2023 Twickenham Stadium ... Northampton Saints

Wyniki finałów 2001 i 2002

edytuj

W sezonach 2000/2001 i 2001/2002 rozgrywano fazę play-off z finałem, jednak mistrzem Anglii zostawał zwycięzca rozgrywek ligowych, a nie zwycięzca finału:

Sezon Zwycięzca Wynik finału Przegrany Data finału Miejsce finału Liczba publiczności Najlepsza drużyna fazy ligowej
2000/2001[92] Leicester Tigers 22:10 Bath Twickenham Stadium Leicester Tigers[47]
2001/2002[93] Gloucester 28:23 Bristol Shoguns 8.06.2002 Twickenham Stadium 28 500 Leicester Tigers[48]

Statystyki graczy

edytuj

Zgodnie z danymi na koniec sezonu 2022/2023 najwięcej przyłożeń w historii ligi zdobył Chris Ashton. Najwięcej skutecznych rzutów karnych i podwyższeń wykonał Charlie Hodgson, a drop goali on oraz Alex Goode. Hodgson jest także zdobywcą największej liczby punktów w historii ligi. Natomiast graczem, który wystąpił w największej liczbie spotkań jest Richard Wigglesworth[94].

Uczestnicy rozgrywek

edytuj
 
Uczestnicy rozgrywek w sezonie 2023/2024

Lista drużyn uczestniczących w rozgrywkach Premiership (na zielono wiersze z drużynami uczestniczącymi w rozgrywkach w sezonie 2023/2024)[95][96][39]:

Klub Miejscowość Sezony w lidze Mistrzostwa Uwagi
Bath Bath 35 (od 1987) 6 (1989, 1991–1994, 1996)
Bedford Blues Bedford 3 (1989–1990, 1998–2000) 0
Bristol Bears Bristol 24 (1987–1998, 1999–2003, 2005–2009, 2016–2017, od 2018) 0 dawniej Bristol, Bristol Shoguns
Coventry Coventry 1 (1987–1988) 0
Exeter Chiefs Exeter 12 (od 2010) 2 (2017, 2020)
Gloucester Gloucester 35 (od 1987) 0
Harlequins Londyn (Twickenham) 34 (1987–2005, od 2006) 2 (2012, 2021)
Leeds Carnegie Leeds 8 (2001–2006, 2007–2008, 2009–2011) 0 dawniej Leeds Tykes
Leicester Tigers Leicester 35 (od 1987) 11 (1988, 1995, 1999–2002, 2007, 2009, 2010, 2013, 2022)
Liverpool St Helens Liverpool 2 (1988–1989, 1990–1991) 0
London Irish Londyn (Brentford) 27 (1991–1994, 1996–2016, 2017–2018, 2019–2023) 1 (1998) (dawniej w Coventry)
London Scottish Londyn (Richmond) 2 (1992–1993, 1998–1999) 0
London Welsh Oksford 2 (2012–2013, 2014–2015) 0
Moseley Birmingham 4 (1987–1991) 0
Newcastle Falcons Newcastle 24 (1993–1994, 1997–2012, 2013–2019, od 2020) 1 (1998) dawniej Newcastle Gosforth, Newcastle
Northampton Saints Northampton 30 (1990–1995, 1996–2007, od 2008) 2 (2014, 2024)
Nottingham Nottingham 5 (1987–1992) 0
Orrell Manchester (Orrell) 10 (1987–1997) 0
Richmond Londyn (Richmond) 2 (1997–1999) 0
Rosslyn Park Londyn (Roehampton) 4 (1988–1992) 0
Rotherham Titans Rotherham 2 (2000–2001, 2003–2004) 0
Rugby Rugby 2 (1991–1993) 0
Sale Sharks Manchester (Eccles) 29 (1987–1988, od 1994) 1 (2006) dawniej Sale (w Sale i Stockport)
Saracens Londyn (Hendon) 30 (1989–1993, 1995–2020, od 2021) 6 (2011, 2015, 2016, 2018, 2019, 2023) (dawniej w Watford)
Wasps Coventry 35 (1987–2023) 6 (1990, 1997, 2003–2005, 2008) (dawniej w Londynie i High Wycombe)
Waterloo Liverpool (Blundellsands) 2 (1987–1989) 0
West Hartlepool Hartlepool 5 (1992–1993, 1994–1997, 1998–1998) 0
Worcester Warriors Worcester 16 (2004–2010, 2011–2014, 2015–2023) 0

Kwalifikacja do europejskich pucharów

edytuj

Zespoły uczestniczące w rozgrywkach Premiership biorą udział w europejskich pucharach klubowych: European Rugby Champions Cup (wcześniej pod nazwą Puchar Heinekena) i European Rugby Challenge Cup (niższej rangi od Champions Cup). Anglia miała zapewnione co najmniej sześć miejsc dla najlepszych drużyn w Champions Cup (przy czym szczegółowe zasady kwalifikacji były zmienne, m.in. przed 1994 do tej puli wliczano zdobywców Pucharu Heinekena z poprzedniego sezonu, potem zdobycie Pucharu powodowało awans niezależnie od puli 6 miejsc przeznaczonych dla pozostałych najlepszych drużyn ligi)[97][98]. W 2020 w związku z powiększeniem liczby drużyn w Champions Cup uzgodniono, że będzie tam występować osiem najlepszych drużyn Premiership. Drużyny ligowe, które nie zakwalifikują się do Champions Cup biorą udział w rozgrywkach Challenge Cup[99].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Russ Petty: Rugby statistics: Is the Aviva Premiership the most competitive league in Europe?. Rugby World, 2015-04-14. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)].
  2. ↑ a b c d e History. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
  3. ↑ Gallagher Premiership Rugby to kick off on 31 August 2018. Premiership Rugby, 2018-04-12. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
  4. ↑ Richards 2007 ↓, s. 180.
  5. ↑ Collins 2015 ↓, s. 408–409.
  6. ↑ a b Richards 2007 ↓, s. 193.
  7. ↑ Collins 2015 ↓, s. 409.
  8. ↑ a b Richards 2007 ↓, s. 216.
  9. ↑ a b Collins 2015 ↓, s. 411.
  10. ↑ Richards 2007 ↓, s. 229.
  11. ↑ a b Richards 2007 ↓, s. 234.
  12. ↑ Richards 2007 ↓, s. 249–251.
  13. ↑ Collins 2015 ↓, s. 486.
  14. ↑ Collins 2015 ↓, s. 486–487.
  15. ↑ Richards 2007 ↓, s. 250.
  16. ↑ Richards 2007 ↓, s. 251–252.
  17. ↑ Richards 2007 ↓, s. 265–266.
  18. ↑ Collins 2015 ↓, s. 487.
  19. ↑ Richards 2007 ↓, s. 273.
  20. ↑ Richards 2007 ↓, s. 274.
  21. ↑ Premiership Rugby Statement – Decision on Salary Cap charges. Premiership Rugby, 2019-11-05. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
  22. ↑ Update on Saracens Rugby Club. Premiership Rugby, 2020-01-28. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
  23. ↑ Paul Rees: Saracens accept relegation and issue apology for salary cap breaches. [w:] The Guardian [on-line]. 2020-01-19. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-19)]. (ang.).
  24. ↑ RFU Statement: Worcester Warriors. Premiership Rugby, 2022-10-06. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-13)]. (ang.).
  25. ↑ RFU statement confirming Wasps suspension from Gallagher Premiership Rugby. Premiership Rugby, 2022-10-13. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-18)]. (ang.).
  26. ↑ Joint Statement: London Irish. Premiership Rugby, 2023-06-06. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-09)]. (ang.).
  27. ↑ Richards 2007 ↓, s. 265.
  28. ↑ Premiership Rugby statement - RFU Council approve moratorium on relegation from Gallagher Premiership Rugby for the 2020-21 season. Premiership Rugby, 2021-02-12. [dostęp 2021-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-12)]. (ang.).
  29. ↑ Premiership expansion plans approved by RFU Council. Premiership Rugby, 2021-06-29. [dostęp 2021-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-09)]. (ang.).
  30. ↑ League rugby in England.... ESPN. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].
  31. ↑ a b Gallagher Premiership: Rules & Regulations. Rugby Football Union. [dostęp 2024-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-05)].
  32. ↑ Salary Cap. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  33. ↑ Premiership Rugby clubs unanimously vote to temporarily reduce the salary cap. Premiership Rugby, 2020-06-10. [dostęp 2020-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-24)].
  34. ↑ Courage Clubs Championship - 1987/1988. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
  35. ↑ Courage League - Final League Tables – 1988/89. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
  36. ↑ Courage Leagues - Final League Tables – 1989/90. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
  37. ↑ Courage League - Final League Tables – 1990/91. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
  38. ↑ Courage National League - Final League Tables – 1991/92. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
  39. ↑ a b Courage National Leagues - Final League Table – 1992/93. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
  40. ↑ Courage National Leagues - Final League Tables – 1993/94. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
  41. ↑ Courage National Leagues - Final League Tables – 1994/95. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
  42. ↑ Courage National Leagues - Final Tables – 1995/96. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
  43. ↑ Courage National Leagues - Final League Table – 1996/97. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
  44. ↑ 1997–1998 – Allied Dunbar Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-02)].
  45. ↑ 1998−1999 – Allied Dunbar Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-09)].
  46. ↑ 1999–2000 – Allied Dunbar Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  47. ↑ a b 2000–2001 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  48. ↑ a b 2001–2002 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  49. ↑ Wasps clinch Zurich Premiership title. Premiership Rugby, 2003-05-31. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  50. ↑ 2002–2003 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  51. ↑ Wasps nail down the Premiership. Premiership Rugby, 2004-05-29. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  52. ↑ 2003–2004 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  53. ↑ Wasps seal an historic hat trick. Premiership Rugby, 2005-05-14. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  54. ↑ 2004–2005 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  55. ↑ Sale Sharks crowned GUINNESS PREMIERSHIP champions. Premiership Rugby, 2006-05-27. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  56. ↑ 2005−2006 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  57. ↑ Leicester Tigers lift Guinness Premiership title. Premiership Rugby, 2007-05-12. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  58. ↑ 2006–2007 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  59. ↑ Wasps clinch Premiership glory. Premiership Rugby, 2008-05-31. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  60. ↑ 2007–2008 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  61. ↑ Terrific Tigers tame the Exiles and take title. Premiership Rugby, 2009-05-16. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  62. ↑ 2008–2009 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  63. ↑ Tigers at the double after late Hipkiss try. Premiership Rugby, 2010-05-29. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  64. ↑ 2009–2010 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  65. ↑ Saracens end Tigers’ Twickenham run. Premiership Rugby, 2011-05-28. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  66. ↑ 2010–2011 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  67. ↑ Quins crowned champions after taming Tigers at Twickenham. Premiership Rugby, 2012-05-26. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  68. ↑ 2011–2012 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  69. ↑ Leicester Tigers 37 Northampton Saints 17. Premiership Rugby, 2013-05-25. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  70. ↑ 2012−2013 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  71. ↑ Aviva Premiership Final: Saracens 20 Northampton Saints 24. Premiership Rugby, 2014-05-31. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  72. ↑ 2013–2014 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  73. ↑ Aviva Premiership Rugby Final: Bath Rugby 16 Saracens 28. Premiership Rugby, 2015-05-30. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  74. ↑ 2014–2015 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  75. ↑ Match Report: Saracens 28 Exeter Chiefs 20. Premiership Rugby, 2016-05-28. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  76. ↑ 2015–2016 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
  77. ↑ Match Report: Wasps 20 Exeter Chiefs 23 (AET). Premiership Rugby, 2017-05-27. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-31)].
  78. ↑ 2016–2017 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
  79. ↑ Aviva Premiership Rugby Final Report: Saracens 27 Exeter Chiefs 10. Premiership Rugby, 2018-05-26. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-28)].
  80. ↑ 2017–2018 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
  81. ↑ Match Report: Exeter Chiefs 34-37 Saracens. Premiership Rugby, 2019-06-01. [dostęp 2019-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-01)].
  82. ↑ 2018–2019 – Gallagher Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2019-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-01)].
  83. ↑ Exeter Chiefs 19-13 Wasps. Premiership Rugby, 2020-10-25. [dostęp 2020-10-25].
  84. ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)].
  85. ↑ Exeter Chiefs 38-40 Harlequins. Premiership Rugby, 2021-06-26. [dostęp 2021-06-28].
  86. ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2021-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-28)].
  87. ↑ Final review: Burns the hero as Tigers beat Saracens to clinch title. Premiership Rugby, 2022-06-20. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-22)].
  88. ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-22)].
  89. ↑ Super Saracens sink Sale Sharks to claim sixth Gallagher Premiership Rugby title. Premiership Rugby, 2023-05-27. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-28)].
  90. ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-25)].
  91. ↑ Mitchell strikes late as Northampton Saints win classic Final. Premiership Rugby, 2024-06-08. [dostęp 2024-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-09)].
  92. ↑ Zurich Championship Final: Leicester class sinks Bath. The Telegraph, 2001-05-13. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-28)].
  93. ↑ Gloucester win Zurich Championship. Premiership Rugby, 2002-06-08. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
  94. ↑ All-Time Player Stats. Premiership Rugby. [dostęp 2023-06-19].
  95. ↑ History. Premiership Rugby. [dostęp 2019-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-30)].
  96. ↑ Our Clubs. Premiership Rugby. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-06)].
  97. ↑ Qualification Process. Heineken Cup. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-26)].
  98. ↑ Qualification. European Professional Club Rugby. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].
  99. ↑ New EPCR tournament formats agreed for 2020/21 season. European Professional Club Rugby, 2020-09-02. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-03)].

Bibliografia

edytuj
  • Tony Collins: The Oval World: A Global History of Rugby. London - New Dehli - New York - Sydney: Bloomsbury, 2015. ISBN 978-1-4088-4371-0. (ang.).
  • Huw Richards: A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. London - Edinburgh: Mainstream Publishing, 2007. ISBN 978-1-84596-255-5. (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Premiership_Rugby&oldid=74489504”