Powiat Krotoschin

(Przekierowano z Powiat Krotoszyn)

Powiat Krotoszyn (niem. Kreis Krotoschin)[1] – pruski powiat leżący w obrębie rejencji poznańskiej Prowincji Poznańskiej Królestwa Prus. Istniał w latach 1793–1919. Siedzibą landrata był Krotoszyn (niem. Krotoschin).

Powiat Krotoszyn
Kreis Krotoschin
powiat
Państwo

 Królestwo Prus

Populacja (1837)
• liczba ludności


53 393[1]

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba okręgów

4

Liczba majątków

53

brak współrzędnych

Pruski powiat Krotoszyn powstał w 1793 roku po drugim rozbiorze Polski[2]. Od północy i wschodu powiat Krotoszyn graniczył z powiatem śremskim i pleszewskim, natomiast od południa stykał się z powiatem odolanowskim i śląskim. Od zachodu z kolei graniczył z powiatem krobskim[3].

Okręgi, miasta i wsie

edytuj

Powiat dzielił się na cztery okręgi policyjne:[3]

  • krotoszyński,
  • kobyliński,
  • borkowski,
  • koźmiński,
  • miasta – Krotoszyn, Kobylin, Koźmin, Zduny – nie były objęte żadnym okręgiem i były bezpośrednio nadzorowane przez landrata

W obrębie powiatu znajdowało się 7 miast: (Borek, Dobrzyca, Krotoszyn, Kobylin, Koźmin, Pogorzela, Zduny) oraz 53 majątki, które łącznie składały się z 237 wsi i osad (w tym: 6 osad olęderskich, 7 karczm i 36 folwarków). Do dóbr rządu pruskiego w Berlinie należały tylko dwa majątki: Borzęcice oraz Budy.

Miasto Domy Liczba mieszkańców
Krotoszyn 653 6 266
Koźmin 362 3 439
Zduny 672 3 144
Kobylin 261 2 226
Borek 202 1 750
Pogorzela 162 1 326
Dobrzyca 122 937

Dane za rok 1837[3]

Ludność i gospodarka

edytuj

Powiat zamieszkiwało – według spisu urzędowego z roku 1837 – ponad 53,4 tys. osób (w miastach 19 tys., na wsi – 34 tys.)[3]. W 1909 roku powiat zamieszkiwało 45 855 osób (31 tys. katolików, 13 tys. ewangelików, 670 żydów)[2]. Głównym zajęciem ludności było rolnictwo i chów bydła[3]. Na obszarze powiatu działało 5 parafii protestanckich i 22 katolickich[3]. Ponadto na terenie powiatu działało 5 synagog (w Krotoszynie, Koźminie, Zdunach, Pogorzeli i Dobrzycy). Leon Plater w swoim dziele "Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego" (1846) wzmiankuje o 7 rzekach (główne to Obra i Orla, mniejsze znaczenie miały Lutynia, Ołobok, Rzedziąca, Orla tylna i Ochla)[3]. Na terenie powiatu było 66 jezior i stawów oraz 5 większych lasów. Większymi ciągami komunikacyjnymi w powiecie były trzy drogi: z Wrocławia, przez Milicz i Krotoszyn w kierunku Kalisza, z Wrocławia, przez Krotoszyn, Koźmin, Wrześnię, Gniezno w kierunku Torunia oraz Krotoszyn-Koźmin-Borek-Poznań[3]. W obrębie powiatu działały 4 stacje poczty konnej oraz 3 poczty listowe[3].

Przypisy

edytuj
  1. a b Johann Gottfried Hoffmann: Die Bevölkerung des Preußischen Staats. Berlin: 1839, s. 237.
  2. a b Historie des Kreises. Heimatkreisgemeinschaft Krotoschin. [dostęp 2015-04-19]. (niem.).
  3. a b c d e f g h i Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 236-248.

Linki zewnętrzne

edytuj