Pełcza (Ukraina)
Pełcza (ukr. Повча, Powcza) – wieś na Ukrainie w rejonie dubieńskim obwodu rówieńskiego, centrum powczanskiej silskiej rady.
 Cerkiew Świętej Trójcy z 1896 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Wysokość |
257 m n.p.m. |
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+380 3656 |
| Kod pocztowy |
35644 |
| Tablice rejestracyjne |
BK / 18 |
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 50°22′27″N 25°30′02″E/50,374167 25,500556
| |
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1583 r. Prywatna wieś szlachecka, położona w województwie wołyńskim, w 1739 roku należała wraz z folwarkiem do klucza Ptycza Lubomirskich[1]. Po III rozbiorze w guberni wołyńskiej. Własność m.in. Sanguszków i książąt Boriatyńskich. W II Rzeczypospolitej Pełcza należała do gminy Werba w powiecie dubieńskim województwa wołyńskiego.
W okresie międzywojennym funkcjonowała tu szkoła powszechna[2].
Po agresji radzieckiej na Polskę w 1939 r. została włączona w struktury administracyjne USRR. Mieszkający we wsi Polacy padli ofiarą represji ze strony władz sowieckich[3].
Po ataku III Rzeszy na ZSRR w 1941 r. znalazła się pod okupacją niemiecką (okręg generalny Wolhynien-Podolien, Reichskommissariat Ukraine).
W 1943 r. Pełcza leżała w rejonie czystek prowadzonych na Wołyniu przez nacjonalistów ukraińskich. Ich ofiarą padli polscy mieszkańcy wsi[4], a także ukraiński ksiądz prawosławny[5]. Wieś została wpisana do Kresowej księgi sprawiedliwych na stronie 25[6].
Po II wojnie światowej Pełcza znalazła się w granicach ZSRR, a od 1991 r. w niepodległej Ukrainie.
Od miejscowości pochodzi nazwa jednostek fizycznogeograficznych: Pasma Pełczańskiego (Повчанська височина)[7] i Pasma Pełczańsko-Mizockiego[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok XV, zeszyt 3 (58), 1972, s. 438.
- ↑ „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Wołyńskiego” (R. 7, nr 4), kwiecień 1930, s. 115.
- ↑ Niekompletna lista Polaków - mieszkańców Pełczy - wywiezionych na Syberię. [dostęp 2017-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-29)].
- ↑ Kalendarium ludobójstwa dokonanego przez Ukraińców na Polakach w latach 1939 - 1948. [dostęp 2011-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-09)].
- ↑ Petronela Giszczak, Wspomnienia z Wołynia - Witosówka i okolice: Kiedy o takim zdarzeniu dowiedział się kapłan prawosławny, pojechał do ks. Murawskiego i powiedział: „na moją odpowiedzialność proszę, wrócić do mnie do domu”. Ks. Murawski wrócił, ale nie na długo, gdyż po jakimś czasie bandyci zemścili się na ukraińskim księdzu, przyszli do niego w nocy i zabili. Osobiście widziałam trumnę z ciałem ubranym w szaty pogrzebowe. Wtedy też ks. Murawski wyjechał po raz drugi i do Pełczy nigdy już nie wrócił.
- ↑ Pełcza, gmina Werba – wieś ukraińska, w której żyło kilkanaście rodzin polskich. W 1943 r. upowcy zabili duchownego prawosławnego za to, że ostrzegł proboszcza miejscowej parafii rzymskokatolickiej, księdza Bolesława Murawskiego, o grożącym mu z ich strony niebezpieczeństwie, dzięki czemu wyjechał przed napadem. Źródło: W. Siemaszko, E. Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa 2000, t. 1, s. 111 (na podstawie relacji Wadiusza Kiesza).
- ↑ Alf Soczyński, Kresy – przywracanie pamięci. Boremel i Horochów
- ↑ Henryk Maruszczak, Ina Sirenko, Problemy regionalizacji geomorfologicznej wschodniej części wału metakarpackiego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska (Lublin – Polonia)”, 44/45 (2), 1990, s. 37–65.
Linki zewnętrzne
edytuj- Pełcza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 438.
- Przedwojenne zdjęcie wykonane w Pełczy
- Powcza na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Pogoda w Powczy