Polski Samodzielny Batalion Specjalny
Polski Samodzielny Batalion Specjalny[3] (PSBS) – pododdział dywersyjno-rozpoznawczy ludowego Wojska Polskiego. Wzorowany na batalionie spadochronowym Armii Czerwonej. W maju 1944 roku podporządkowany Polskiemu Sztabowi Partyzanckiemu, przemianowanemu na Bazę Oddziałów Desantowych, później na Bazę Materiałowo-Technicznego Zaopatrzenia, później w kompetencji Kierownika Resortu Bezpieczeństwa Publicznego PKWN.[4]
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Numer |
JW Poczta Polowa 21640[2] |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
Polski Sztab Partyzancki |
| Skład |
patrz tekst |
Historia batalionu
edytuj18 października 1943 dowódca 1 Korpusu Polskiego w ZSRR, gen. bryg. Zygmunt Berling rozkazał mjr. Henrykowi Toruńczykowi przystąpić do organizacji jednostki przeznaczonej do walki na tyłach wroga. Samodzielny batalion formowany był w osiedlu typu miejskiego Biełoomut, w rejonie łuchowickim obwodu moskiewskiego, w oparciu o radziecki etat Nr 035/24 - batalionu spadochronowo-desantowego (ros. парашютно-десантный батальон).
Powołany pod nadzorem Stanisława Radkiewicza był zalążkiem wojskowych oddziałów Resortu Bezpieczeństwa Publicznego przy PKWN. Szkoleniem tego oddziału zajmowali się sowieccy specjaliści z NKWD, a niektórzy z nich objęli potem w nim stanowiska dowódcze.
Żołnierze PSBS zrzucani byli za linią frontu, gdzie zajmowali się m.in. rozpoznawaniem sił armii niemieckiej oraz akcjami dywersyjnymi na strategiczne cele, jak również rozpoznawaniem struktur polskiej partyzantki niekomunistycznej (gł. NSZ i AK). Od maja do września 1944 wysłano 12 grup wywiadowczych i dywersyjnych w łącznej sile 296 ludzi.
Jednostką Wojskową, która dziedziczyła tradycje PSBS był 1 Batalion Szturmowy, a obecnie kontynuator 1 Batalionu Szturmowego Jednostka Wojskowa Komandosów.
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja batalionu według etatu Nr 035/24
- Dowództwo
- kompania radiotelegrafistów
- kompania minerska
- kompania zwiadowców
- kompania zwiadowców
- kompania ciężkich karabinów maszynowych
- kompania moździerzy
- kompania rusznic przeciwpancernych
Obsada personalna
edytujObsada personalna batalionu:
- dowódca - mjr / ppłk Henryk Toruńczyk
- zastępca dowódcy do spraw liniowych - mjr Leon Rubinsztajn
- zastępca dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych - kpt. Józef Krakowski
- zastępca dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych - kpt. Józef Kratko (do 20 V 1944)
- zastępca dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych - kpt. Jan Rusiecki (od 20 V 1944)
- szef Wydziału Polityczno-Wychowawczego - ppor. Stefan Halpner
- lektor Wydziału Polityczno-Wychowawczego - por. Romana Pawłowska
- szef Wydziału Organizacyjno-Administracyjnego - kpt. Jan Perkowski
- oficer Wydziału Organizacyjno-Administracyjnego - kpt. Natan Badjan
- starszy instruktor wyszkolenia minerskiego - ppor. Lucyna Hertz
- lekarz - mjr Leo Samet[5]
Przypisy
edytuj- ↑ TRADYCJE JEDNOSTKI WOJSKOWEJ KOMANDOSÓW
- ↑ Baza jednostek wojskowych RKKA w latach 1943-45
- ↑ Polski Samodzielny Batalion Specjalny, to oficjalna nazwa jednostki umieszczona między innymi na pieczęci urzędowej. Równocześnie stosowano inne nazwy pododdziału: Batalion Specjalny lub Batalion Szturmowy. Ryszard Terlecki utrzymuje, że pododdział powstał jako Samodzielny Batalion Szturmowy, a w marcu 1944 przemianowany został na Polski Samodzielny Batalion Specjalny.
- ↑ Sławomir Cenckiewicz, Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943-1991 (wprowadzenie do syntezy), Poznań 2011, s. 51.
- ↑ W latach 1957–1963, w stopniu generała brygady, był szefem Departamentu Służby Zdrowia MON.
Bibliografia
edytuj- Edwarda Markowa, Sprawozdanie z działalności Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 2 (31), Warszawa 1964, s. 343-360.
- Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007.
- Anna Grażyna Kister, Pretorianie. Polski Samodzielny Batalion Specjalny i Wojska Wewnętrzne 18 X 1943 – 26 III 1945, Warszawa 2010