Drobnołuszczak sarni
Drobnołuszczak sarni (Pluteus pouzarianus Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnołuszczak sarni |
| Nazwa systematyczna | |
| Pluteus pouzarianus Singer Sydowia 36: 283 (1983) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał Rolf Singer w 1983 r. w Czechosłowacji[1]. Synonim: Pluteus pouzarianus var. albus Bonnard 1993[2].
Alina Skirgiełło w 1999 r. opisała go pod nazwą łuskowiec czeski[3]. Władysław Wojewoda w 1998 r. zaproponował nazwę łuskowiec ciemnobrązowy, a w 2003 r. drobnołuszczak sarni[4].
Morfologia
edytujŚrednica 4,5–9 cm, u młodych okazów wypukły, z wiekiem rozpościerający się, w stanie dojrzałym płasko wypukły, czasem z niewielkim garbkiem lub wklęśnięciem. Powierzchnia ciemna, szarobrązowa, gładka, na brzegu gładka, na środku drobno włókienkowata, błyszcząca[3].
Wolne, dość gęste, brzuchate, o szerokości do 11 mm, różowawe. Ostrza białe[3].
Wysokość 1,5–9,5 cm, grubość do 0,5–1,5 cm, walcowaty czasami ze zgrubiałą podstawą, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia o barwie białawej, przy podstawie brązowawa i włókienkowata. Pierścienia brak[3].
W kapeluszu brudno biały, w trzonie szarawo biały, o słodko-rzodkwiowym zapachu i bez wyraźnego smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 16–98 × 4–5,5 µm, szerokoelipsoidalne, czasem owalne, gładkie. Podstawki czterozarodnikowe. Cheilocystydy liczne, o kształcie od maczugowatego do wąskomaczugowatego, bezbarwne i cienkościenne, o wymiarach 30–50(-60) × 12–18(-24) µm. Pleurocystydy liczne, o wymiarach 70–90 × 13–22 µm, wąskowrzecionowate z 2–4 hakami na szczycie. W części szczytowej mają grubą ścianę komórkową (do 3 µm). Strzępki w skórce kapelusza tworzą dwie warstwy; w górnej warstwie są bezbarwne, w dolnej w środku zabarwione. Szczytowe elementy strzępek mają wymiary75–135 × 7–15 µm. Sprzążki występują w prawie wszystkich strzępkach skórki kapelusza i trzonu[3].
-
Trzon i blaszki -
Strzępki skórki. Widoczna sprzążka -
Zarodniki -
Cheilocystydy
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Występowanie
edytujOpisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej i Europie (w tym na Islandii)[5]. W. Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. podaje 10 stanowisk z uwagą, że jego rozprzestrzenienie w Polsce i stopień zagrożenia nie są znane[4]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście grzybów zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, na martwym drewnie, zwłaszcza jodły, świerka i sosny[4]. Owocniki od maja do listopada[3].
Gatunki podobne
edytujDrobnołuszczak sarni jest mikroskopowo bardzo podobny do drobnołuszczaka jeleniego (Pluteus cervinus), ale odróżnia się występowaniem sprzążek, których drobnołuszczak jeleni nie ma. Ponadto drobnołuszczak sarni rozwija się na drewnie drzew iglastych, ma mniejsze owocniki i bardziej szare. Odróżnia się również zapachem[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-02-02] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-02-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Pluteus pouzarianus [online], Discover Life [dostęp 2021-01-30] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska drobnołuszczaka sarniego w Polsce [online] [dostęp 2021-02-02] (ang.).