Cheilocystydy, zwane też cystydami marginalnymi (l. poj. łac. cheilocystidium, l.mn. cheilocystidia, ang. cheilocystids) – rodzaj cystyd występujący na brzegu lub ostrzu blaszek lub rurek u grzybów[1]. Mogą być tej samej wysokości co podstawki, lub wyższe, zwykle odróżniają się od nich wielkością i kształtem. Zazwyczaj są rozdęte – maczugowate, wrzecionowate, butelkowate, czasami zakończone kończykiem lub niewielką główką[2]. Przeważnie też można je dostrzec przez lupę, a czasami nawet gołym okiem (jako omszenie blaszki). Odgrywają dużą rolę przy mikroskopowym oznaczaniu niektórych gatunków grzybów, np. Inocybe (strzępiak) czy Mycena (grzybówka)[1]. U dzwonkówki czarniawej (Entoloma serrulatum) są wewnątrzkomórkowo wybarwione niebieskim pigmentem i występują tak licznie na ostrzach blaszek, że ostrza te są wyraźnie kontrastujące[3].

Cystydy występujące na ścianach blaszek to pleurocystydy. Na blaszkach mogą też występować cystydy inkrustowane – metuloidy[2].

Czasami wyróżnia się cheilocysty. Tą nazwą obejmuje się cystydy występujące zarówno na ostrzu blaszek, jak i na brzegach porów[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Atlas grzybów. Cystydy [online] [dostęp 2017-10-29].
  2. a b Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, ISBN 83-85444-66-1.
  3. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae, „Flora Agaricina Neerlandica”, 1, 1988, s. 156.
  4. Słownik terminów mykologicznych [online] [dostęp 2019-05-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-01].