Pilawa (wieś w powiecie piaseczyńskim)
Pilawa – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Piaseczno[5][6].
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
110-130 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-532[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPI |
| SIMC |
0006468[5] |
Położenie na mapie gminy Piaseczno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego  | |
 52°02′19″N 21°05′02″E/52,038611 21,083889[1]
| |
Informacje ogólne
edytujPilawa położona jest na południe od Piaseczna przy drodze krajowej nr 79, pomiędzy miejscowościami Żabieniec i Solec, otoczona obszarami Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. W Pilawie znajduje się siedziba Nadleśnictwa Chojnów zarządzającego Chojnowskim Parkiem Krajobrazowym. Jest tam niewielki, współczesny park krajobrazowy, a w nim terenowa ekspozycja dydaktyczna. Ulice, jak przystało na miejscowość wtopioną w przyrodę, mają przyrodnicze nazwy: Daglezji, Karłowatej Sosny, Klonowa, Kwitnąca, Leśna, Lipowa, Owocowa, Maślaków, Polna.
Przyroda
edytujW okolicy są liczne pomniki przyrody; dębów jest najwięcej, warto spojrzeć przynajmniej na kilka. Przed budynkiem nadleśnictwa rośnie dąb szypułkowy o wysokości 28 m i obwodzie 370 cm. W pobliżu, przy głównej szosie, jest grusza polna o wysokości 16 m i obwodzie 300 cm. Nieco ponad 1 km na południe od nadleśnictwa, wśród zabudowań wsi Orzeszyn jest siedem Dębów Łagowskiego, wszystkie mniej więcej podobnych rozmiarów – najdorodniejszy ma 370 cm obwodu. W otoczeniu Pilawy występują fragmenty nieczęsto na Mazowszu spotykanych lasów liściastych i mieszanych. Podlegają one ochronie w rezerwatach Chojnów, Pilawski Grąd, Uroczysko Stephana.
Pomiędzy szosami do Orzeszyna i Zalesia Górnego leżą Siwe Górki, kompleks rzadkich w Lasach Chojnowskich wydm polodowcowych. Na wschód od Pilawy, w dolince uregulowanej rzeczki Małej rozciągają się Łąki Soleckie, pod którymi kryją się złoża leczniczej borowiny. Entomolodzy (a ściślej lepidopterolodzy) zaobserwowali na tych łąkach 45 gatunków motyli dziennych, m.in. modraszeka telejusa i modraszeka nausitousa[7] – gatunki wymienione w dyrektywie siedliskowej, która stanowi podstawę do wyznaczania obszarów Natura 2000; ich obecność stawia ten teren w rzędzie najcenniejszych fragmentów Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. W części łąk na północ od szosy motyle musiały ustąpić miejsca koniom z usytuowanej na skraju lasu Stajni Chojnów.
Historia
edytujPilawa wzięła swą nazwę od karczmy stojącej niegdyś na rozdrożu przy trakcie wareckim, a ta od herbu Potockich z Wilanowa, do których należały tutejsze lasy. Niegdyś przez Pilawę przebiegała linia kolejki wąskotorowej z placu Unii Lubelskiej do Góry Kalwarii. W latach sześćdziesiątych XX w. znajdowała się w Pilawie pętla autobusów tzw. zielonej linii „Chojnów”, która w letnie niedziele dowoziła warszawiaków spod Pałacu Kultury na łono natury.
Przy szosie do Orzeszyna i Chojnowa, kilkaset metrów na południe od nadleśnictwa wznosi się pod starymi dębami pomnik Rzeczypospolitej Chojnowskiej, potężny głaz na cokole z pamiątkowym napisem. Upamiętnia on wydarzenia 1944 r., kiedy w dniach 2-16 sierpnia stacjonowało w okolicy duże zgrupowanie Armii Krajowej, pułku Baszta, które następnie odeszło z odsieczą dla walczącej Warszawy. Po drugiej stronie szosy obok zabudowań, stoi pomnik ofiar terroru hitlerowskiego. W dniu 25 września 1944 r. hitlerowscy zbrodniarze zamordowali tu 23 Polaków, w tym pięciu braci Czapskich.
4 grudnia 2003 doszło do wypadku rządowego śmigłowca Mi-8 z premierem Leszkiem Millerem na pokładzie.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa warszawskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 101099
- ↑ Wieś Pilawa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-30], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-03-30].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 939 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Grzegorz Bistuła – Prószyński: Motyle dzienne Chojnowskiego Parku Krajobrazowego w: M. Falkowski, M. Jeliński, K. Nowacka-Falkowska (red.) Chojnowski Park Krajobrazowy. Monografia przyrodniczo-edukacyjna. Otwock: ZPKMChiB,SFP Haistra, 2007, s. 112-115. ISBN 978-83-60886-00-7.
Bibliografia
edytuj- Lechosław Herz, Chojnowski Park Krajobrazowy (przewodnik)
- Chojnowski Park Krajobrazowy – monografia przyrodniczo-edukacyjna (pod redakcją Michała Falkowskiego, Michała Jelińskiego, Krystyny Nowackiej-Falkowskiej)