Pieczarka krótkotrzonowa
Pieczarka krótkotrzonowa (Agaricus lanipes (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieczarka krótkotrzonowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Agaricus lanipes (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček Mykologický Sborník 26(4-7): 58 (1949) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1938 r. Friedrich Alfred Møller i Julius Schäffer, nadając mu nazwę Psaliota lanipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1949 r. J. Hlaváček[1].
- Agaricus lanipes (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček 1949 var. lanipes
- Agaricus lanipes var. luteolorufescens (P.D. Orton) Bon & Courtec. 2008
- Agaricus lanipes var. macrosporus Saini, Atri & A.K. Gupta 1992
- Agaricus lanipes var. verecundus (F.H. Møller) F.H. Møller 1952
- Agaricus luteolorufescens P.D. Orton 1960
- Psalliota lanipes F.H. Møller & Jul. Schäff. 1938
- Psalliota lanipes F.H. Møller & Jul. Schäff. 1938 var. lanipes
- Psalliota lanipes var. verecunda F.H. Møller 1950[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujMięsisty, o średnicy do 12 cm, czasami nawet do 25 cm. Początkowo półkulisty, później płaski, czasami z wklęsłym środkiem. Powierzchnia biała z brązowymi łatkami, brzeg cienki, nie podwinięty i przeważnie z resztkami osłony częściowej[4].
Cienkie, gęste, wolne. Tylko u bardzo młodych okazów białe, szybko stają się różowe, potem od zarodników stają się coraz ciemniejsze; czekoladowobrązowe i ciemnobrązowe[4].
O wysokości 5–16 cm i grubości 1,5–2,5 cm, cylindryczny, u podstawy rozszerzony, w środku pusty. Posiada charakterystycznie żebrowany pierścień. Na powierzchni trzonu pod pierścieniem drobne, gęste i odstające jasnobrązowe kosmki, czasami łuseczki. Z podstawy trzonu wyrasta krótka, żółta ryzomorfa[4].
Miąższ białawy, na przekroju lekko różowiejący. Zapach przyjemny[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników ciemnobrązowy. Zarodniki elipsoidalne, wydłużone o wymiarach 5,5–8,0 × 3,5–5,5 µm. Na ostrzach blaszek liczne szeroko maczugowate, hialinowe cheilocystydy[4].
- Gatunki podobne
- Pieczarka leśna (Agaricus silvaticus). Odróżnia się drobniejszymi łuseczkami, niemal gładkim trzonem i zapachem świeżego drewna lub stearyny[5].
- Pieczarka krwawiąca Agaricus langei. Jej miąższ po nacięciu natychmiast barwi się na czerwono[6].
Występowanie i siedlisko
edytujPieczarka krótkotrzonowa znana jest tylko w Europie, Australii i Nowej Zelandii[7]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko w okolicach Częstochowy[3]. W 2006 r. znaleziono nowe stanowisko w Wielkopolsce[4]. Więcej stanowisk podaje internetowy atlas grzybów[8].
Naziemne grzyby saprotroficzne rosnące w parkach, ogrodach, liściastych lasach i na siedliskach ruderalnych[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-01-02] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-11-02] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 35, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Michał Wójtowski, Błażej Gierczyk, Anna Kujawa, Nowe stanowisko pieczarki krótkotrzonowej Agaricus lanipes (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Singer w Polsce – gatunku nowego dla Wielkopolski, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, 64 (2), s. 100–104.
- ↑ E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Helmut Grünert, Grzyby, Warszawa: Świat Książki, 1996, ISBN 83-7129-142-6.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-01-02].
- ↑ Atlas grzybów. Stanowiska ''Agaricus lanipes'' w Polsce [online] [dostęp 2017-11-02].