Phragmidium rubi-idaei
Phragmidium rubi-idaei (DC.) P. Karst. – gatunek grzybów z rodziny Phragmidiaceae[1]. Grzyb mikroskopijny pasożytujący na malinie właściwej (Rubus idaeus). Wywołuje u niej chorobę o nazwie rdza maliny[2].
.jpg) Ecja na liściu maliny | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Phragmidium rubi-idaei |
| Nazwa systematyczna | |
| Phragmidium rubi-idaei (DC.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 31: 52 (1878) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phragmidium, Phragmidiaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. de Candolle nadając mu nazwę Puccinia rubi-idaei. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1878 r. P. Karsten[1].
- Aecidium ribis-idaei (Pers.) Oudem.
- Aregma gracile Berk. 1836
- Caeoma gyrosum (Rebent.) Schltdl. 1824
- Lecythea gyrosa Lév. 1865
- Phragmidium gracile (Grev.) Cooke 1871
- Phragmidium gracile (Farl.) Arthur 1884
- Phragmidium imitans Arthur, 1912
- Phragmidium incrassatum var. gracile Farl. 1879
- Physonema gyrosa (Rebent.) Biv. 1847
- Puccinia gracilis Grev. 1824
- Puccinia rubi Schumach. 1803
- Puccinia rubi-idaei DC. 1815
- Uredo gyrosa Rebent. 1804
- Uredo rubi-idaei Pers. 1800
Morfologia
edytujPyknidia tworzą się pod skórką na górnej powierzchni liścia malin. Zgrupowane są w skupiska o średnicy do 0,2 mm. Pojedyncze pyknidium ma średnicę 30–40 μm. Powstają w nim pykniospory o rozmiarach 3–4 × 2,5–3 μm. Wokół pyknidiów na górnej powierzchni liści powstają także w formie otaczających je pierścieni o średnicy 1–2 mm żółtawe, lub żółtobrązowe ecja z jasnożółtymi parafizami. Powstają w nich ecjospory o średnicy 15–27 μm i kształcie od kulistego do elipsoidalnego. Na powierzchni pokryte są w odstępach 3–5 µm kolcami o wysokości 1–1,5 μm i grubości 1,5–2,5 μm u podstawy. Na dolnej stronie liści tworzą się rozproszone uredinia w postaci żółtawych grudek o średnicy 0,1–0,2 mm. W środku urediniów często znajduje się czerwona plamka. Urediniospory szeroko jajowate, o rozmiarach 17–23 × 15–19 μm, hialinowe, w odstępach 2–3,5 μm pokryte kolcami o wysokości 0,5–1 μm i grubości 1,25–1,5 μm. Posiadają ciemne pory rostkowe i maczugowate parafizy o rozmiarach 50–90 × 15–28 μm. Ściana o grubości do 2–3 μm na wierzchołku. Pomiędzy urediniami powstają podobne, ale czarne telia. Teliospory cylindryczne, wielokomórkowe i nie zwężone na przegrodach. Mają wierzchołek zaokrąglony, lub zakończony dzióbkiem o długości do 20 μm. Posiadają 6–9 komórek i rozmiary (bez dzióbka):
- teliospory 6–komórkowe: (74–) 79–90 (–94) × (28–) 30–31 (–32) μm,
- teliospory 7–komórkowe: (86–) 93–104 (–115) × (29–) 30–32 (–34) μm,
- teliospory 8–komórkowe: (98–) 104–115 (–125) × (28–) 29–31 (-32) μm,
- teliospory 9–komórkowe: 116–124 (–136) –30 (–31) μm[4].
Ściana teliospor ma barwę od orzechowej do ciemnokasztanowej, ścianę o grubości 3,5–5,5 μm i 3 pory rostkowe w każdej komórce. Teliospory sadzone są na trzonkach o długości 100–70 μm i szerokości 8–11 μm, w dolnej części zgrubiałych do średnicy 17–22 μm[4].
Na opadłych liściach malin grzybnia rozwija się saprotroficznie, tworząc płciowe bazydiospory, które wiosną przenoszone przez wiatr dokonują infekcji pierwotnej. Wnikają do młodych liści malin przez obydwie ich powierzchnie. Ecjospory i urediniospory wnikają do liścia tylko przez dolną powierzchnię[4].
Jest pasożytem jednodomowym i pełnocyklowym[4]. Znaczy to, że może się rozwijać tylko na żywych organizmach, jego rozwój odbywa się na jednym tylko żywicielu, i w trakcie tego rozwoju wytwarza wszystkie właściwe dla rdzy 5 rodzajów zarodników[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-15]. (ang.).
- ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Mycobank. Phragmidium rubi-idaei. [dostęp 2017-09-15].
- ↑ Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, ISBN 978-83-09-01063-0.