Pełzacze[3], pełzaczowate (Certhiidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).

Pełzacze
Certhiidae[1]
Leach, 1820
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – pełzacz amerykański (C. americana)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pełzacze

Typ nomenklatoryczny

Certhia familiaris Linnaeus

Rodzaje

Występowanie

edytuj

Pełzacze występują w Eurazji, Afryce, Ameryce Północnej i Środkowej[4][5].

Charakterystyka

edytuj

Długość ciała 11–14 cm, masa ciała 6,5–12,5 g[6]. Pełzacze są bardzo podobne w wyglądzie i zachowaniu, dlatego też na obszarach, gdzie występuje więcej niż jeden gatunek, odróżnienie ich sprawia duże trudności. Pełzaczowate nie podejmują dalekich migracji.

Są małymi ptakami, żerującymi na drzewach. Z wierzchu są brązowe, a od spodu białe. Mają długi zakrzywiony dziób, którym wydobywają drobne bezkręgowce z zagłębień w korze. Podobnie jak dzięcioły, mają sztywne sterówki, którymi podpierają się podczas przebywania na pniu drzewa. Gniazdują w rozmaitych szczelinach w pniach lub między pniem a korą.

Systematyka

edytuj

Etymologia

edytuj

Greckie κερθιος kerthios – mały, zamieszkujący drzewa, owadożerny ptak wspomniany przez Arystotelesa, być może pełzacz Certhia, lecz nigdy nie został właściwie zidentyfikowany. W nomenklaturze zoologicznej i w różnych kombinacjach nazw rodzajowych nazwę tę stosuje się na określenie rozmaitych cienkodziobych i krzywodziobych gatunków ptaków[7].

Podział systematyczny

edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki[3]:

Przypisy

edytuj
  1. Certhiidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 118. (łac.).
  3. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Certhiidae Leach, 1820 - pełzacze - Treecreepers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-22].
  4. F. Gill, D. Donsker: Nuthatches, Wallcreeper, treecreepers, mockingbirds, starlings & oxpeckers. IOC World Bird List: Version 6.1. [dostęp 2016-04-03]. (ang.).
  5. Treecreepers (Certhiidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2016-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
  6. Harrap 2008 ↓, s. 181–186.
  7. Certhia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
  8. a b J. Martens, D.T. Tietze. Systematic notes on Asian birds. 65 A preliminary review of the Certhiidae. „Zoologische Verhandelingen”. 80 (5), s. 273-286, 2006. (ang.). 
  9. a b D.T. Tietze, J. Martens, Y.-H. Sun. Molecular phylogeny of treecreepers (Certhia) detects hidden diversity. „Ibis”. 148 (3), s. 477–488, 2006. DOI: 10.1111/j.1474-919X.2006.00547.x. (ang.). 
  10. a b D.T. Tietze, J. Martens, Y.-H. Sun, M. Päckert. Evolutionary history of treecreeper vocalisations (Aves: Certhia). „Organisms Diversity & Evolution”. 8 (4), s. 305-324, 2008. DOI: 10.1016/j.ode.2008.05.001. (ang.). 
  11. a b D.T. Tietze, J. Martens, Y.-H. Sun: Diversity of some forest-dwelling passerine birds in the Himalayas (Aves: Passeriformes). W: M. Hartmann, J. Weipert: Biodiversität und Naturausstattung im Himalaya. T. III. Erfurt: Verein der Freunde & Förderer des Naturkundemuseums Erfurt e. V., 2009, s. 67-69. ISBN 978-3-00-027117-5. (ang.).
  12. a b J. Martens, D.T. Tietze, M. Päckert. Phylogeny, biodiversity, and species limits of passerine birds in the Sino-Himalayan region—a critical review. „Ornithological Monographs”. 70 (1), s. 64-94, 2011. DOI: 10.1525/om.2011.70.1.64. (ang.). 
  13. Harrap 2008 ↓, s. 186.
  14. Harrap 2008 ↓, s. 182.

Bibliografia

edytuj
  • S. Harrap: Family Certhiidae (Treecreepers). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 13: Penduline-tits to Shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 166–187. ISBN 84-96553-45-0. (ang.).