Paweł Antoni Fontana

Paweł Antoni Fontana
	; portret z 1743
Data urodzenia	28 października 1696
Data i miejsce śmierci	17 marca 1765 ; Zasław
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	barok
	Ważne dzieła
	Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmie; Bazylika św. Anny w Lubartowie; Kościół OO Dominikanów w Winnicy; Wielka Synagoga we Włodawie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paweł Antoni Fontana, wł. Paolo Antonio Fontana (ur. 28 października 1696 w Castello Valsolda(inne języki) nad jeziorem Lugano, zm. 17 marca 1765 w Zasławiu na Wołyniu) – czołowy architekt doby późnego baroku w Polsce, pochodzący z regionu jezior Como (Lombardia, Włochy) i Lugano (Ticino, Szwajcaria), z którego wywodzą się najwybitniejsi Komaskowie epoki baroku, architekt nadworny rodu Sanguszków, autor kościołów, zespołów klasztornych, przebudów założeń pałacowych, głównie na Lubelszczyźnie i Wołyniu.

Życie i działalność

Urodził się w niewielkiej miejscowości na pograniczu włosko-szwajcarskim, kształcił się w północnych Włoszech, przede wszystkim w Turynie. Dla Sanguszków (najpierw dla Pawła Karola Sanguszki, a następnie dla wdowy po nim Barbary z Duninów) pracował od ok. 1733, przygotowując dla nich przebudowy założeń pałacowych w Lubartowie i Zasławiu na Wołyniu. Znany przede wszystkim jako autor obiektów sakralnych – kościołów w Rawie Ruskiej, Lubartowie, Włodawie, Chełmie, czy Wielkiej Synagogi we Włodawie. Był architektem kilku założeń klasztornych, m.in. we Lwowie i Lublinie.

Głównym przedmiotem jego zainteresowań twórczych była integracja przestrzeni i bryły w celu ujednolicenia wnętrza budowli. Połączenie planów podłużnego z centralnym było „odwiecznym marzeniem architektów”, jak pisze Mariusz Karpowicz w książce Sztuka polska XVIII wieku.

Obiekty zrealizowane przez Pawła Fontanę

1725 – Rawa Ruska, zespół klasztorny oo. Reformatów pw. św. Michała Archanioła,
lata 30. XVIII w. – Lubartów, przebudowa Pałacu Sanguszków,
1733–1738 – Bazylika św. Anny w Lubartowie
1735–1756 – Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmie, dawna katedra unicka
1737–1741 – Kościół św. Wawrzyńca i klasztor kapucynów w Lubartowie
1738–1750 – Kościół rektoralny św. Andrzeja Apostoła w Chełmie
1741–1780 – kościół oo. Paulinów pw. św. Ludwika we Włodawie,
1742 – kościół pw. św. Eliasza i klasztor karmelitów trzewiczkowych w Lublinie,
1743–1755 – Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Ostrowie Lubelskim,
1748–1770 – Lwów, Łyczaków, Kolegium Pijarskie dla szlachetnie urodzonych,
1749–1751 – Zasław, kościół i klasztor oo. Misjonarzy pw. św. Józefa, w tym projekt ołtarzy,
1753–1763 – Kościół Rozesłania św. Apostołów w Chełmie dawniej oo. pijarów,
1753 – Zasław, kościół oo. Bernardynów pw. św. Michała Archanioła,
1754–1756 – Zasław, kościół farny pw. św. Jana, remont,
1755–1770 – przebudowa pałacu Sanguszków w Zasławiu,
1758–1779 – kościół klasztorny dominikanów w Winnicy,
1764–1774 – Wielka Synagoga we Włodawie
1770–1780 – Kościół św. Jana Jałmużnika w Orchówku.

Galeria

Włodawa - kościół oo. Paulinów pw. św. Ludwika
Chełm - Bazylika Narodzenia NMP
Chełm - kościół oo. Pijarów pw. Rozesłania Apostołów
Ostrów Lubelski - kościół
Lubartów - kościół św. Anny
Zasław - kościół
Lubartów - Pałac Sanguszków
Rawa Ruska - zespół klasztorny oo. Reformatów

Bibliografia

Stanisław Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
Aleksander Strojny i in., Ukraina Zachodnia. Tam szum Prutu, Czeremoszu..., Wydawnictwo Bezdroża, Kraków 2005.
Adam Witusik i in. (red.), Słownik biograficzny miasta Lublina, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 1993.
Polski Słownik Biograficzny.
Konrad Pyzel, Paolo Fontana [w] Internetowy Przewodnik Turystyczny, nr 2 (11), luty 2008; plik.pdf.

Linki zewnętrzne

Galeria zdjęć dzieł Pawła Fontany