Garnitur jubilerski
Garnitur jubilerski[1] lub biżuteryjny[2] albo parura[2] – komplet biżuterii damskiej jednolitej kolorystycznie, wzorniczo i materiałowo tworzącej całość, złożony minimalnie z 3 ozdób przeznaczonych do jednoczesnego noszenia ich razem.
Termin pochodzi z języka francuskiego od wyrazu parure[3].
Parura złożona z co najmniej czterech ozdób określana jest jako duży garnitur (fr. grand parure), zaś złożona z dwóch ozdób określana jest jako pół-parura, inaczej półgarnitur (fr. demi-parure)[4].
Charakterystyka
edytujGarnitur jubilerski może składać się nawet z kilkunastu elementów biżuterii[3]. Obowiązkowymi elementami garnituru jubilerskiego były kolia lub naszyjnik, kolczyki i para bransolet. W jego skład mogą wchodzić także brosza (większa i mniejsza lub czasem pojedyncza duża devant de corsage), diadem, grzebyki, pierścień, szpile, łańcuch zegarka itp[3]. Nawet rączka parasolki i guziki mogą być dopasowane do biżuterii[3], podobnie jak pasek do sukni lub sprzączka do niego, bordiura rękawów i ozdoby do naszycia na stanik sukni[5].
Półgarnitur
edytuj.jpg)
Skromniejszą wersją garnituru jubilerskiego jest półgarnitur złożony z jedynie kolczyków i kolii (ewentualnie naszyjnika) lub kolczyków i broszy[3].
Historia i współczesność
edytujZadaniem garnituru jubilerskiego było m.in. podkreślenie pozycji społecznej jej właścicielki[6].
Ten rodzaj reprezentacyjnej biżuterii jest noszony do dzisiaj na europejskich dworach podczas oficjalnych uroczystości[5].
Zachowane w całości garnitury jubilerskie w oryginalnym etui stanowią rzadkość na rynku antykwarycznym, najczęściej spotykane są półgarnitury[2].
W kreowaniu imponujących garniturów jubilerskich wyróżniali się francuscy złotnicy epoki napoleońskiej[6]. Napoleon podarował garnitur biżuteryjny swojej pierwszej żonie Józefinie, a także swojej drugiej żonie Marii Ludwice[2].
Termin parura odnosił się pierwotnie do biżuterii wykonanej wyłącznie ze szlachetnych kruszców i kamieni, ale współcześnie jest także używany w stosunku do kompletów sztucznej biżuterii utrzymanej w stylu vintage[4].
Zobacz też
edytuj- parury humerału i alby – ozdobne pasy tkaniny z jedwabiu, zwykle okazale haftowane, naszywane dawniej (w średniowieczu[7]) na humerale w postaci kołnierzyka oraz kwadratowych lub prostokątnych części na rękawach, a także u rąbka alby[8][9].
Przypisy
edytuj- ↑ Ewa Letkiewicz: Klejnoty w Polsce: czasy ostatnich Jagiellonów i Wazów. Wydawn. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2006, s. 457. ISBN 978-83-227-2599-3.
- ↑ a b c d Desa Unicum Dom Aukcyjny: Aukcja Biżuterii 363ABD016. Warszawa: 2015, s. 14-15/76. ISBN 978-83-64871-36-8.
- ↑ a b c d e Dagmara Wójcik. Klejnoty i uczucia. Biżuteria dawna ze zbiorów Muzeum w Gliwicach (wystawa w willi Caro w Gliwicach). „Polski Jubiler”. 154, Styczeń 2017.
- ↑ a b Naomi Thompson, Liz Tregenza: Style Me Vintage: Accessories: A guide to collectable hats, gloves, bags, shoes, costume jewellery & more. Pavilion Books, 2014. ISBN 978-1-909815-00-1.
- ↑ a b Jubilerzy Napoleona: Marie-Étienne i Francois-Regnault Nitot. „Polski Jubiler”.
- ↑ a b Ewa Letkiewicz. Polityczne konteksty sztuki. Klejnoty w imperium Napoleona. „TECHNE TEXNH seria nowa”, s. 122, 2006. DOI: 10.18778/2084.
- ↑ Longin Żarnowiecki: Historya i technika haftarstwa kościelnego. Nakł. "Przeglądu Katolickiego", 1902.
- ↑ Marta Michałowska: Leksykon włókiennictwa: surowce i barwniki, narzędzia i maszyny, techniki i technologie, wyroby i dziedziny. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006, s. 270. ISBN 978-83-922906-5-0.
- ↑ Tadeusz Albin Kruszyński: Parury, czyli dawne ozdoby alby i humerału : studjum z zakresu paramentyki. Kraków: Kraków : nakł. Miejskiego Muzeum Przemysłowego im. dra Adrjana Baranieckiego, Drukarnia Muzeum Przemysłowego pod kierownictwem Stefana Baranowskiego, 1929 (?).