Parteihochschule Karl Marx
Parteihochschule Karl Marx beim ZK der SED (z niem. Wyższa Szkoła Partyjna im. Karola Marksa przy KC SED, w skrócie: PHS Karl Marx) – uczelnia powołana w 1946 w Radzieckiej Strefie Okupacyjnej w Niemczech.
| KC SED | |
 Budynek b. siedziby Wyższej Szkoły Partyjnej im. Karola Marksa w Berlinie przy Rungestraße (1955-1990) | |
| Data założenia |
1946 |
|---|---|
| Data likwidacji |
1990 |
| Typ |
państwowa uczelnia niepubliczna, uczelnia partyjna SED |
| Państwo | |
| Adres |
Rungestraße 3-6, |
| Liczba pracowników |
450 (1990) |
| Liczba studentów |
750 (1990) |
| Rektor | |
Położenie na mapie Berlina  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 52°30′44,7″N 13°24′52,1″E/52,512417 13,414472
| |
Przekazując treści z podstaw nauk społecznych w duchu marksistowsko-leninowskim wykładowcy przygotowywali kwalifikowane kadry dla centralnego aparatu partyjno-państwowego. Uczelnia, choć podlegała Komitetowi Centralnemu SED, formalnie była państwową szkołą wyższą, po powołaniu NRD z wpisem w 1953 do rejestru szkół wyższych tego kraju (Hochschulregister der DDR)[1], z prawem do przeprowadzania przewodów doktorskich i postępowań habilitacyjnych. Uczestnicy, w szczególności kurs rocznego, mieli od lat 60., zazwyczaj już wyższe wykształcenie. Minimalny wiek dla studentów wynosił zwykle 25 lat[1]. Absolwenci, po trzyletnich studiach, otrzymywali odpowiednik dyplomu licencjackiego w zakresie nauk społecznych (Diplom-Gesellschaftswissenschaftler) i wchodzili do kręgu, jeżeli już w nim wcześniej nie byli, nomenklatury partyjnej. Szkołę zamknięto z dniem 30 czerwca 1990, jednocześnie wykreślając z rejestru[2].
W NRD funkcjonowały też krajowe (Landesparteischule)[a], a po reformie podziału administracyjnego państwa, okręgowe (Bezirksparteischulen) oraz powiatowe szkoły partyjne (Kreisparteischulen).
Szkoła była określana „czerwonym klasztorem” (Rotes Kloster), lub „wilczym kanionem” (Wolfsschlucht)[3].
Podział organizacyjny
edytuj- Wydział Historyczny (Wissenschaftlicher Bereich Geschichte)[4]
- Katedra Historii SED (Lehrstuhl Geschichte der SED)
- Katedra Historii KPZR (Geschichte der KPdSU)
- Katedra Historii Międzynarodowego Ruchu Robotniczego (Geschichte der internationalen Arbeiterbewegung)
- Wydział Filozofii (Wissenschaftlicher Bereich Philosophie)
- Katedra Filozofii Marksistowsko-Leninowskiej (Marxistisch-leninistische Philosophie)
- Katedra Naukowego Komunizmu (Wissenschaftlicher Kommunismus)
- Katedra Polityki Kulturalnej SED (Kulturpolitik der SED)
- Wydział Ekonomii Politycznej i Gospodarki (Wissenschaftlicher Bereich Politische Ökonomie und Wirtschaftswissenschaften)
- Katedra Ekonomii Politycznej Socjalizmu (Politische Ökonomie des Sozialismus)
- Katedra Ekonomii Politycznej Kapitalizmu (Politische Ökonomie des Kapitalismus)
- Katedra Ekonomii Przemysłu (Ökonomik der Industrie)
- Katedra Gospodarki Rolnej (Ökonomik der Landwirtschaft)
- Grupa Geografii Politycznej i Gospodarczej (Arbeitsgruppe Politische und ökonomische Geographie)
- Wydział Nauczania Partii marksistowsko-leninowskiej (Wissenschaftlicher Bereich Lehre von der marxistisch-leninistischen Partei)
- Katedra Nauczania partii marksistowsko-leninowskiej (Lehre von der marxistisch-leninistischen Partei)
- Katedra Państwa i Prawa (Staat und Recht)
- Instytut dla Cudzoziemców (Institut für Ausländerstudium)
- Wydział Zaoczny (Abteilung Fernstudium), wraz z 15 oddziałami w poszczególnych okręgach NRD
Dyrektorzy/rektorzy uczelni
edytuj- 1946–1947 – Willi Kropp i Carl Bose (reprezentujących równorzędnie KPD/SPD)
- 1947–1950 – Rudolf Lindau i Paul Lenzner (KPD/SPD)
- 1950–1983 – Hanna Wolf
- 1983–1989 – Kurt Tiedke
- 1989–1990 – Götz Dieckmann
Siedziba
edytujW okresie od 1946 do 1948 siedziba uczelni znajdowała się w Liebenwalde koło Oranienburga, od 1948 do 1955 na zamku Hakeburg w Kleinmachnow (następnie mieścił się tu jeden z domów gościnnych KC SED). Od 1955 uczelnia miała swą siedzibę w Berlinie w Haus am Köllnischen Park, w obiekcie (proj. Alfred Gottheiner) wybudowanym w 1933 dla zarządu Kasy Chorych (AOK Berlin), przy Rungestraße 3-6. W połowie lat 70. dotychczasowy kompleks budynków został uzupełniony o nowy budynek przy Am Köllnischen Park. Około 1980 kilka katedr zostało przeniesionych do Kleinmachnow. Obecnie w kompleksie budynków przy Rungestraße prowadzone są prace rewitalizacyjne w wyniku których przewidziano pomieszczenie w grudniu 2018 158 mieszkań (Metropol-Park).
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Np. Berlina, Brandenburgii, Saksonii itd.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Geschichtliche Einblicke [online], www.phs-karlmarx.info [dostęp 2018-01-31].
- ↑ Hans-Ulrich Derlien: Elitezirkulation zwischen Implosion und Integration. Abgang, Rekrutierung und Zusammensetzung ostdeutscher Funktionseliten 1989–1994, [w:] (praca zbiorowa) Transformation der politisch-administrativen Strukturen in Ostdeutschland, Springer-Verlag Berlin 2013, s. 339.
- ↑ Parteihochschule der SED [online], www.phs-karlmarx.info [dostęp 2018-01-31].
- ↑ Geschichtliche Einblicke [online], www.phs-karlmarx.info [dostęp 2020-10-11].
Bibliografia
edytuj- Heike Amos: Politik und Organisation der SED-Zentrale 1949–1963: Struktur und Arbeitsweise von Politbüro, Sekretariat, Zentralkomitee und ZK-Apparat, LIT Verlag Münster 2003, 715 s., ISBN 3-8258-6187-2.
- Uwe Möller, Bernd Preußer (red.): Die Parteihochschule der SED – ein kritischer Rückblick, GNN-Verlag Schkeuditz 2006, 276 s., ISBN 3-89819-236-9.
- Hasło nt. uczelni