Park Wadów

Park Wadów
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Dzielnica	Wzgórza Krzesławickie
Powierzchnia	2,8 ha
	Położenie na mapie Krakowa Park Wadów
	Położenie na mapie Polski Park Wadów
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Park Wadów
	50°05′59,9″N 20°07′30,7″E/50,099972 20,125194
	Multimedia w Wikimedia Commons

Park Wadów – park w Krakowie, w dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie, położony między ulicami: Jaskrową, Kosów i Glinik.

Należy do parków dworskich, powstał w drugiej połowie XIX wieku. Otacza klasycystyczny dwór Badenich zbudowany w 1874 roku, który jest położony centralnie w obrębie zespołu dworsko-parkowego^[1]. Park ma kształt czworoboku i zajmuje obszar 2,8 hektara. Zespół składający się z dworu i parku został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych miasta Krakowa 21 grudnia 1998 roku pod numerem A-1098^[2].

Historia

Wygląd i zasięg parku, od czasu kiedy gospodarowała tu ostatnia właścicielka Wadowa Zofia Kuligowska (od 1930 roku)^[1], uległ dużej zmianie. W latach 30. XX wieku obecna ulica Jaskrowa była wewnętrzną drogą założenia dworskiego, łączyła ona zabudowania folwarczne znajdujące się w północnej i zachodniej części posiadłości. Wjazd do pałacu znajdował się od wschodu, a wjazd gospodarczy do folwarku od zachodu. Duży zajazd z różami otoczony parkiem był od strony północnej, za którym był sad i warzywnik, od południa zaś występowały rabaty kwiatowe, alejki, ławeczki i plac tenisowy. Od wschodu pałacu rosły tulipanowce, a budynek porośnięty był dzikim winem. Całą posiadłość otaczał mur, przy nim rósł żywopłot z głogu. Na terenie posiadłości występowały trzy stawy^[1].

Po II wojnie światowej majątek dworski rozparcelowano, a tzw. „resztówkę Wadów” upaństwowiono^[1]. W latach 60. i 70. XX wieku rozebrano zabudowania folwarczne i mur. W 1963 roku założono metalowe ogrodzenie, zlikwidowano stawy, północną część parku przeznaczono na ogródki działkowe dla Związku Nauczycielstwa Polskiego. Wycięto tulipanowce, stare dęby przy wjeździe, zlikwidowano żywopłot i winobluszcz na ścianie pałacu^[1]. W parku o kompozycji centralnej w południowo-wschodniej części zachował się kopiec widokowy^[1]. Do 1983 roku użytkownikiem parku i pałacu był Wydział Oświaty Urzędu Miasta Krakowa, w samym dworze działało przedszkole^[1]. W 2003 roku przedszkole zostało przeniesione do innego budynku, a użytkownikiem został Krakowski Zarząd Komunalny^[1].

Stan obecny

W parku występuje drzewostan mieszany, starodrzew, lipy (największa w obwodzie ma ponad 475 cm), dęby, brzozy, akacje. Najliczniejsze są wiązy (400 cm w obwodzie), lipy i kasztanowce (ponad 250 cm). Pojedynczo występują również graby, dąb szypułkowy, buk purpurowy Purpurea pendula (ponad 350 cm)^[3], a także iglicznia trójcierniowa (380 cm), sosny wejmutki (220 cm), modrzewie (310 cm), topola biała (ponad 270 cm). Występują tu także krzewy liściaste: bez czarny, śnieguliczka biała, lilak pospolity, sumak octowiec, głóg szkarłatny^[1].

Drzewa i krzewy rosną w parku w grupach lub ciągach tworzących ściany krajobrazowych wnętrz. Drzewa rosnące w grupach tworzą formę swobodnych lasków (boskietów), głównie po stronie wschodniej i zachodniej dworu. Wnętrza krajobrazowe (w sumie siedem) są widoczne od strony podjazdu (trzy na zachód i wschód), z kopca widokowego (dwa na zachód i północ) i z tarasu widokowego (dwa na południe i zachód)^[1]. Park jest miejscem życia wielu gatunków ptaków: dzięcioły, sikory bogatki, kowaliki, szpaki, sierpówki, sroki. Występują tu też ssaki (wiewiórki rude i jeże), oraz płazy (żaby)^[1].

W 2017 roku pięć drzew w Parku Wadów zostało wpisane na listę pomników przyrody na terenie miasta Krakowa (pozycje 291-295):

wiąz szypułkowy – obwód pnia 463 cm
dąb szypułkowy – 340 cm
lipa srebrzysta (miesz) – 559 cm
dąb szypułkowy – 353 cm
lipa drobnolistna – 329 cm^[4]

Zagospodarowanie parku dla potrzeb mieszkańców (stan na 2008 rok)

Krakowski Zarząd Komunalny (po 2008 Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie, obecnie po 2018 roku Zarząd Zieleni Miejskiej)^[5] utrzymuje park w dobrym stanie, prowadzone są tu bieżące prace porządkowe jak koszenie trawników, przycinanie drzew i krzewów itp., dwór zaś jest tylko zabezpieczony (otwory parteru zabito płytami pilśniowymi). W południowo-wschodniej części parku, przy tarasie widokowym odtworzono ogród kwiatowy (cztery kwatery z alejkami)^[1].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Zygmunt Kiszka: Park w Wadowie. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2008, seria: Parki Krakowa; 5. ISBN 978-83-925921-1-2.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2011-06-25] .
↑ Krystyna Lenczowska: Park w Wadowie. Głos: tygodnik nowohucki. 2009, nr 5 (30 I), s. 12, 2009. [dostęp 2015-02-26].
↑ Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Krakowa 2020. [dostęp 2022-01-15].
↑ Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu zakończył działalność. [dostęp 2022-01-07].

[pw-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Zygmunt Kiszka: Park w Wadowie. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2008, seria: Parki Krakowa; 5. ISBN 978-83-925921-1-2.

[2] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2011-06-25] .

[3] Krystyna Lenczowska: Park w Wadowie. Głos: tygodnik nowohucki. 2009, nr 5 (30 I), s. 12, 2009. [dostęp 2015-02-26].

[wykaz-4] Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Krakowa 2020. [dostęp 2022-01-15].

[ZIKiT-5] Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu zakończył działalność. [dostęp 2022-01-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]