Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach

Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach – rzymskokatolicka parafia należąca do dekanatu Mońki, archidiecezji białostockiej, metropolii białostockiej. Erygowana w 1920 r.

Parafia pw.
Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza
w Mońkach

Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Siedziba	Mońki
Adres	ul. ks. Małynicza 1 19-100 Mońki
Data powołania	1920 rok
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	białostocka
Dekanat	Mońki
Kościół	MB Częstochowskiej i św. Kazimierza
Filie	Kaplice w Mońkach: • w domu zakonnym • przy plebanii
Proboszcz	ks. Wojciech Wojtach
Wezwanie	MB Częstochowskiej i św. Kazimierza
Wspomnienie liturgiczne	26 sierpnia MB Częstochowskiej
Położenie na mapie Moniek Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach
Położenie na mapie Polski Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach
Położenie na mapie województwa podlaskiego Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach
Położenie na mapie powiatu monieckiego Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach
Położenie na mapie gminy Mońki Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach
53°24′13″N 22°47′28″E
Strona internetowa

Historia

XX wiek

W roku 1916 rozpoczęto budowę plebanii, w której znalazła się również duża kaplica. Pracami kierował ks. Władysław Małynicz-Malicki. Budulec został zakupiony za kwotę 18 000 marek i pochodził z likwidowanych koszar carskich w Hornostajch. Ilość nabytych cegieł wystarczyła do wybudowania nie tylko kaplicy – plebanii, ale także została wykorzystana później do budowy kościoła.

W roku 1920 założono cmentarz parafialny, który aktualnie zajmuje powierzchnię ok. 3,5 ha.

W dniu 9 lipca 1920 r. zebrali się księża z okolicznych parafii w celu zakreślenia terytorialnych granic nowej parafii. Polecił to bp wileński Jerzy Matulewicz. Nieobecny był dziekan białostocki, a obecnymi byli:

• ks. Jan Wojdyłowicz – proboszcz z Goniądza, dziekan dekanatu knyszyńskiego,
• ks. Bolesław Tężyk – proboszcz Trzciannego,
• ks. Izydor Niedroślański – proboszcz z Kalinówki Kościelnej,
• ks. Mieczysław Małynicz-Malicki
• ks. Aleksander Mioduszewski – wikariusz z Goniądza.

Od 1925 r. dalsze prace prowadził ks. Cyprian Łozowski. Projektantem świątyni był warszawski architekt profesor Stefan Szyller. W 1927 parafia liczyła 2542 parafian z tego 48 zamieszkiwało osadę (kościelno-kolejową) Mońki. Wybudowany kościół został konsekrowany przez abpa Romualda Jałbrzykowskiego metropolitę wileńskiego w dniu 13 czerwca 1931 r.

Po II wojnie światowej

W roku 1987 miała miejsce jedna z najważniejszych uroczystości w historii parafii było diecezjalne przyjęcie z diecezji łomżyńskiej kopii Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej peregrynującego po Polsce. W uroczystościach, które odbyły się w kościele parafialnym, wzięli udział: prymas Polski Józef Glemp, kardynał Henryk Gulbinowicz i 43 biskupów z całej Polski. W czasie liturgii padły słowa;

„Patronka sama tu przyszła w Swej kopii aby nawiedzić ten Swój kościół i wiernych tej parafii”.

Słowa nawiązywały do wieloletnich trudności z odbudową kościoła czynione przez ówczesne władze ponadto wybór miejsca uroczystości powitania obrazu nie był więc przypadkowy, ponieważ w Mońkach parafia i kościół są pod tym samym wezwaniem co nawiedzająca ją kopia z Częstochowy.

XXI wiek

Dnia 19 czerwca 2014 r. w Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, abp Stanisław Szymecki uroczyście wprowadził nowego proboszcza – ks.kan Andrzeja Ziółkowskiego. Od tego dnia pełni tę funkcję.

Ks. kan. Andrzej Ziółkowski był proboszczem do 1 września 2017 r. Od 3 września 2017 r. tę funkcję objął Ks. Wojciech Wojtach, jednocześnie Dziekan dekanatu Monieckiego.

W dniu 29 października 2018 r. Metropolita białostocki ks. Abp Tadeusz Wojda przewodniczył Mszy św. w intencji misji w ramach Tygodnia Misyjnego „Pełni Ducha i posłani”. Było to także pierwsze spotkanie środowisk misyjnych i Rodziny Radia Maryja w Mońkach, które było transmitowane przez TV Trwam.

Miejsca kultu

Kościół parafialny

Kościół parafialny pw. MB Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach

Pod koniec II wojny światowej na terenach Podlasia w dniu 11 lipca 1944 r. wycofujące się wojska niemieckie zburzyły kościół. Zakaz ówczesnych władz PRL-u z roku 1948 uniemożliwiał odbudowę zniszczonego kościoła aż do roku 1957, dlatego też nabożeństwa odbywały się w rozbudowanej kaplicy pw. św. Kazimierza na plebanii. Po zakończonej odbudowie kościoła (mury) został on poświęcony w dniu 9 września 1960 r. Wykończenie (polichromia) wnętrza kościoła parafialnego trwało aż do roku 1966. 9 czerwca dokonano uroczystego odsłonięcia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Konsekracji odbudowanej świątyni dokonał bp Władysław Suszyński w dniu 12 czerwca 1966 r.

Kościoły filialne i kaplice

• Kaplica pw. św. Kazimierza przy plebanii w Mońkach (patron Polski i Litwy)
• Kaplica pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus w domu zakonnym w Mońkach

Cmentarz parafialny

W odległości 300 m od kościoła znajduje się cmentarz grzebalny założony w roku 1920 o powierzchni 2,0 ha, powiększony w 1976 do 3,5 ha. Na terenie Moniek położony jest również cmentarz komunalny w odległości 1 km od kościoła, o pow. 4 ha poświęcony i oddany do użytku w roku 1995.

Proboszczowie

• ks. Mieczysław Małynicz-Malicki (1920–1923)
• ks. M. Żołudziewicz (1923–1925)
• ks. Cyprian Łozowski (1925–1935)
• ks. Józef Dowgiłło (1935–1958)
• ks. Stanisław Budnik (1958–1974)
• ks. kan. Kazimierz Wilczewski (1974–1994)
• ks. kan. Tadeusz Horosz (1995–2014)
• ks. kan. Andrzej Ziółkowski (2014–2017)
• ks. kan. Wojciech Wojtach (od 2017)

Domy zakonne na terenie parafii

• Mońki, ul. Kościelna 1a – zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus

Zasięg parafii

W granicach parafii znajdują się miejscowości:

• Dzieżki (4 km),
• Dziękonie (5 km),
• Hornostaje (4 km),
• Koleśniki (4 km),
• Kołodzież (4 km),
• Konopczyn (4 km),
• Kuczyn (4 km),
• Łupichy (4,5 km),
• Magnusze (4 km),
• Moniuszeczki (4 km),
• Oliszki (3 km),
• Rusaki (5 km),
• Sobieski 4,(5 km),
• Świerzbienie (4 km),
• Zblutowo (3 km),
• Znoski (4 km).

oraz ulice Moniek

• Astronomiczna,
• Białostocka,
• Broniewskiego,
• Budnika,
• Dworcowa,
• Ełcka,
• Głowackiego,
• św. Kazimierza,
• Kochanowskiego,
• Kolbego,
• Kolejowa,
• Kopernika,
• Kosmiczna,
• Kościelna,
• Krótka,
• Leśna,
• Łąkowa,
• Magazynowa,
• Małynicza,
• Mickiewicza,
• Nowokościelna,
• Orzeszkowej,
• Planetarna,
• Polna,
• Raginisa,
• Reja,
• Sienkiewicza,
• Sikorskiego,
• Słowackiego,
• Spółdzielcza,
• Straży Pożarnej,
• Szkolna,
• Tysiąclecia,
• Wąska,
• Al. Wojska Polskiego,
• Wyszyńskiego,
• Wyzwolenia,
• Zdrojowa

Zmiany administracyjne

Parafia została utworzona na bazie wsi leżących na styku parafii; św. Agnieszki w Goniądzu oraz św. Piotra i Pawła w Trzciannem. Nowo powstała parafia wówczas należała do dekanatu Knyszyn, archidiecezji wileńskiej.

Parafia powołana w roku 1920, została określona terytorialnie podczas zebrania księży z okolicznych parafii w dniu 9 lipca 1920 r.

Do powstałej parafii przyłączono wsie:

Sikory, Ciesze, Koleśniki, Pyzy,

z parafii w Goniądzu:

• Dzieżki,
• Ginie
• Hornostaje (ostateczne dopiero w 1931 r.),
• Krzeczkowo,
• Łupichy
• Mońki
• Oliszki,
• Potoczyzna,
• Świerzbienie
• Zblutowo

z parafii w Trzciannem:

• Dziękonie,
• Kołodzież,
• Konopczyn,
• Kuczyn,
• Magnusze,
• Rusaki,
• Moniuszeczki,
• Przytulanka,
• Znoski

z parafii w Downarach planowano włączyć wieś Rybaki, jednak bez skutku.

Dekretem z dnia 23 maja 1997 r., abp Stanisława Szymeckiego erygował nową parafię pw. św. brata Alberta Chmielowskiego w Mońkach z siedzibą przy ul. Wojska Polskiego.

Bibliografia

• Józef Maroszek, Arkadiusz Studniarek: Szkic historyczny miasta i gminy Mońki ISBN 83-88097-82-2.

Linki zewnętrzne

• Parafia na stronie archidiecezji białostockiej