Paprotnik kolczysty

Paprotnik kolczysty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	nerecznicowate
Rodzaj	paprotnik
Gatunek	paprotnik kolczysty
	Nazwa systematyczna
	Polystichum aculeatum (L.) Roth
Synonimy
	Polystichum aculeatum (L.) C. Presl; P. lobatum (Huds.) C. Presl; P. lobatum (Huds.) Chevall.;
	Polystichum aculeatum (L.) C. Presl; P. lobatum (Huds.) C. Presl; P. lobatum (Huds.) Chevall.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paprotnik kolczysty (Polystichum aculeatum) – gatunek byliny z rodziny nerecznicowatych. Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. W Polsce występuje głównie w górach, rzadziej na wyżynach i bardzo rzadko na niżu^[3].

Morfologia

Liście: Zimozielone, lśniące, skórzaste, sztywne, długie do 100 cm, wyrastające z grubszego kłącza. Blaszki liściowe podwójnie pierzaste, o odcinkach drugiego rzędu kolczasto ząbkowanych skośnie wyrastających. W kierunku nasady zwężają się. Koliste kupki zarodni znajdują się na nerwach spodniej strony blaszki i zakryte są tarczową zawijką.
Zarodniki: Wytwarzane są od lipca do sierpnia. Mają ciemnobrunatny kolor i po dojrzeniu są wyrzucane przez wysychającą i pękającą ściankę zarodni.

Ekologia

Rośnie w półcienistych wąwozach, często skalistych, przeważnie w buczynach. Preferuje stanowiska wilgotne, gleby próchnicze na wapiennym podłożu. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Tilio platyphylli-Acerion pseudoplatani^[4].

Zarodnie na spodniej stronie liścia

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku^[5]^[6].

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[7] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania (kategoria zagrożenia [V]).

Zastosowanie

Bywa uprawiany jako roślina ozdobna^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 421, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Elżbieta Zenkteler: Paprocie. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994, s. 134-136. ISBN 83-09-01604-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[3] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 421, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[rozp2004-5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).

[rozp2014-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[zenk-8] Elżbieta Zenkteler: Paprocie. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994, s. 134-136. ISBN 83-09-01604-2.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]