Panzerkampfwagen VIII Maus
Panzerkampfwagen VIII Maus – prototypowy czołg superciężki konstrukcji niemieckiej z okresu II wojny światowej.
 Maus w Muzeum Czołgów w Kubince | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
6 osób |
| Historia | |
| Prototypy |
1943–1945 |
| Egzemplarze |
2 prototypy (niedokończone) |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
benzynowy Daimler-Benz MB509 |
| Pancerz |
150–220 mm |
| Długość |
10,09 m |
| Szerokość |
3,67 m |
| Wysokość |
3,66 m |
| Masa |
188 t |
| Moc jedn. |
4,8 kW/t |
| Osiągi | |
| Prędkość |
20 km/h (droga) |
| Zasięg pojazdu |
160 km (droga) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1x armata kal. 128 mm KwK44 L/55 lub kal. 150 mm KwK44 oraz 1x armata kal. 75 mm KwK44 L/36.5 1x karabin maszynowy MG 34 kal. 7,92 mm | |
| Użytkownicy | |
| Niemcy | |
Z łączną masą sięgającą 188 ton był to najcięższy i największy czołg, jaki kiedykolwiek skonstruowano, lecz nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej, ani nie został użyty bojowo; powstały jedynie dwa nieukończone prototypy[1][2].
Historia
edytujDecyzja opracowania superciężkiego czołgu o masie 75–90 ton została podjęta na konferencji z udziałem Adolfa Hitlera i Alberta Speera w dniach 5–6 marca 1942 roku[1], jako rozwinięcie wcześniejszych planów (anulowanych na rzecz nowej konstrukcji) dotyczących czołgu Panzerkampfwagen VII Löwe.
21 marca Hitler przyznał wyłączną koncesję na produkcję nowego czołgu firmie Porsche[2]. Według uaktualnionych planów pojazd miał mieć masę 100 ton oraz działo 150 mm i być w stanie zniszczyć każdy typ sowieckiego czołgu ciężkiego, których rychłego pojawienia się na froncie spodziewało się niemieckie dowództwo[2]. Hitler osobiście powołał na głównego konstruktora prof. Ferdinanda Porsche; zebrał on zespół projektantów, w skład którego powołał m.in. inż. Karla Rabego, inż. Leopolda Schmidta, inż. Waltera Schmidta, inż. Erwina Komedę, inż. Ottona Zadnika, inż. Karla Frochlicha i inż. Willy’ego Müllera[2]. Projekt otrzymał w Porsche wewnętrzne oznaczenie Typ 205[1].
23 czerwca 1942 roku Hitler zatwierdził wstępny projekt czołgu, a z lipca tego roku pochodzą jego nazwy zwyczajowe: początkowa mamut, późniejsza myszka i ostateczna mysz[2]. 6 kwietnia 1943 roku zaprezentowano drewnianą makietę czołgu Speerowi[1], a 13[1] lub 14 maja Hitlerowi[2]. W oficjalnej prezentacji dla führera brał udział m.in. gen. Heinz Guderian, który jako jedyny uczestnik uroczystości skrytykował wygląd projektowanego czołgu[2]. W 1943 roku doszło także do częściowej zmiany wykonawcy; z powodu problemów w pracach nad tak dużym czołgiem zdecydowano się rozdzielić zadania pomiędzy kilka firm. Przedsiębiorstwu Krupp zlecono produkcję surowych kadłubów i wież, Daimler-Benz odpowiadał za silniki, Siemens-Schuckert wziął na siebie produkcję i montaż instalacji elektrycznej, a zawieszeniem zajęła się Škoda (położona w ówczesnym Protektoracie Czech i Moraw). Montażu wszystkich elementów miała dokonywać firma Alkett. Porsche w dalszym ciągu odpowiadało za prace projektowe i ostateczny kształt nowej maszyny[2].
22 grudnia 1943 roku częściowo ukończono pierwszy prototyp czołgu Maus i wysłano go na poligon w Böblingen, z atrapą wieży i bez zainstalowanego uzbrojenia[1][2]. Próby poligonowe niekompletnego prototypu przeprowadzono w styczniu 1944 roku[2]. W marcu na poligon dostarczono drugi kadłub z układem jezdnym i hamulcowym[2]. W maju do Böblingen trafiła wieża, którą na początku czerwca udało się przytwierdzić do drugiego kadłuba, tym samym kończąc produkcję pierwszego i jedynego ukończonego egzemplarza czołgu Maus[2]. Oba prototypy testowano następnie na poligonie w Kummersdorfie pod Berlinem[1][2], z tym że pierwszego kadłuba używano odtąd jedynie do holowania drugiego prototypu[2]. Próby poligonowe przerwano 19 sierpnia 1944 roku[1]; z powodu pogarszającej się sytuacji na frontach, postępującego niedoboru surowców i środków do testów oraz produkcji nowych czołgów, a także braku perspektyw na jakąkolwiek przydatność bojową Mausa, zdecydowano się zawiesić wszelkie prace nad Panzerkampfwagen VIII[1][2].
21 kwietnia 1945 roku Sowieci zdobyli oba, porzucone prototypy Mausa w Kummersdorfie[2]. Zmontowali z nich pojazd posiadający kadłub pierwszego prototypu i wieżę z drugiego, który odesłali do ZSRR na testy[1][2]. Obecnie jedyny istniejący czołg Maus jest wystawiony jako element ekspozycji w Muzeum Czołgów w podmoskiewskiej Kubince[1][2].
Konstrukcja
edytuj
Pojazd miał rozwijać prędkość zaledwie 20 km/h na utwardzonej nawierzchni i posiadać zasięg 160 km na drodze lub 62 km w terenie[2]. Ostatecznie masa pojazdu wyniosła aż 188 ton[2]. Uzbrojenie stanowiła armata kalibru 128mm KwK 44 L/55 z zapasem 68 pocisków i sprzężona z nią armata kalibru 75mm KwK 44 L/36.5 z zapasem 200 pocisków oraz karabin maszynowy MG 34 kalibru 7,92 mm z zapasem 1000 pocisków[2].
Kadłub wykonany ze stalowych płyt pancernych miał grubość od 150 do 220 mm, w zależności od miejsca, co czyniło go najgrubiej opancerzonym pojazdem niemieckim z okresu II wojny światowej[2]. Układ jezdny, w którym koła nośne połączone były w zestawy po dwa na jednym ramieniu i były wyposażone w specjalny komplet amortyzatorów. Z każdej strony podwozia mocowanych było sześć takich niezależnych układów. Zespół napędowy stanowił 12-cylindrowy silnik benzynowy MB509 o mocy 1080 KM i pojemności 44,5 litra[1] (V-1) lub 12-cylindrowy silnik wysokoprężny MB517 o mocy 1200 KM (V-2) połączony z generatorem oraz dwoma silnikami elektrycznymi.
W związku z tym, że nośność większości mostów nie pozwalała na przejazd tak ciężkiego czołgu, planowano przekraczanie rzek w następujący sposób: do czołgu na otworach wentylacyjnych silnika montowano specjalne kominy oraz kablami podłączano czołg do drugiej maszyny tego typu, podczas gdy jeden z nich przekraczał rzekę po dnie, to drugi kablami dostarczał mu energię. Stosowanie takiego rozwiązania byłoby praktycznie niewykonalne w warunkach frontowych, zgrupowanie tak dużych pojazdów byłoby ponadto łatwym celem dla lotnictwa[1].
Kultura masowa
edytujPomimo tego, że Maus nigdy nie został użyty bojowo, pojawił się w kilku grach komputerowych z częściowo fikcyjnymi wątkami. Gra World of Tanks daje możliwość zasiąść za sterami tej maszyny i poprowadzić ją do walki przeciwko wojskom alianckim[3], czołg okazjonalnie także zostaje udostępniany graczom w grze War Thunder[4], natomiast w grze Mortyr 2: For Ever celem gracza jest zniszczenie tego czołgu za linią frontu w Polsce (choć nigdy się on tam nie pojawił)[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m Michał Banach: Panzerkampfwagen VIII Maus – superciężkie wunderwaffe. SmartAge.pl, 2019-01-11. [dostęp 2020-10-28].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Łukasz Męczykowski: Czołg Panzer VIII Maus – biała myszka Adolfa Hitlera. „Tytus”, 2019-04-11. [dostęp 2020-10-28].
- ↑ Maus: recenzja, cechy, porównanie. wargaming.net. [dostęp 2020-10-29].
- ↑ Kowalowe: Maus in 2020. War Thunder. YouTube, 2020-06-21. [dostęp 2020-10-29].
- ↑ Jacek „Stranger” Hałas: Zatrzymaj ich! (3). Misja 4. Mortyr 2 For Ever. Poradnik Mortyr 2: For Ever. Gry-Online. [dostęp 2020-10-29].