Ostrygojad kanaryjski
Ostrygojad kanaryjski[3] (Haematopus ostralegus meadewaldoi) – podgatunek ostrygojada zwyczajnego – średniej wielkości ptaka z rodziny ostrygojadów (Haematopodidae). Takson o niepewnej pozycji systematycznej; przez wielu autorów uznawany za osobny gatunek. Występował endemicznie na Wyspach Kanaryjskich. Ostatnia pewna obserwacja miała miejsce w 1913 roku, prawdopodobnie do lat 40. XX wieku wymarł.
| Haematopus ostralegus meadewaldoi[1] | |||
| Bannerman, 1913 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Parvordo | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek |
ostrygojad kanaryjski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Taksonomia
edytujPo raz pierwszy takson ten został opisany przez Bannermana w 1913 roku na łamach „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. Holotyp pochodził z wyspy Fuerteventura; była to dorosła samica. Autor zbadał 3 osobniki: dwie samice (w tym holotyp) z Fuerteventury i Graciosy oraz dorosłego samca z Graciosy. Nadał nowemu taksonowi nazwę Haematopus niger meade-waldoi[4], uznając go za podgatunek ostrygojada afrykańskiego (H. moquini; syn. H. niger)[5]. Obecnie (2020) autorzy Kompletnej listy ptaków świata uznają ostrygojada kanaryjskiego za podgatunek ostrygojada zwyczajnego[3], natomiast Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny oraz autorzy Handbook of the Birds of the World Alive uznają go za odrębny, monotypowy gatunek[6][7].
Ze względu na niewielką dostępność materiału klasyfikacja nie jest jasna. Ostrygojad kanaryjski bywał uznawany za podgatunek ostrygojada afrykańskiego (H. moquini) lub zwyczajnego (H. ostralegus)[3][6][8]. Nie licząc białej plamy na skrzydle, ostrygojady kanaryjskie przypominają ostrygojady afrykańskie. Wysnuto trzy przypuszczenia[5]:
- ostrygojady kanaryjskie to melanistyczna forma ostrygojadów zwyczajnych[9]
- jest to osobny podgatunek ostrygojada afrykańskiego[10]
- są to zabłąkane ostrygojady afrykańskie[11]
Według P.A.R. Hockeya ostrygojad kanaryjski zasługuje jednak na miano odrębnego gatunku[5].
Morfologia
edytujDługość ciała wynosi około 40[12]–43[6] cm. Wymiary według Bannermana: długość skrzydła 259 mm u samca, 250 i 257 mm u dwóch samic. Długość dzioba od 77 do 81 mm (dla 3 osobników). Krótszy dziób u samca, co jest typowe dla ostrygojadów[4]. Upierzenie było w całości ciemne, wyróżniały się: czerwona tęczówka, pomarańczowoczerwone obrączka oczna i dziób oraz jasne, różowawoczerwone nogi[6]. Bliższa nasadzie pióra połowa chorągiewek wewnętrznych lotek I rzędu biała. Tę białą plamę częściowo zakrywały pokrywy podskrzydłowe[4].
Zasięg występowania, ekologia i zachowanie
edytujOstrygojad kanaryjski występował na Fuerteventurze, Lanzarote i przybrzeżnych, pomniejszych wyspach[13], jak Montaña Clara i Roque del Este. Brak informacji o pożywieniu. Środowiskiem życia tych ptaków były skaliste i piaszczyste wybrzeża[6]. Już w pierwszym opisie pojawiła się wzmianka o jaju w jajowodzie jednej z samic, którą odłowiono 7 kwietnia 1888[4]. W roku 2006 ukazał się artykuł wspominający o jedynym wówczas znanym zachowanym jaju, które w swej kolekcji miał mieć niemiecki ornitolog i zoolog Wolfgang Makatsch. Miało ono wymiary 54,5 na 38,8 mm i masę 3,67 g. Makatsch nie był jego pierwszym właścicielem. Jajo został zebrane na wyspie Fuerteventura[14].
Wymarcie
edytujIUCN uznaje ostrygojada kanaryjskiego za gatunek wymarły. Ostatnia pewna obserwacja miała miejsce w 1913. Według lokalnych doniesień ostrygojady te musiały wymrzeć do lat 40. XX wieku. W latach 80. XX wieku odbyły się wyprawy mające na celu znalezienie ostrygojadów kanaryjskich, lecz nie udało się to mimo przekonujących doniesień z lat 1968–1981 (2 z Teneryfy i 2 z Senegalu). Wymarcie tego gatunku było prawdopodobnie wynikiem nadmiernego odłowu bezkręgowców w strefie pływów (stanowiły one jego pożywienie) oraz niepokojenia przez ludzi, chociaż sugerowano również drapieżnictwo szczurów i kotów[13].
Przypisy
edytuj- ↑ Haematopus meadewaldoi, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-09-25] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Haematopus meadewaldoi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-11-07] (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Haematopodinae Bonaparte, 1838 - ostrygojady (wersja: 2019-10-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-25].
- ↑ a b c d D. A. Bannerman. Haematopus niger meade-waldoi, subsp. nov.. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 31, s. 33, 34, 1913.
- ↑ a b c P. A. R. Hockey. The taxonomic status of the Canary Islands Oystercatcher Haematopus meadewaldoi. „Bulletin of The British Ornithologists' Club”. 102, s. 77–83, 1982.
- ↑ a b c d e Hockey, P.: Canarian Oystercatcher (Haematopus meadewaldoi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, plovers, painted-snipes, jacanas, plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-25]. (ang.).
- ↑ T. Senfeld, T.J. Shannon, H. van Grouw, D.M. Paijmans, E.S. Tavares, A.J. Baker, A.C. Lees & J.M. Collinson. Taxonomic status of the extinct Canary Islands Oystercatcher Haematopus meadewaldoi. „Ibis”. 162 (3), s. 1068–1074, 2020. DOI: 10.1111/ibi.12778. (ang.).
- ↑ E. Stresemann. Die Schwarzen Austernfischer (Haematopus). „Ornithologische Monatsberichte”. 35, s. 71–77, 1927.
- ↑ C. L. Bonaparte: Additions et corrections aux Tableaux paralléliques de la deuxième sous-classe des Oiseaux, PRECOCES ou AUTOPHAGES. T. 43. Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences, 1856, s. 1017–1026.
- ↑ F. Hüe & R. D. Etchécopar: Les Oiseaux du Nord de l'Afrique de la Mer Rouge aux Canaries. Paryż: N. Boubée et Cie Gentilly, 1964.
- ↑ Manuel Alamo Tavio: Aves y plantas de Fuerteventura en peligro de extinción. 1975, s. 11–12.
- ↑ a b Canarian Oystercatcher Haematopus meadewaldoi. BirdLife International. [dostęp 2016-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 listopada 2013)].
- ↑ Walters, Michael; Russell, Douglas G. D.; Steinheimer, Frank D & Quaisser, Christiane. The eggs of the Canarian (or Meade-Waldo's) Black Oystercatcher Haematopus meadewaldoi. „Bulletin of The British Ornithologists' Club”. 127, s. 226, 227, 2007.