Ostrygojady (podrodzina)

Ostrygojady
	Haematopodinae
	Bonaparte, 1838
	; Przedstawiciel podrodziny – ostrygojad afrykański (H. moquini)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	siewkowce
Parvordo	Charadriida
Nadrodzina	Haematopodoidea
Rodzina	ostrygojady
Podrodzina	ostrygojady
	Typ nomenklatoryczny
	Haematopus ostralegus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Rodzaju: Ostralega Brisson, 1760; Ostralegus Lesson, 1839; Ostrelagus Macgillivray, 1842; Melanibyx Reichenbach, 1852; Prohaematopus Mathews, 1913; Palostralegus Brodkorb, 1955;
	Rodzaju: Ostralega Brisson, 1760; Ostralegus Lesson, 1839; Ostrelagus Macgillivray, 1842; Melanibyx Reichenbach, 1852; Prohaematopus Mathews, 1913; Palostralegus Brodkorb, 1955;
Rodzaje i Gatunki
	Haematopus Linnaeus, 1758; 11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Haematopus Linnaeus, 1758; 11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ostrygojady (Haematopodinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny ostrygojadów (Haematopodidae). Występują głównie na morskich wybrzeżach. Gniazdują na ziemi. Żywią się mięczakami i skorupiakami wydobywanymi z mułu podczas odpływu morza.

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki brodzące, zamieszkujące strefę umiarkowaną i tropikalną całego świata^[9].

Charakterystyka

Długość ciała 40–51 cm, rozpiętość skrzydeł 76–86 cm; masa ciała 425–980 g^[9]. Dziób długi, prosty, obustronnie spłaszczony o tępym końcu; nogi mocne, między palcami szczątkowa błona pławna; skrzydła stosunkowo długie, a ogon krótki. W upierzeniu przeważa kolor czarny lub ciemnobrązowy z domieszką białego. Gniazdo zakładają na ziemi; w zniesieniu 2 do 5 jaj. Wysiadują obydwoje rodzice.

Systematyka

Etymologia

Haematopus: łac. haematopus, haematopodis „krwistostopy”, od gr. αἱμα haima, αἱματος haimatos „krew”; πους pous, ποδος podos „stopa”^[10].
Ostralega: epitet gatunkowy Haematopus ostralegus Linnaeus, 1758^[11]; łac. ostrea „ostryga”, od gr. οστρεον ostreon „ostryga”; legere „zbierać”^[12]. Gatunek typowy: Haematopus ostralegus Linnaeus, 1758.
Ostralegus: łac. ostrea „ostryga”, od gr. οστρεον ostreon „ostryga”; legere „zbierać”^[12]. Gatunek typowy: Haematopus ostralegus Linnaeus, 1758.
Melanibyx: gr. μελας melas, μελανος melanos „czarny”; ιβυξ ibux, ιβυκος ibukos „nieznany hałaśliwy ptak” (w ornitologii zwykle traktowany jak czajka lub siewka)^[13]. Gatunek typowy: Haematopus niger Temminck, 1820 (= Haematopus moquini Bonaparte, 1856).
Prohaematopus: gr. προ pro „związany z”; rodzaj Haematopus Linnaeus, 1758^[14]. Gatunek typowy: Haematopus quoyi Brabourne & Chubb, 1912 (= Haematopus ater Vieillot, 1825).
Palostralegus: gr. παλαιος palaios „stary, antyczny”; rodzaj Ostralegus Macgillivray, 1842^[15]. Gatunek typowy: †Palostralegus sulcatus Brodkorb, 1955.

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[16]:

Haematopus leucopodus Garnot, 1826 – ostrygojad magellański
Haematopus ater Vieillot, 1825 – ostrygojad czarniawy
Haematopus bachmani Audubon, 1838 – ostrygojad czarny
Haematopus palliatus Temminck, 1820 – ostrygojad brunatny
Haematopus fuliginosus Gould, 1845 – ostrygojad australijski
Haematopus longirostris Vieillot, 1817 – ostrygojad długodzioby
Haematopus ostralegus Linnaeus, 1758 – ostrygojad zwyczajny
Haematopus moquini Bonaparte, 1856 – ostrygojad afrykański
Haematopus unicolor J.R. Forster, 1844 – ostrygojad zmienny
Haematopus finschi G.H. Martens, 1897 – ostrygojad nowozelandzki
Haematopus chathamensis E. Hartert, 1927 – ostrygojad krótkodzioby

Przypisy

↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 5. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 38. (fr. • łac.).
↑ R.-P. Lesson. Oiseaux rares ou nouveaux de la collection du Docteur Abeille, à Bordeaux. „Revue Zoologique”. 2, s. 47, 1839. (fr.).
↑ W. Macgillivray: A manual of British ornithology: being a short description of the birds of Great Britain and Ireland, including the essential characters of the species, genera, families, and orders. Cz. 2. London: Scott, Webster, and Geary, 1842, s. 58. (ang.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xii. (niem.).
↑ G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 3. London: H.F. & G. Witherby, 1913, s. 12. (ang.).
↑ P. Brodkorb: The avifauna of the Bone Valley formation. W: Florida Geological Survey Report of investigations. Cz. 14. Tallahassee: Florida Geological Survey, 1955, s. 19. (ang.).
↑ Haematopus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-01-16] (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 152. (łac.).
↑ ^a ^b P.A.R. Hockey: Family Haematopodidae (Oystercatchers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 321–324. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Haematopus [dostęp 2019-11-07] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ostralega [dostęp 2019-11-07] .
↑ ^a ^b The Key to Scientific Names ↓, Ostralegus [dostęp 2019-11-07] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Melanibyx [dostęp 2019-11-07] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Prohaematopus [dostęp 2019-11-07] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Palostralegus [dostęp 2019-11-07] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Haematopodinae Bonaparte, 1838 – ostrygojady (wersja: 2022-09-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-10].

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Brisson-1] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 5. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 38. (fr. • łac.).

[Lesson-2] R.-P. Lesson. Oiseaux rares ou nouveaux de la collection du Docteur Abeille, à Bordeaux. „Revue Zoologique”. 2, s. 47, 1839. (fr.).

[Macgillivray-3] W. Macgillivray: A manual of British ornithology: being a short description of the birds of Great Britain and Ireland, including the essential characters of the species, genera, families, and orders. Cz. 2. London: Scott, Webster, and Geary, 1842, s. 58. (ang.).

[Reichenbach-4] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xii. (niem.).

[Mathews-5] G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 3. London: H.F. & G. Witherby, 1913, s. 12. (ang.).

[Brodkorb-6] P. Brodkorb: The avifauna of the Bone Valley formation. W: Florida Geological Survey Report of investigations. Cz. 14. Tallahassee: Florida Geological Survey, 1955, s. 19. (ang.).

[itis2-7] Haematopus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-01-16] (ang.).

[Linnaeus-8] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 152. (łac.).

[Hockey-9] P.A.R. Hockey: Family Haematopodidae (Oystercatchers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 321–324. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[10] The Key to Scientific Names ↓, Haematopus [dostęp 2019-11-07] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Ostralega [dostęp 2019-11-07] .

[Ostralegus-12] The Key to Scientific Names ↓, Ostralegus [dostęp 2019-11-07] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Melanibyx [dostęp 2019-11-07] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Prohaematopus [dostęp 2019-11-07] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Palostralegus [dostęp 2019-11-07] .

[Mielczarek&Kuziemko-16] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Haematopodinae Bonaparte, 1838 – ostrygojady (wersja: 2022-09-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]