Ostrożeń lepki

Ostrożeń lepki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
Rodzaj	ostrożeń
Gatunek	ostrożeń lepki
	Nazwa systematyczna
	Cirsium erisithales Scop.; Ann. II. Hist. Nat. 62
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ostrożeń lepki (Cirsium erisithales (Jacq.) Scop.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych. W Polsce występuje głównie w Karpatach. Poza górami ma nieliczne stanowiska koło Krakowa i Będzina. Roślina dość rzadka.

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, gruba, bruzdkowana, bez skrzydełek, omszona i górą bezlistna i lepka (stąd nazwa rośliny). Osiąga wysokość 0,4-1,5 m.
Liście: Bardzo duże, głęboko pierzastodzielne. Największe u dołu rośliny, wyraźnie zmniejszające się ku górze. Poszczególne listki o kształcie lancetowatym, 3–5 nerwowe i brzegach niewyraźnie kolczasto ząbkowanych, niekłujące. Liście siedzące, obejmujące łodygę uszkowatą nasadą. Młode liście obficie owłosione, starsze tylko na nerwach.
Kwiaty: Zebrane pojedynczo w duże, zwisające koszyczki, na szczycie łodygi. Koszyczki z zielonymi, ostro zakończonymi i odgiętymi na zewnątrz łuskami okrywy, górą ciemno nabiegłymi. W koszyczku wszystkie kwiaty rurkowate o cytrynowożółtej barwie. Mają koronę składającą się z pięciu bardzo wąskich i zrośniętych płatków, słupek pojedynczy z dwoma cienkimi i nitkowatymi znamionami. Pręciki o wolnych nitkach, lecz zrośniętych w rurkę pylnikach. Kielich przekształcony w puch kielichowy o rozgałęzionych pierzastych włoskach.
Owoc: Niełupki o długości ok. 5 mm z puchem kielichowym o długości 15–18 mm.

Bylina: Kwitnie od lipca do sierpnia, jest owadopylna. Nasiona są rozsiewane przez wiatr.
Siedlisko: obrzeża lasów, przydroża, zarośla, wilgotne łąki, w Tatrach także na halach, murawach i wśród skał. Roślina górska o zasięgu pionowym do ok. 2000 m n.p.m., hemikryptofit. Głównie na podłożu wapiennym (roślina wapieniolubna).
Fitosocjologia: gatunek wyróżniający dla Carici albae-Fagetum^[3].
Liczba chromosomów 2n= 34^[4]

Tworzy mieszańce z gatunkami: ostrożeń bezłodygowy (Cirsium acaule), ostrożeń błotny (Cirsium palustre), ostrożeń lancetowaty (Cirsium vulgare), ostrożeń pannoński (Cirsium pannonicum), ostrożeń polny (Cirsium arvense), ostrożeń różnolistny (Cirsium helenioides), ostrożeń siwy (Cirsium canum), ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum)^[4].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.